رێگای مەترسیدار: پیلانەکان لە ژێر رۆشنایی خیانەتەکانی مێژووییدا
هەوڵی یەکێتی بۆ ئەوەی دەستێکی ئازاد بدات بە بەغدا بۆ ئەوەی ڕاستەوخۆ پەیوەندی ئیداری هەبێت سەبارەت بە بودجە و حوکمڕانی لەگەڵ پارێزگاکانی سلێمانی و هەڵەبجە وەک هەوڵێک بۆ بەهێزکردنی دەسەڵات و نفوزی خۆی لەسەر حیسابی یەکڕیزی و سەربەخۆیی نەتەوەی کوردە. ئەم کارە دەتوانێت زیان بە خواستە لەمێژینەکانی سەربەخۆیی و سەروەری کورد بگەیەنێت، کە زیاتر لە سەد ساڵە کورد خەباتی بۆ دەکات.
سەبارەت بە شیکردنەوەی نوخبەی سیاسی لە عێراق، گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە عێراق دیمەنێکی سیاسی ئاڵۆز و پارچەپارچەی هەیە. ئەمەش بووەتە هۆی دروستبوونی ململانێ و شانۆگەری دەسەڵات و هەندێکجار تەنانەت توندوتیژی لە نێوان گروپە نەتەوەیی و ئایینییە جیاوازەکاندا. سەبارەت بە پەیوەندیی کورد لەگەڵ حکومەتی ناوەندی لە بەغدا، مێژووی شکاندنی بەڵێن و مامەڵەی نایەکسانی لە لایەن حکومەتی بەغدا هەبووە. کورد ئاگاداری ئەوە بووە کە پەیوەندی پتەو لەگەڵ بەغدا دەبێت بە هەستیاری بێت، بو ئەوە سەروەری و ئۆتۆنۆمییەکەی نەکەوێتە مەترسییەوە. چۆنێتی هەڵسوکەوتی حزبەکانی تری کوردستان و گەلی کورد لەدژی یەکێتی، پێموایە گرنگە پابەندبن بە دیدگای درێژخایەنی خۆیانەوە بۆ سەربەخۆیی و سەروەری کورد. هەروەها هەوڵی ئیدانەکردن و بەرپەرچدانەوەی ئەو کارانەش بدەن کە ئەم دیدگایە تێکدەدەن، وەک کارەکانی ئێستای یەکێتی.
لێدوانەکەی سەرۆک مەسعود بارزانی "بۆ ئێمە هەرێمی کوردستان تەنها هێڵی سوور نییە، بەڵکو هێلی مەرگیشە" دەربڕینێکی بەهێزی ئەو هەست و پەرۆشییە بەهێزەیە کە زۆرێک لە کورد هەستی پێدەکات بۆ ناوچەکەیان و خەباتیان بۆ سەربەخۆیی کردووە . وەبیرهێنانەوەی ئەوەیە کە لەم شەڕە سیاسیانەدا چی لە مەترسیدایە، نەک هەر لێدوانەکەی سەروک بارزانی بابەتی دەسەڵاتی سیاسی یان قازانجی ئابوورییە، بەڵکو بابەتی خودی گیان و کیانی نەتەوەی کوردە.
ئەمە دەبێ وەبیرهێنانەوەیەک بێت بۆ یەکێتی و ئەکتەرە سیاسیەکانی تر کە هەر کارێک کە بتوانێت سەقامگیری و سەروەری کاروباری کوردستان تێکبدات تەنها پێشێلکردنی ئیرادەی گەلی کوردستان نییە، بەڵکو پێشێلکردنی خواست و قوربانیدانی لەمێژینەی گەلی کوردستانە بۆ چارەی خۆنووسین. مێژووی کورد پڕە لە نموونەی ئەوەی کە چۆن خەباتی سەختیان کردووە بۆ بەرگریکردن لە خاک و کولتوورەکەی، زۆرجار لە بەرامبەر ئەگەرە سەرسەختەکاندا. بۆیە دەکرێت ئەو هێڵە سیاسییەی یەکێتی پەیڕەوی دەکات، وەک خیانەتێک لەم مێژووە و ئەو پرەنسیپانە سەیر بکرێت کە کورد لە پێناویدا خەباتی کردووە.
لەبەر ڕۆشنایی ئەمەشدا، گەلی کورد و لایەنە سیاسییەکانی دیکەی کوردستان، پێویستە لە بەرگری لە سەروەری و چارەنووسی خۆیان، بە یەکگرتوویی بوەستن. نابێ ڕێگە بدەن یەکێتی یان هەر ئەکتەرێکی تر بە هەوڵدان بۆ دابەشکردنیان یان بە پەیڕەوکردنی سیاسەتی پێچەوانەی ئەم بنەما بنەڕەتییانە تێکبدات. سەبارەت بە پەیوەندی نێوان حکومەتی هەرێم و حکومەتی ناوەندی لە بەغدا، پێویستە کورد بەردەوام بێت لە وریایی. مێژوو دەریخستووە کە زۆرجار بەڵێنەکانی بەغدا جێبەجێ نەکراون، ئەمەش بووەتە هۆی ناکۆکی و لەدەستدانی گیان و ماڵی کورد. پێویستە کورد هەوڵبدات پەیوەندییەکی پتەو لەگەڵ بەغدا لەسەر ئەو مەرجانە دروست بکات کە ڕێز لە ئۆتۆنۆمی و سەروەری خۆی بگرێت. بۆ مسۆگەرکردنی ئەمەش پێویستە کورد بیر لە بەهێزکردنی دامەزراوەکانی خۆی و بنیاتنانی سیستمی ئابوری پتەو و سەربەخۆ و وەبەرهێنان لە پەروەردە و گەشەپێدان بکات بۆ ئەوەی دڵنیابێت لەوەی بتوانێت لەسەر پێی خۆی بوەستێت، بەبێ گوێدانە ئەوەی لەسەر شانۆی سیاسی گەورەتر چی ڕوودەدات. ئەمەش نەک تەنها خزمەت بە بەهێزکردنی حکومەتی هەرێم دەکات، بەڵکو زیاتر بەرگری دەکات لە بەرامبەر فشار و دەستێوەردانی دەرەکی.
لە کۆتاییدا لە ژێر ڕۆشنایی رووداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەردا کە یەکێتی هاوکاری حەشدی شەعبی کرد و کەرکوکی تەسلیم کرد، پێویستە گەلی کوردستان بە تایبەتی ئاگاداری مەترسییەکانی دابەشبوونی ناوخۆ بێت. وەستانەوە بە یەکگرتوویی و بەرگریکردن لە بەرژەوەندییە هاوبەشەکانیان لە هەموو کاتێک گرنگترە. بە واتایەکی تر پێویستە گەلی کوردستان و لایەنە سیاسییەکان قسەکانی سەرۆک بارزانی بخەنە دڵەوە. هەرێمی کوردستان تەنها هێڵی سوور نییە، بەڵکو هێڵی مەرگیشە. هەر کردەوەیەک کە هەڕەشە لە سەروەری و سەربەخۆییەکەی بکات، تەنیا پرسێکی سیاسی نییە، بەڵکو بابەتی مانەوەی نەتەوەییە.