بڕیاری (688)ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان توانی جینۆسایدی كورد رابگرێت
K24- هه‌ولێر:
(30) ساڵ پێش ئێستا لە بەھاری ساڵی (1991) خەڵكی باشووری كوردستان دژی ستەم و زوڵم و دەسەڵاتی رژێمی بەعسی عێراق كۆچیان كرد و دەسەڵاتی رژێمیان لە كوردستان رەتكردەوە، ئەمەش بە كۆچی ملیۆنی كورد ناوی دەكرد، كە كۆڕەوێكی سیاسی زۆرە ملێی بوو، بەڵام لە ئەنجامدا كێشەی كوردی كرده كێشەیەكی نێودەوڵەتی و كورد بە تێكڕایی بەرژەوەندی باڵای نەتەوەیی مرۆڤایەتی خۆی كردە پەیامێكی راستەقینە، كە بێكەسی و بێ پاڵپشتییەكەی گۆڕا بۆ پاڵپشتی نێودەوڵەتی، ھەریەك لە "دانیال میتران" و "جێمیس بیكەر" وه‌زیری ئه‌وكاتی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا رۆڵێكی گرنگیان بینی و ئەوەبوو بە هەوڵی ئەوان هێڵی (36) دیاری كرا و بڕیاری (688)یان دەركرد، بۆیە ئەو بڕیارە توانی جینۆسایدی كورد رابگرێت.
كۆڕەوی ملیۆنی كورد لە ساڵی (1991)، كە تێیدا خەڵكی باشووری كوردستان دژی دەسەڵات و زوڵمی رژێمی بەعس كۆچیكرد، پرسی كوردی لە كێشەیەكی ناوخۆییەوە گەیاندە پرسێكی نێودەوڵەتی، ئەوەبوو زۆربەی وڵاتانی ناوچەكە و ئەوروپا و ئه‌مه‌ریكا هاتنە سەر خەت و هێڵی (36)ی بەدوای خۆیدا هێنا. نەتەوەیەکگرتووەکان لە (5ی نیسانی 1991) بڕیاری ژمارە (688)ی تایبەت بە ھەرێمی کوردستان دا، ناوەرۆکی ئەو بڕیارەش ناوچەی "دژەفڕین" یان "ناوچه‌ی ئارام"ی لێ به‌رهه‌م هات، کە ئیدی رژێمی بەعس نەیتوانی ھێرش بکاتە سەر کوردستان.
جەیمیس بیکەر، وەزیری دەرەوەی ئەو کاتی ئەمەریکا رۆڵی گەورەی ھەبوو لە چەسپاندنی بڕیارەکە و ھەر (5) ئەندامەکەی هه‌میشه‌ییه‌كانی ئەنجومەنی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان دژی بریارەکە ھیچ مافێکی ڤیتۆیان بەکارنەھێنا.
کاروخ خۆشناو، سەرۆکی ئینستیتۆی توێژینەوەی ئەمەریكی- كوردی گوتی: "جەیمیس بیکەر، شه‌ستویه‌كه‌مین وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكایه، ئه‌و كاته‌ی وه‌زیری ده‌ره‌وه بوو، رۆڵێكی به‌رچاوی هه‌بوو، چونكه جگه له‌وه‌ی كه‌سێكی سیاسییه، پارێزه‌ریشه، بۆیه له بڕیاری (688)دا رۆڵێكی سه‌ره‌كی بینی، كه وه‌كو وه‌زیری ده‌ره‌وه نوێنه‌رایه‌تی بینی، رۆڵه‌كه‌یان یه‌كلاكه‌ره‌وه بوو، هه‌م له ده‌ركردنی بڕیاركه و هه‌م له گواستنه‌وه‌ی پرسی كورد له پرسێكی ناوخۆییه‌وه بۆ پرسێكی نێوده‌وڵه‌تی، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش به‌خشینی پارێزبه‌ندی و چه‌ترێك له‌ژێر سایه‌ی ئه‌م بڕیاره، كه په‌رله‌مان و حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانی به‌دواداهات".
بڕیاری (688)ی نەتەوەیەکگرتوەکان بۆ یەیەکەم جار دۆزی کوردی کردە دۆزێکی نێودەوڵەتی، ئەو بڕیارەش بووە ھۆی پاراستنی ھەرێمی کوردستان، بڕیارەکە وایکرد حکومەت و پەرلەمانی کوردستان دابمەزرێت، ھەرێمی کوردستانی گەیاندە ئەم قۆناغە.
سەرسام خەلیل، پسپۆڕی پەیوەندییەكان گوتی: "بڕیاری (688)ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان رۆڵێكی گرنگی گێڕا بۆ درووست بوونی په‌رله‌مانی كوردستان و حكومه‌تی هه‌رێم، له‌هه‌مانكاتدا ده‌بێته هوێنی درووستی بوونی ده‌وڵه‌تی كوردیش، بۆ پاره‌چه‌كانی دیكه‌ی كوردستانیش سوودی هه‌بووه، ئارامی بۆ ناوچه‌كه گێڕایه‌وه".
ناوچەی دژە فرین ئەو سنوورەیە، کە ئێستا لە ژێر دەستەڵاتی حکومەتی ھەرێمی کوردستانە، ئه‌وكاتیش "دانیاڵ میتران" ھاوسەری فرانسۆ میترانی سەرۆكی ئەو كاتەی فەرەنسا، یەكێكە لەوانەی كە رۆڵی سەرەكی بینی بۆ ئەوەی فەرەنسا پرسی كورد بباتە ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی و وایكرد بڕیاری (688)ی نەتەوەیەکگرتووەکان له‌بارەی "ناوچەی ئارام" دەربكرێت.
د.ی
