Dili yok etmek, milleti yok etmektir
Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan çok temel bir insanlık değeridir. Tarihsel süreçte gelişen, canlı, toplumların gelişmesine, üretim araçlarının ve insan ihtiyaçlarının çeşitlenmesine göre sürekli zenginleşen bir değerler sistemidir. Tarihin bilinmeyen dönemlerinde oluşmuş bir insanlık değeridir. Toplumsal bir oluşumdur.
İnsanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan kapsamlı bir araçtır. Bu bağlamda dil, kelimelerden oluşur. Sözlü iletişimi tanımlar. Ama bunun yanından temel dil kurgusuna ve yapısallığına bağlı olarak vücut dili de önemlidir. Zamanla yazı dili haline gelmiştir. Bundan dolayı birbirlerini görmeyen ve duymayan insanlar arasında yazı ile kullanılması mümkündür.
Dil, bilimsel bilgiler içeren bir kelime hazinesine sahiptir. Dilin, kelimelerin birbirleriyle ilişki kurmasını sağlayan bir dil bilgisi yapısı vardır. Eğer dil tanımlanırsa: Dil, duyguların, düşünce ve isteklerin, tarihsel süreçte kendiliğinden oluşan semboller sistemi aracılığıyla aktarılması için insanlara özgü kapsamlı bir değerler sistemidir. Başka bir tanımla dil, düşüncenin ve dünya görüşünün iletişim aracıdır. İnsanı hayvandan ayıran özellik, düşünce üreten bir varlık olmasıdır. İnsan, dil olmadan hem düşünce üretemez, hem düşüncesini aktaramaz, hem de düşüncesini paylaşamaz. Bundan dolayı dil, insanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan sıradan bir araç değildir. Nesneler ve durumlar dünyanın dilsel olarak kavranışı sayesinde anlamlara dönüşürler. Bu bağlamda dil olmadan, insanlar için dünyada bir yol bulma olanağı mümkün olmazdı.
İnsanlar, oluşumundan sonra dil ile yeniden kendini üretmiş; bundan dolayı insanlar-insanlık dil ile iç içe yaşamıştır. Bundan dolayı, dil olmazsa insanlık olmaz, dili yok etmek demek insanlığı yok etmektir. İnsanlar, tarihsel süreçte farklı niteliksel yapılara kavuşmuştur. İnsanlığın, gelişkin en son niteliksel yapısı, millettir. Başka bir ifade ile insanlar milleti oluşturur. Millet, insanlardan oluşur. Dil millet demektir, millet dil demektir. Bir dili yok etmek insanı ve insanlığı yok etmekse, bu aynı zamanda insanlardan oluşan milleti de yok etmek anlamına gelir. Bundan dolayı sömürgeci devletler, Kürt milletini yok etmek için dili yok etmek istemişlerdir. Kürt dilini yasaklamışlar; Kürtleri Türkleştirmek, Araplaştırmak, Farslaştırmak için Kürt dilini asimile etmek istemişlerdir. Kürtçe konuşanları büyük hapis ve para cezalarına çarpıtmışlardır.
Dil, kuşaklar arasında kültürel, tarihsel aktarımı sağlayan bir değerler sistemidir. Bundan dolayıdır ki dil ve kültür birbirini sürekli etkileyen iki olgudur. Bu iki olgudan herhangi birinde olan olumlu ve olumsuz değişiklik diğerini de etkiler. Bu da doğal bir süreklilik ve tabii olma durumunu doğurur. Daha açık ifade ile dil, kültürü yarattır, kültür de dili zenginleştir ve yeniden üretir ve çoğaltır. Dil, tarihi oluşturur, tarih dili zenginleştirir ve yeniden üretir. Bundan dolayıdır ki bir milletin dilini yok edince, aynı zamanda kültür ve tarihini de yok etmiş oluyorsunuz. Bundan dolayıdır ki Kürt dilinin yasaklanması demek, kültürünün yasaklanması demektir. Kürt dilinin ortadan kaldırılması demek, kültürünün ortadan kaldırılması demektir. Bu olumsuz ve tehlikeli süreç, Kürt tarihi için de aynen geçerlidir. Bu nedenle, milletlerin ulusal kurtuluş mücadeleleri aynı zamanda dilin özgürleştirilmesi, yok edilmekten kurtarılması demektir. Kürdistan ulusal mücadelesinin ve milli ayaklanmalarının nedeni de, bir anlamda dilin yok edilmekten kurtarılmasıdır.
******
Bir milletin dilinin gelişmesi, toplumun her aşamasında eğitim ve öğretim dili, toplumsal resmi bir kategoride olduğu zaman sürekli gelişme gösterir ve zenginleşir. Yaşadığı toplumsal ve tarihsel aşamalara göre bir nitelik, bir standart, bir format kazanır. Bu da milletlerin devlet (bağımsız, federal, konfederal) olmaları halinde imkân dâhilinde olan bir durumdur.
Ne yazık ki Kürtler, Kürdistan’ın güney parçası dışında böyle bir yapıya sahip değildirler. Kürdistan Bölgesi’nde Kürtçe resmi dildir. Eğitim ve öğretim dilidir. Devletin dilidir. Federal sistem zaaflı olsa bile Kürtçe dili özgürce gelişme, zenginleşme, standarda kavuşma olanağına sahiptir.
Kürdistan’ın diğer parçalarında Kürt dili bu olanağa sahip değildir. Hiç şüphe yok ki diğer Kürdistan parçalarında da Kürtçenin eğitim-öğretim ve resmi dil olması kadar doğal bir hak olamaz. Ama ne yazık ki bu parçaların sahip olduğu sömürge sistemi, işgalcilik, sömürgecilerin egemenlik sistemlerinden dolayı bu olanağa sahip değildir.
Kürdistan’ın kuzeyinde durum daha vahim ve dramatiktir. Kürt dilinin yok bilmesi süreci hızla ilerlemektedir. Türk Kemalist-Jakoben devletin kuruluşundan bu yana Kürt dilinin yok edilmesi stratejisi izlenmektedir. Bunun önüne geçilmesi gerekir. Bunun önüne geçilmesi için de Kürtçenin eğitim-öğretim ve resmi dil olmasını beklemek büyük bir yanlış olur.
Bunun için:
1-Öncelikle Kürt milleti için dilin önemi çocuklara, gençlere, tüm ailelere anlatılmalı ve kavratılmalı.
2-1974’ten sonra gelişen Kürdistan parti ve örgütleri Kürt dilini küçümsediler. Bu anlayışa hızla son verilmeli ve mahkûm edilmelidir. Kürt ve Kürdistan kurumları, siyasi parti ve örgütleri Kürtçe çalışmalarını yürütmeliler; üyelerini ve taraftarlarını Kürtçe eğitmelidirler.
3-Kürt ailelerinin kendi içlerinde ve çocuklarıyla Kürtçe konuşma yapmaları teşvik edilmelidir.
4-Kürtçe seçimlik dilden istifade etmek için aileler teşvik edilmeli, bu küçümsenmemelidir. Bazı Kürt yurtseverlerinin, aydınlarının, yazarlarının bunu küçümsemeleri büyük bir yanlış ve gaflettir. Biliniyor ki, TRT KURDÎ, Dünya televizyonu, Kürdistan televizyonları, Kürtçe kurslar, Kürtçe dergiler, Kürtçe gazeteler, Kürtçe kitaplar, Kürtçenin gelişmesine, konuşulmasına, okunup yazılmasına büyük katkı sağlamışlardır.
5-Kürt okumuşlarını Kürtçe okuyup yazmaları için özel çaba göstermeleri gerekir.
Kürt dilinin konuşulması, okunması, yazılması için bu çalışmaların gelişmesi, Kürt dili ile ilgili oluşan barikatları yıkacaktır. Kürtçenin eğitim-öğretim dili, bilim dili olmayacağı doğrultusundaki şoven ve ırkçı tezleri de anlamsız hale getirecektir. Kürtçenin resmi dil, eğitim ve öğretim dili olması sürecine hizmet edecek bir gelişmedir.
*kurdistan24.net/tr’de yayımlanan yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Yazılar K24 Medya’nın kurumsal bakışıyla örtüşmeyebilir. Yazıların tüm hukuki sorumluluğu yazarlarına aittir