اکنون اوضاع از هر زمان دیگری برای برگزاری همەپرسی استقلال کردستان مساعدتر است
k24- اربیل
مسرور بارزانی، مشاور شورای عالی امنیت اقلیم کردستان کە نیروهای امنیتی تحت سرپرستی وی نقش اساسی تأمین امنیت اقلیم کردستان و مبارزە سە سالە با تهاجمات داعش را بر عهدە داشتەاند، در ابعاد سیاست داخلی و خارجی کردستان نیز نقش بە سزایی دارد.
مسرور بارزانی در روابط دیپلماتیک گستردەای با نمایندگان سیاسی دیگر کشورها دارد و در این راستا بە کشورهای متعددی سفر کردە است. مشاور عالی شورای امنیت اقلیم کردستان در داخل کردستان هم با تشکیل کنفرانس و میزگردهایی زمینە بیشتری برای تشریح جوانب موضوع استقلال کردستان فراهم کردە است.
مسرو بارزانی در گفتگو با شبکەی تلویزیونی کردستان ٢٤ بە تشریح بیستر موضوع همەپرسی آتی استقلال کردستان پرداخت.
متن کامل مصاحبە مشاور شورای عالی امنیت اقلیم کردستان:
- شما یکی از شخصیت‌هایی هستید کە بە طور جدی موضوع همەپرسی استقلال کردستان را دنبال می‌کنید و در همە مناسبت‌ها از آن سخن می‌گویید. بە نظر شما اکنون زمان برای برگزاری این همه‌پرسی مساعد است؟
مسرور بارزانی: بە نظر من همیشە باید موضوع استقلال را موضوعی اساسی بدانیم، چون این حق مسلم هر ملتی است. با نگاهی بە منشور سازمان ملل متحد می‌بینیم کە هدف این منشور احترام بە حقوق ملتها و همزیستی و حق تعیین سرنوشت است. بە همین خاطر بە نظر من اکنون نە تنها زمان برای آن مناسب است، بلکە احتمالا بە تأخیر هم افتادە است.
موضوع زمان بە منافع طرفها بستگی دارد، بە نظر ما اکنون بر اساس منافع ملت ما زمان مناسبی است. بە نظر بعضی‌ها هم بر اساس منافع آنان زمان برای استقلال کردستان مناسب نیست. بە همین خاطر لازم است از این فرصت استفادە نمودە و در مورد تعیین سرنوشت خویش تصمیم بگیریم.
- کسانی می‌گویند شما همەپرسی استقلال کردستان را برای مزایدە سیاسی مطرح می‌کنید. همەپرسی استقلال برای مزایدە سیاسی یا موضوع میهنی است؟
مسرور بارزانی: این یک موضوع میهنی است نە مزایدە سیاسی. چون ملیت‌ها و ادیان مختلف در کردستان وجود دارند، نمی‌توان موضوع را موضوعی ملی هم نامید. این یک موضوع میهنی است و هر هموطنی حق دارد در جهت تعیین سرنوشت خویش اقدام نماید. اگر کسی نمی‌خواهد در افتخار همەپرسی سهیم باشد کە گام نهادن بە سوی استقلال است، خود حق تصمیم گیری دارد. اما کار ما نە مزایدە سیاسی است و نە مزایدە حزبی، بلکە موضوعی میهنی است کە بە حقوق هم‌میهنان بستگی دارد.
- درحالی کە عدەایی می‌گویند همەپرسی مزایدە است، آیا این احتمال وجود دارد کە از برگزاری آن پشیمان شوید؟
مسرور بارزانی: بە هیچ وجە چنین نیست. طرفهایی کە در نشست ١٧ خرداد (امسال) شرکت داشتند، تصمیم گرفتند کە همەپرسی سوم تیرماه امسال برگزار شود و این تصمیم هم غیرقابل برگشت است.
- بعضی احزاب با برگزاری همەپرسی موافق نیستند و می‌گویند زمان نامساعد است یا لازم است اتفاق‌نظر وجود داشتە باشد. بە نظر شما بدون اتفاق نظر می‌توان اعلام استقلال کرد؟
مسرور برزانی: ما دوست داریم همە احزاب در این همەپرسی شرکت نمودە و در مورد آن اتفاق نظری میهنی وجود داشتە باشد کە اهمیت بیشتری بە آن می‌بخشد. ما حق هیچکدام از طرفین را در این مورد وتو نکردەایم. آنان خود در این تصمیم‌گیری شرکت نکردەاند. هیچ طرفی هم نمی‌تواند این حق را از مردم صلب کند کە در تعیین سرنوشت خویش سهیم باشند.
در مورد طرفهایی هم کە خواستار اتفاق نظر هستند، یا می‌گویند زمان برای برگزاری همەپرسی مساعد نیست، اگر کشورهای دیگر را درنظر بگیریم، بسیار اتفاق افتادە کە اتفاق نظر وجود نداشتە و کسانی بر این موضوع پافشاری کردەاند. بە هر حال موضوع استقلال موضوعی دمکراتیک است و اگر احزابی نخواهند در آن شرکت کنند، این نظر خودشان است. اما استقلال برای آنهایی هم هست کە بە آن رأی ندادەاند.
.jpg)
- با این حال اگر طرفهایی هم شرکت نکنند، شما از این موضع عقب نخواهید نشست؟
مسرور بارزانی: بلە، دلیلش هم آن است کە همەپرسی مراجعە بە رأی مردم است. مردم در مورد نتیجە همەپرسی تصمیم می‌گیرند. از نظر ما همەپرسی هدف نیست، بلکە وسیلەای است برای شنیدن نظر مردم. هدف ما هم اجرا کردن تصمیم مردم است. هر کدام از گرایشهای سیاسی به آرزوی خود می‌توانند بە استقلال کردستان رأی ندهند، اما ما بر این باوریم کە اکثریت مردم کردستان طرفدار برگزاری همەپرسی هستند و بە استقلال رأی می‌دهند.
مردم کردستان نیک می‌دانند کە در مدت گذشتە چە کسانی از کرامت و میهن آنان دفاع نمودەاند. بە نظر من اگر کسی حاضر بە دفاع از میهن خود نباشد، یا حتی برای یک بار هم بە سنگرهای پێشمرگە مراجعە نکردە، بە عیادت خانوادە شهیدان یا مجروحین نرفتە باشد، چگونە مردم بە او اجازە می‌دهند کە علیە استقلال تیلیغات کنند یا بگویند همەپرسی در راستای رسیدن بە استقلال نیست؟
- کدام موانع بر سر راە موضوع استقلال قرار دارند، موانع داخلی یان خارجی هستند؟
مسرور بارزانی: در طول تاریخ با هر دو نوع از این موانع مواجه بودەایم. یا اوضاع بین‌المللی و یا شرایط داخلی جهت رسیدن کردها بە اهدافشان مناسب نبودە است. اما اکنون بە نظر ما صرفنظر از مشکلاتی کە داریم، اوضاع داخلی و خارجی از هر زمانی مناسب‌تر است.
- یعنی مردم مطمئن باشند کە موانع بزرگی وجود ندارد؟
مسرور بارزانی: نخیر، درست است کە همت و تلاش لازم است، اما اگر مردم کردستان تصمیم بگیرند هیچکس نمی‌تواند مانع آن باشد.
- بعضی‌ها هم می‌گویند لازم است برای همەپرسی پارلمان کردستان بازگشایی شود. موضوع فعال شدن پارلمان بە کجا انجامید؟
مسرور بارزانی: بە نظر من بازگشایی پارلمان بە تنهایی مشکل نیست، بلکە روابط میان احزاب و تعدادی از مشکلات داخلی همیشە بە عنوان اهرم فشار و بهانە مورد استفادە قرار می‌گیرند. در حقیقت ما با بحران داخلی مواجه هستیم. بازگشایی پارلمان از نظر ما هم مهم است، اما یکی از طرفها بە تنهایی حق ندارد خود را بە عنوان طرفدار بازگشایی پارلمان بداند، بلکە ما همچون پارت دمکرات چون دارای بیشترین کرسی‌های پارلمان هستیم، بیشتر از همە احزاب از فعال شدن پارلمان حمایت می‌کنیم. بە نظر ما باید فعال نمودن پارلمان در راستای موضوعات میهنی باشد و نباید در راستای میل حزبی از آن استفادە بکنیم.
درمورد بحران‌های دیگر می‌خواهم با اندک تأملی بە جهان بنگریم. شما ببینید کشورهایی وجود دارند کە مستقل هستند و دچار بحران شدەاند. این بحران بە علت همەپرسی و استقلال پیش نیامدە است، بلکە بحرانها هستند کە ما را بە انجام دادن همەپرسی وا می‌دارند، ما بە خاطر این بحرانهاست کە بە فکر راهحل معقول افتادە‌ایم. اگرچە احتمالا بازگشایی پارلمان زیاد لازم نباشد، اما بە نظر ما برای ایجاد اتفاق نظر بیشتر مردم حول موضوع همەپرسی و استقلال بسیار مهم است.
- شما یکی از کسانی هستید کە درمورد همەپرسی استقلال کردستان با کشورها گفتگو کردەاید، موضع آنان چگونە بود؟
مسرور بارزانی: بە نظر من این موضوع بە همە مردم کردستان مربوط است. نمی‌شود از حقوقی محروم شویم کە دیگران چندین سال است از آن بهرەمند هستند. بلکە باید ما با توجە بە این حقوق تا زمانی کە بتوانیم بە آنان بقبولانیم با کشورها گفتگو نماییم. بە نظر من تعداد کمی از کشورها مخالف استقلال کردستان هستند. مخصوصا در غرب هیچ کشوری اعلام نکردە است کە با استقلال کردستان مخالف است. اگر مخالفت کنند با اصول خودشان درتعارض خواهد بود. آنان مخالفت نکرده‌اند، بلکە بعضی اوقات از بابت زمان برگزاری آن نگران هستند و می‌گویند زمان برگزاری مناسب نیست. در اینجا مواضع بر سە بخش تقسیم می‌شوند:
- بعضی‌ها می‌گویند احتمالا بر جنگ با داعش تأثیرگذار باشد.
- برخی هم می‌گویند احتمال دارد مرزهای ما با همسایگان را متشنج کند.
- بعضی دیگر هم بر این باورند کە این موضوع بر انتخابات آیندە عراق تأثیر خواهد گذاشت.
ما برای هرسە احتمال پاسخ داریم. بە نظر ما التزام مردم کردستان بە رویارویی با داعش ربطی بە روابط سیاسی ما و بغداد ندارد، چون همین عراق بود کە در نتیجه اشتباهات سیاسی و خلاء امنیتی و اجتماعی و سیاسی را درست کرد و در نتیجه بعدا القاعدە و داعش سر بر آوردند.
در نتیجە سیاست اشتباه عراق بود کە یک میلیون و ٨٠٠ هزار نفر آوارە اقلیم کردستان شدند. ما کە با داعش می‌جنگیدیم، میزبان یک میلیون و ٨٠٠ هزار آورارە هم بودیم.
همین عراق متحد بود کە بودجه اقلیم کردستان را قطع کرد و از مسئولیت این همە آوارە در اقلیم کردستان شانە خالی کرد.
ما انتظار داشتیم کە عراق هنگام جنگ علیه داعش با تامین اسلحە و مهمات از پیشمرگان حمایت نماید، اما از تسلیح پیشمرگان با اسلحە سنگین از سوی کشورهای دیگر هم جلوگیری کرد.
بە نظر ما روابط ما و بغداد هرطوری باشد، از التزام مردم کردستان بە مبارزە با داعش نمی‌کاهد.
در بارە احتمال دوم هم کە می‌گویند همەپرسی بر انتخابات عراق تأثیرگذار خواهد بود، بە نظر ما کشورهایی وجود دارند کە منافع آنها در این است چگونگی ترکیب دولت عراق را تعیین نمایند، اما در حالیکە هنوز معلوم نیست کە انتخابات عراق برگزار می‌گردد یا نە. اگر بە انتخابات عراق توجە کنیم، نتیجە معلوم است کە در نظام انتخاباتی کرسی‌های زیادی بە استانهای شیعەنیشن اخصاص یافتە و کرسی‌های کمتری بە استانهای کردنشین دادە شدە است. بنابراین هر طور باشد حکومت عراق حکومتی خواهد بود با اکثریت شیعە و اقلیت کرد و سنی. با این حال اقلیم کردستان تأثیر چندانی بر تشکیل دولت آیندە عراق نخواهد داشت.
درمورد آنانی کە می‌گویند استقلال کردستان مرزها با همسایگان را متشنج خواهد کرد، باید بگویم دولت مرکزی می‌بایست مادە ١٤٠ را اجرا می‌کرد. اما با گذشت این سال‌ها چرا آنرا اجرا نکرد؟ در این صورت دولت عراق مسئول اجرا نکردن مادە ١٤٠ است. مناطقی کە مورد تهدید داعش بودە است، پیشمرگان کردستان از آن مناطق دفاع کردە و اجازە ندادەاند کە داعش این مناطق را اشغال کند. حتی پیشمرگان مناطقی را هم آزاد کردەاند کە در تصرف داعش بود. همە ما هم می‌دانیم کە پیشمرگە‌ها از این مناطق عقب‌نشینی نخواهند کرد. با این حال زمانی مرزها متشنج خواهند شد کە دولت عراق وجود پیشمرگان را در این مناطق تحمل نکند. ما می‌خواهیم حق ساکنین این مناطق را بە آنان برگردانیم و مردم این مناطق در مورد سرنوشت خویش تصمیم بگیرند.
بەهمین خاطر بە نظر ما هر سە بهانە نادرست است و نباید این موضوع ما را از بەدست آوردن منافع میهنیمان دلسرد نماید.
- اکنون بعضی از طرفها مخالف همەپرسی هستند و برای ابراز نگرانی‌ها تلاش می‌کنند و می‌گویند اگر همەپرسی برگزار شود و استقلال اعلام شود، مردم بجز بحران‌های موجود با گرسنگی هم روبرو خواهند شد.
مسرور بارزانی: این حق مردم کردستان است کە در مورد همەپرسی ابراز نظر نمایند و موافق یا مخالف آن باشند، اما تعجب ما از این است کە کسانی تلاش می‌کنند مردم را بە وحشت بیاندازند. بە نظر من باید مردم خود پاسخ این‌ها را بدهند. شما ببینید مردم زیادی طرفدار همەپرسی هستند کە این احزاب بە آنان اهمیت نمی‌دهند، اما اگر کسی علیە همەپرسی باشد یا آن را خطری برای آیندە بداند، فوری آنرا در سرخط خبرهایشان قرار خواهند داد.
سٶال این است وقتی کە ما مورد حملە و ظلم قرار گرفتیم موضوع همەپرسی مطرح نبود، بە همین خاطر همەپرسی هیچ خطری ایجاد نمی‌کند، بلکە اجازە نخواهد داد بار دیگر این خطرها دوبارە شوند.
ما تجربە داریم کە برای اینکە از تکرار جنگ جلوگیری کنیم و نسلهای آیندە را از خطرات آن برحذر داریم، باید با قوانین بین‌المللی از خود محافظت نماییم. همەپرسی هم تنها راە رسیدن بە استقلال است، استقلال هم خطر ایجاد نمی‌کند، بلکە آن را از ما دور می‌کند.
- در کردستان نە تنها کردها بلکە ترکمن، عرب و اقلیت‌های دیگری هم زندگی می‌کنند. چگونە آنان را مطمئن می‌کنید کە حقوق آنان حفظ خواهد شد و چگونە بە کشورهای دیگر اطمینان می‌دهید کە استقلال برای آنان ایجاد خطر نمی‌کند.
مسرور بارزانی: قبلا گفتم همەپرسی موضوعی میهنی است نە ملی. همە اقلیت‌ها در بارە حق تعیین سرنوشت خود آزاد هستند. بە نظر ما کردستان مستقل باید نمونە خوب همزیستی باشد. می‌بینیم اکنون کردستان نە تنها برای ما بلکە برای همە جهان مایە افتخار است. دلیل آن هم این است کە در کردستان همزیستی و گذشت وجود داشته است. بە نظر ما همە ادیان و ملتها آزاد هستند کە در مورد چگونگی زندگی خود تصمیم بگیرند.
اگر بە چند سال گذشتە بنگریم، شمار زیادی کردستان را همچون پناهگاه انتخاب کرده و آواره اینجا شدەاند کە این خود بزرگترین گواه اظهارات ما است. در مورد بخش دیگر سٶال شما باید بگویم می‌بینیم کە کردستان طی چند سال گذشتە برای هیچکس تهدید نبودە است، بلکە عامل امنیت منطقە بوده است. بە نظر ما می‌توان کردستان را بە جزیرە آرام و همزیستی تبدیل کرد و هرگز برای کسی بە خطر تبدیل نخواهد شد.
- آخرین سٶال این است کە در مدت زمان میان برگزاری همەپرسی و اعلام استقلال چقدر زمان لازم است ؟
مسرور بارزانی: ما برای کسب آرای مردم همەپرسی برگزار می‌کنیم. اگر الان با هر کسی در این مورد صحبت نماییم، می‌گوید این ابراز نظر طرفهای سیاسی است، اما اگر همەپرسی برگزار شد، نتیجە آن بە نظر همە مردم تبدیل خواهد شد. مشکل ما با بغداد تنها مشکل جنگ داعش و امروز نیست، بلکە ریشه عمیقی دارد و ما دو نوع راهحل در پیش داریم کە یا همچون دولت عراق کە در گذشتە علیە کردها بوده‌ند، از خشونت استفادە نماییم یا با روشی آشتی‌جویانە اقدام کنیم. ما می‌خواهیم مشکلات را از طریق آشتی‌جویانە حل نمودە و ببینیم مردم کردستان چە می‌خواهند.
فاصلە میان همەپرسی و استقلال بە نتیجه گفتگوهای اقلیم کردستان و بغداد مربوط خواهد بود. اگر بغداد پا پیش بگذارد، این مدت کوتاه خواهد بود و اگر قبول نکرد ما بە رأی مردم کردستان مراجعه خواهیم کرد. بە منافع مردم کردستان و منافع میهنی خود می‌اندیشیم و منتظر نخواهیم بود کە دیگر چە راه‌حلی را می‌خواهند.
- آخرین پیام شما چیست؟
مسرور بارزانی: پیامی برای همە خواهران و برادرانم دارم و از آنان می‌خواهم با هر گرایشی کە دارند، بە قرن گذشتە بیندیشند و کە صد‌ها هزار شهید و قربانیانی زیادی دادەایم. بگذار پیام ما این باشد کە بگوییم خون آنان را بە هدر ندهیم. بعد از این همە مشقت و تقدیم این همە قربانی، اکنون زمان رسیدن بە اهدافمان فرا رسیدە است. امیدوارم همە افراد این کشور این موضوع را موضوع شخصی خود بدانند و بە آرزوهای خود دست یابیم. بگذار خون شهدا بەهدر نرود و بگذار ما دل خانوادە این شهیدان را شاد نماییم و بگوییم خون عزیزان شما برای استقلال کردستان ریختە شدە است.
/ا.م