واکنشهای گسترده جهانی به خروج آمریکا از برجام
K24 - اربیل
در پی اعلام خروج آمریکا از رنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، واکنشهای جهانی در مورد این اقدام دونالد ترامپ و عواقب آن آغاز شد. ترکیە، روسیە، فرانسە، آلمان و بریتانیا از این اقدام رئیس جمهور آمریکا ناخرسند هستند، اما از دیگر سو کشورهای عرب حوزه خلیج و اسرائیل از آن حمایت می‌کنند
وزارت امور خارجه ترکیه بلافاصله پاس از سخنان دونالد ترامپ اعلام کرد کە "خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران را یک گام ناامید کننده می‌دانیم."
به گزارش خبرگزاری آناتولی در بیانیه وزارت خارجه ترکیه آمده است: "ترکیه همواره اعلام کرده تنها راه حل برنامه هسته‌ای ایران راه دیپلماتیک و مذاکره بوده و در گذشته نیز در این راستا تلاش کرده است. برنامه جامع اقدام مشترک که در سال ۲۰۱۵ به تصویب رسید، گام مهمی در راستای ممانعت از گسترش سلاح هسته‌ای بوده و نشان داده است که حتی دشوارترین مسائل نیز از طریق مذاکره قابل حل است."
بە گزارش دویچە ولە، تصمیم دولت آمریکا به خروج از برجام شوک و حیرت محافل اقتصادی آلمان را به دنبال داشت. "دیتر کمپف"، رئیس اتاق صنایع و معادن ایران اندکی بعد از سخنرانی ترامپ، خروج آمریکا از "توافقی که چنین نفس‌گیر و زمان‌بر" مایه تاسف دانست. او گفت که شرکت‌های آلمانی امید زیادی به گشایش بازارهای ایران بعد از رفع تحریم‌ها بسته بودند، ولی حالا این امیدها به طور جدی نقش بر آب شده‌اند.
کمپف تاکید کرد برای شرکت‌های آلمانی حائر اهمیت است که اتحادیه اروپا تلاش کند همراه با چین و روسیه مشترکا پایبندی خود به برجام را اعلام کنند.
فولکر تریر، رئیس بخش خارجی اتاق صنایع و بازرگانی آلمان نیز گفت که این اتاق با پیش‌بینی این که آمریکا از برجام خارج خواهد شد، نسبت به متوقف‌شدن رونق روابط اقتصادی آلمان و ایران هشدار داده بود. او گفت که با تصمیم ترامپ "جوانه نازکی که در مناسبات اقتصادی سر برآورده بود پرپر می‌شود."
با امضای برجام، صادرات آلمان به ایران از متوسط ۴۰۰ میلیون دلار در سال‌های قبل به ۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ رسید. این رقم هنوز با صادرات ۵ میلیاردی آلمان به ایران در نیمه دهه گذشته و قبل از اوج‌گیری بحران هسته‌ای فاصله قابل اعتنایی دارد.
آلمان، فرانسه و بریتانیا بە عنوان اولین واکنش بە خروج آمریکا از برجام، در بیانیه مشترکی ایران را فراخواندند که به رغم خروج آمریکا از برجام در این توافق باقی بماند. در این بیانیه که به امضای آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، ترزای می، نخست‌وزیر بریتانیا و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه رسیده است، سه کشور از تهران خواسته‌اند که با درنگ و طمانینه نسبت به تصمیم آمریکا واکنش نشان دهد. آنها همچنین ایران را فراخوانده‌اند که کماکان به تعهداتش پایدار بماند و همزمان به تقاضاهای بازرسی آژانس اتمی موافقت کند.
سه کشور سپس از ادامه تعهد خود به برجام سخن گفته‌اند: "ما همچنان خود را موظف می‌بینیم که برای اجرای برجام تلاش کنیم و با همه طرف‌های دیگر این توافق همکاری خواهیم کرد تا این توافق حفظ شود."
این سه کشور تعهد داده‌اند که امتیازات اقتصادی به سود مردم ایران که در توافق درج است را نیز حفظ کنند.
باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام به شدت انتقاد کرد. اوباما گفت، من بر این نظرم که به خطر انداختن برجام بدون آنکه هیچگونه دلیلی بر نقض آن از سوی ایران وجود داشته، اشتباه بزرگی است.
اواما افزود بدون توافق هسته‌ای ایالات متحده آمریکا در برابر این تصمیم خطرناک قرار خواهد کرد که یا ایران مجهز به سلاح هسته‌ای را بپذیرد و یا اینکه جنگ دیگری را در خاورمیانه آغاز کند.
به گزارش العربیه، دولت ریاض در بیانیه‌ای نوشته است: "پادشاهی عربی سعودی از گام‌هایی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا درباره خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای اعلام کرد و اقدامش در از سرگیری تحریم‌های اقتصادی علیه ایران که پیشتر برپایه توافق تعلیق شده بود، استقبال می‌کند".
در بیانیه دولت عربستان همچنین ادعا شده است: "ایران از درآمدهای اقتصادی ناشی از لغو تحریم‌ها برای ادامه فعالیت‌های برهم‌زننده ثبات در منطقه استفاده کرد. به ویژه اینکه موشک‌های بالستیک خود را توسعه داد و از این درآمدها برای حمایت از گروه‌های تروریستی همچون حزب‌الله و شبه‌نظامیان حوثی بهره برد، گروه‌هایی که با استفاده از تجهیزاتی که ایران در اختیارشان قرار داد، با هدف قرار دادن غیرنظامیان در سعودی و یمن و تعرض پی در پی به گذرگاه‌های دریانوردی استفاده کردند که نقض صریح قطع‌نامه‌های شورای امنیت است".
آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل از سایر کشورهای عضو برجام خواست که به این توافق پایبند بمانند. او عمیقا از تصمیم آمریکا برای خروج از این توافق ابراز تاسف کرد.
به گزارش خبرگزاری روسی اینترفکس هیات نمایندگی دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی، از این تصمیم ابراز تاسف و اعلام کرد: مسکو فکر نمی‌کند که پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، این توافق به سرعت نابود شود.
عربستان سعودی از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام استقبال کرد و ایران را متهم کرد که ایران پس از برجام از بهبود وضع اقتصادی خود برای بی ثبات سازی منطقه استفاده کرده است.
امارات متحده عربی هم اعلام کرد که از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام حمایت می‌کند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائيل تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج از برجام را تصمیمی "درست و شجاعانه" خواند.
در توافق برجام که سال ۱۳۹۴ به امضا رسید ایران به محدودسازی برنامه هسته‌ای خود و امتناع از ساخت بمب اتمی متعهد شد. در برابر کشورهای غربی تعهد کردند که به تحریم‌ها علیه این کشور پایان دهند و به عادی‌سازی روابط اقتصادی با آن رو بیاورند.
/ا.م