عیرفان عەبدولعەزیز: کورد دەبێت خۆی کێشەکانی چارەبکات و نەیباتە بەغدا

K24 - هەولێر:

رابەری گشتی بزووتنەوەی ئیسلامی کوردستان، رایدەگەیەنێت، کێشەی نێو ماڵی کورد پێویستە لەنێوخۆدا چارەبکرێت و نەبرێتە دەرەوە. هاوکات جەختی لەوەکردەوە، ئەرکی هەموو تاکێکی کوردە کە قەوارەی هەرێمی کوردستان بپارێزێت.

عیرفان عەبدولعەزیز، رابەری گشتی بزووتنەوەی ئیسلامی کوردستان، لە میانەی بەشداریکردنی لە بەرنامەی باسی رۆژی کوردستان24، کە ژینۆ محەممەد پێشکەشی دەکات، رایگەیاند، عیراقی پاش 2003 بەو شێوازە دروستبووە کە نابێت هیچ پێکهاتەیەک ئەوی دیکە فەرامۆش بکات، بەڵام ئەوەی دەبینرێت تەواو پێچەوانەیە، هەروەها هەمیشە هەوڵ ئەدرێت لە نێوان پێکهاتەکان کێشە دروستبکرێت.

هەروەها راشیگەیاند، لایەنە شیعەکان کە زۆرینەن و پیکهێنەری سەرەکی حکومەتن لەناو خۆیاندا ناکۆکن، سووننەکانیش بەهەمان شێوە. هاوکات گوتیشی: "ناو ماڵی کوردیش شپرزەیە".

عیرفان عەبدولعەزیز، باسی لەوەشکرد، لە عێراق کاتێک پێکهاتەیەک باڵادەست دەبێت هەوڵ دەدات لەناو پێکهاتەکای خۆیدا ئەوانی دیکە پەراوێز بخات.

روونیکردەوە، ئەو حزبانەی دەسەڵات لە عێراق، بێبەری نیین لەجێبەجێکردنی بەرنامەکانیان دژی کوردستان، یەکەمجار نییە دژی هەرێمی کوردستان بڕیار بدەن، دەستێکی خراپ هەیە زۆر جار هەوڵیداوە لە کوردستان بێ منەت بێت.

رابەری گشتی بزووتنەوەی ئیسلامی کوردستان، ئاماژەی بەوەدا، "هەرێمی کوردستان پێکهاتەیەکی سەرەکیە لە عێراق، نابێت کێشەکانی نێوانی خۆمان ببەینە بەغدا، دەبێت لەنێوان خۆمان چارەی بکەین، بۆ ئەوەی هیچ لایەنێکی دەرەکی دەستوەردان نەکات لە کێشە ناوخۆییەکانمان و سەروەری خۆمان لە دەست نەدەین".

لەبارەی دانەوەی پاشەکەوتی مووچەی فەرمانبەران، عیرفان عەبدولعەزیز، رایگەیاند، هیچ لایەنێک دژی پێدانەوەی پاشەکەوتی مووچە نییە، بەڵام دەبێت بودجەی بۆ تەرخان بکرێت.

رابەری گشتی بزووتنەوەی ئیسلامی کوردستان، ئاشکرایکرد، ئەرکی دەزگاکانی راگەیاندنە مەترسیەکانی سەر قەوارەی هەرێمی کوردستان پیشان بدەن. گوتیشی: "پێویستە قەوارەی هەرێمی کوردستان بەدڵ و بەگیان بپارێزین".

لە کۆتایی قسەکانیدا، عیرفان عەبدولعەزیز، هیوای خواست متمانەی نێوان هیزە سیاسیەکانی کوردستان دروستبێتەوە. ئاشکراشیکرد، نایەکڕیزی پێگەی سیاسی کورد لاواز دەکات.

رۆژی (25ـی ئایاری 2023)، لیژنەی دارایی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لە دوا کۆبوونەوەی خۆیدا لەبارەی گفتوگۆکردن و ئامادەکردنی کۆتا رەشنووسی پرۆژەیاسای بودجە بۆ دەنگدان لەناو هۆڵی ئەنجوومەندا، بە چەند گۆڕانکارییەکەوە هەردوو ماددەی 13 و 14ـی پرۆژەیاساکەی پەسەندکرد کە تایبەتن بە داهاتی نەوت و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان.

بەگوێرەی زانیارییەکانی کوردستان24، دوای ئەوەی چەند ئەندامێکی لیژنەی دارایی، پێشنیازێکی نوێ دەبەنە کۆبوونەوەکە و هەوڵی خستنە دەنگدانی دەکەن، نوێنەرانی پارتی و یەکگرتوو لە کۆبوونەوەکە دەکشێنەوە و چەند نوێنەرێکی سوننەش دەنگ بەو پێشنیازانە نادەن.

لەلایەن خۆیەوە، جەمال کۆچەر، ئەندامی لیژنەی دارایی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ کوردستان24 دووپاتیکردەوە، بەهۆی ئەوەی بەشێک لەو پێشنیازانە نوێ بوون و بواری ئەوەش نەدرا گفتوگۆیان لەبارەوە بکرێت کە دەقی پێشنیازەکانیش پێچەوانەی ناوەڕۆکی رێککەوتنی هەولێر و بەغدان مەترسی بۆ سەر بودجە و مووچەی هاووڵاتییانی هەرێمی کوردستان دروستدەکات، ئەوان لە کۆبوونەوەکە پاشەکشەیان کردووە.

لەبارەی ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکەش، ئیخلاس دلێمی، جێگری سه‌رۆكی لیژنه‌ی دارایی له‌ په‌رله‌مانی عێراق زانیاری نوێی له‌ باره‌ی گۆڕانكارییه‌كانی پڕۆژه‌یاسای بودجه‌ و مادده‌كانی په‌یوه‌ست به‌ هه‌رێمی كوردستان بۆ کوردستان24 ئاشكراکرد و رایگەیاند، په‌رله‌مانتارانی یه‌كێتی و عه‌سائیب پێشنیازه‌كانیان كردووه‌ و له‌ كاتێكدا رێككه‌وتنی پێشوه‌خته‌ی له‌سه‌رنه‌كراوه‌ لەلایەن لیژنەکەوە بۆ گفتوگۆکردن و بڕیاردان.

زیاتر گوتی، "رۆژی پێنجشەممە کاتژمێر 9ـی شەو کۆبووینەوە و رێککەوتین، کە ماددەکانی پەیوەست بە هەرێمی کوردستان گفتوگۆیان لەبارەوە نەکرێت و دوابخرێن، بەڵام کە چووینە هۆڵی کۆبوونەوە بینیمان ماددەکان دەستکاریان کراوە و لەلایەن یەکێتی و عەسائیب ئەهلی حەق پێشکەشکراوه‌، ئێمە بەم گۆڕانکارییە شۆک بووین، نوێنەری یەکێتیش گوتی ئەمە پێشنیازی ئێمەیە و خوێندیانەوە، ئێمە رەخنەمان لە شێوازی پێشکەشکردنەكه‌ گرت بەوەی كه‌ رێککەوتنی پێشوەختەی لەسەر نییە و دەبوایە کۆپییەکیشی لەبەردەستی لیژنەی دارایی هەبوایە، کە هیچ یەكێکیان نەبوون".

رۆژی هەینی (26ـی ئایاری 2023)، حکومەتی هەرێمی کوردستان راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە کە تێیدا هاتووە، "ئەو گۆڕانکاریانەی لەلایەن بەشێک لە ئەندامانی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، لە رێکەوتی 2023/5/25 دژی هەرێمی کوردستان، لەسەر پرۆژەیاسای بودجە ئەنجام دران، نادەستوریین و دژی رێککەوتنی حکومەتی هەرێم و حکومەتی فیدراڵییە و هەروەها دژی پرەنسیپەکانی رێککەوتنی حکومەتی ئیدارەی دەوڵەت و بەرنامەی ئەو کابینەیەیە کە لە ئەنجوومەنی نوێنەران دەنگیان لەسەر دراوە".

حکومەتی هەرێمی کوردستان لە راگەیەندراوەکەدا جەختی لەسەر ئەوە کردووەتەوە، "بە هیچ شێوەیەک، ئەم ستەمکاری و پێشێلکردنەی مافەکانی خەڵکی کوردستان قبوڵ ناکەین و پابەندی هیچ بڕیارێکی تریش نابین جگە لەو رێککەوتنەی پێشتر لەگەڵ حکومەتی بەڕێز سوودانی کراوە".

هاوکات رۆژی هەینی (26ـی ئایاری 2023)، شاخەوان عەبدوڵڵا جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراق تایبەت بە کوردستان24ی راگەیاند، لەسەر کۆبوونەوەی رۆژی شەممەی پەرلەمان رەزامەند نەبووم، هەربۆیە کۆبوونەوەکە بەڕێوەناچێت بۆ کاتێکی نادیار دواخرا.

رۆژی (13ـی ئادار/مارسی 2023)، ئەنجوومەنی وه‌زیرانی عێراق ره‌شنووسی پڕۆژه‌یاسای بودجه‌ی فیدراڵی په‌سه‌ندكرد، کە زیاتر لە 198 ترلیۆن دینارە و ئاماژەبەوەشکراوە، وەک بەشێک لە رێککەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا، حکومەتی هەرێمی کوردستان رۆژانە دەبێت 400 هەزار بەرمیل نەوت بفرۆشێت.

درەنگانی شەوی چوارشەممە (5ـی نیسان/ئێپڕڵی 2023)، بە ئامادەبوونی 235 پەرلەمانتار پەرلەمانی عێراق خوێندنەوەی یەکەمی بۆ پڕۆژەیاسای بودجەی ساڵەکانی 2023 و 2024 و 2025 کرد.

هەروەها بە ئامادەبوونی 198 پەرلەمانتار دانیشتنی ژمارە (20)ـی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بە سەرۆکایەتی محەممەد حەلبووسی و ئامادەبوونی هەردوو جێگرەکەی لە درەنگانی شەوی یەکشەممە (16ـی نیسان/ئێپڕڵی 2023) بۆ ئەنجامدانی خوێندنەوەی دووەم بۆ پرۆژەیاسای بودجە دەستیپێکرد بەڵام دوای خوێندنەوەی راپۆرتی لیژنەی دارایی، دانیشتنەکە هەڵگیرا بۆ رۆژی دواتر و درەنگانی شەوی دووشەممە کۆتاییهات.

لە (4ـی نیسانی 2023)، مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە (4ـی نیسانی 2023) هاوشانی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق ئامادەبوو لە رێورەسمی واژووکردنی رێککەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا، کە نەخشەرێگای چارەسەربوو بۆ ناکۆکییە یاسایی و سیاسییەکانی نۆ ساڵی رابردوو لەبارەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان.