İran Dışişleri Bakanı’na ‘istifa baskısı’ iddiası: Abdullahiyan iddiaları reddetti

‘Arap Körfezi’ ifadesi tartışması, Dışişleri Bakanı’nın ‘zayıflığı’ tartışmasını yeniden gündeme getirdi.

Kurdistan24 -Türkçe 2023/01/12 11:52

İran Hüseyin Emir Abdullahiyan Ali Ekber Velayeti istifa Irak Arap Körfezi Muhammed Cevad Zarif

HABER MERKEZİ

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan istifasıyla ilgili ‘söylentileri’ yalanlarken, aynı zamanda Irak’ın ev sahipliğinde bu yıl 25'incisi düzenlenen Körfez Ulusları Kupası'nda ‘Arap Körfezi’ ifadesinin kullanılmasını resmi olarak protesto etmek üzere Irak’ın Tahran Büyükelçisi’nin bakanlığa çağrıldığını duyurdu.

Abdullahiyan, istifa edeceği yönünde çıkan haberlere ilişkin bir soruya “Böyle bir şey duymadım” şeklinde cevap verdi.

Ancak devlet medyasının aktardığına göre gazetecilerin hükümet toplantısı akabinde ısrarla bu konuyu gündeme getirip tekrar istifası ile ilgili iddiaları reddedip reddetmediği sorusuna karşılık “Şiddetle reddediyorum” dedi.

İran medyası, İran parlamentosunda Abdullahiyan’ın sorgulanması ile ilgili bir oturumun iptal edildiğini duyurmuştu.

Söz konusu haber, bir milletvekilinin Dışişleri Bakanlığı'ndaki ‘New York çetesinin’ varlığının devam etmesi gerekçeleriyle ilgili olarak Abdullahiyan’ın sorgulanması yönündeki talebini geri çekmesinin ardından geldi. ‘New York çetesi’, eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif'e bağlı diplomatlara verilen isim. Dışişleri Bakan Yardımcısı eski nükleer müzakereci Abbas Arakçi bu isimlerin arasında öne çıkıyor.

Abdullahiyan'ın hakkındaki iddiaları reddetmesine rağmen, birçok İran merkezli internet sitesi, Abdullahiyan'ın istifa etmesi yönünde karşılaştığı baskılarla ilgili söylentilerin ciddiyetini tartıştı.

Abdullahiyan geçen ay, Ürdün'ün Ölü Deniz bölgesinde düzenlenen 2. Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Konferansı’na katıldığı için İran merkezli internet sitelerinde ve gazetelerde çok sayıda eleştiriye maruz kaldı.

Konferans bittikten bir hafta sonra İran diplomasi çevresine yakınlığı ile bilinen İtimad gazetesi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un açıklamalarının gündeme gelmesinin ardından İran’ın Amman’daki ‘şaşkınlığından’ bahsetti. Macron söz konusu açıklamasında, İran'ın bölgesel rolünü azaltmadan Lübnan, Irak ve Suriye sorunlarını çözmenin imkânsız olduğunu belirtti. Gazete değerlendirmesinde, bu tür açıklamaların ‘Batılı ülkelerin İran'ı bölgesel denklemlerin dışında bırakma girişimlerini gösterdiğini’ ifade etti.

Diğer yandan İran'ın eski Londra Büyükelçisi Celal Sedatiyan, mevcut hükümetin dış politika performansını ‘son derece zayıf’ olarak nitelendirdi. Mevcut hükümetin Çin ve Rusya ile ilişkilere bel bağladığına işaret eden Sedatiyan, İran'ın dış ilişkilerinde bir ‘denge kaybı’ yaşadığından söz etti.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre muhafazakâr çizgideki gazeteler ise geçen mart ayından bu yana askıda olan nükleer müzakereler konusunu gündeme getirerek, Abdullahiyan’ın 2. Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Konferansı dahilinde Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile görüşmesini eleştirdiler.

Abdullahiyan geçen kasım ayında, İran'ın Rusya'ya silahlı insansız hava aracı (SİHA) gönderdiğini defalarca kez reddettikten sonra doğruladığı için reformist ve muhafazakâr çizgideki gazeteler tarafından eleştirildi. Yönetim kuruluna Hamaney'in Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti’nin başkanlık ettiği Farhikhtegan gazetesi, Abdullahiyan’ın eylemlerinin ‘zarar verici bir yol’ ve ‘diplomatik alandaki ciddi zayıflığın bir delili’ olduğunu ifade ederek: “Bakanın önceki bazı tavırları, İran diplomasi biriminin konumu ve prestijine uygun değildi. Yeni tavrı da ulusal çıkarları güvence altına almak için doğru bir diplomatik yaklaşım olamaz” ifadelerini kullandı.

Bu hafta, 25. Körfez Ulusları Kupası'nda ‘Arap Körfezi’ ifadesinin kullanılması üzerine İran'daki öfkeli tepkilerin artmasıyla, Abdullahiyan’ın dış politikadaki yeterliliğine ilişkin eleştiri ve şüpheler yeniden gündeme geldi.

Abdullahiyan, Irak'ın kullandığı ‘Arap Körfezi’ ifadesinin ‘hatalı bir kullanım’ olduğunu söyleyerek gazetecilere, Irak’ın Tahran Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı'na çağırdığını söyledi. Fransız Haber Ajansı'nın (AFP) İran hükümet medyasından aktardığına göre Abdullahiyan, “İran halkının, Körfez adının tam ve eksiksiz olarak kullanması konusundaki hassasiyetini Irak tarafına ilettik” dedi.

Bu haftanın başlarında, Şark gazetesi diplomasi birimini ‘tedirginlikle’ suçlayarak ‘Basra'daki futbol maçlarının, Irak'ta İran karşıtı iddiaların gündeme gelmesine zemin hazırladığını’ ifade etmiş ve İran Dışişleri Bakanlığı’na Irak Başbakanı ve Mukteda es-Sadr'ın açıklamalarıyla ilgili resmi bir duruş sergilemesi çağrısında bulunmuştu.

Irak’ın Tahran Büyükelçisi’nin çağrılmaması ve Dışişleri Bakanlığı’nın ciddi ve açık bir tutum sergilememesini eleştiren gazete “Ulusal çıkarlardan hareketle diplomasi birimi, Spor Bakanlığı ve Futbol Federasyonu yetkililerinin hatalı kullanıma ilişkin net bir tavır göstermeleri gerekiyor” ifadelerini kullanmıştı.

Abdullahiyan, İran Meclisi Haber Ajansı'na (Hane-i Millet/ICANA) yaptığı açıklamada büyükelçiyi üç gün önce çağırdıklarını söyleyerek, “Irak ile sahip olduğumuz stratejik, dostane ve derin ilişkilere rağmen bu konudaki itirazımızı net bir şekilde dile getirdik” dedi.