ما خواهان روابطی مطلوب بر مبنای احترام متقابل با همه همسایگان خود هستیم

هَولِر/اربیل (کوردستان٢٤)- مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم کوردستان، در مصاحبه با شبکه الجزیره، روابط کنونی اقلیم کوردستان و بغداد، تهدیدات داعش در عراق و روابط اقلیم کوردستان با کشورهای همسایه را مورد توجه قرار داد.

متن مصاحبه:

الجزیره: سلام بر شما بینندگان محترم برنامه (دیدار امروز)، خوشحال هستم که از جناب مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم کوردستان میزبانی می‌کنم.  

مصاحبه را با موضوع مذاکرات راهبردی میان آمریکا و عراق آغاز می‌کنم که به سرنوشت نیروهای آمریکایی در عراق مربوط است. کوردستان با حضور نمایندگان خود در چهارچوب هیئت عراقی در مذاکرات شرکت دارد. روشن است که میان اقلیم کوردستان و بغداد نسبت به سرنوشت نیروهای آمریکا در عراق تفاوت نظر وجود دارد، این تفاوت در چیست؟

مسرور بارزانی:  در مذاکرات راهبردی میان عراق و اقلیم کوردستان با آمریکا که به منظور بررسی مسائل راهبردی انجام می‌شوند، و اقلیم کوردستان در هیئت مذاکرات دولت عراق حضور دارد، طرف عراقی و به همراه آن هیئت اقلیم کوردستان، معتقد است که هنوز تهدید تروریسم در عراق جدی است، به همین دلیل همکاری و کمک‌های نیروهای ائتلاف با نیروهای عراق در مقابله با تروریسم هنوز ضرورت است. این نظر مشترک همه اعضای هیئت مذاکرات دولت عراق و در میان آن هیئت دولت اقلیم کوردستان در مذاکرات راهبردی است.

الجزیره: اما می‌خواهیم بدانیم تفاوت نظر در چیست، بغداد می‌خواهد نیروهای آمریکا خارج شوند و گویا خواستار خروج نیروهای آمریکا از اقلیم کوردستان عراق نیز هستند، نظر بغداد و هَولِر/اربیل در باره حضور نیروها چیست، خصوصا در اقلیم کوردستان؟

مسرور بارزانی: باید هر گونه تحول بر مبنای یک توافق عمومی میان دولت فدرال عراق و اقلیم کوردستان و آمریکا ایجاد شود. نباید سیاست متفاوت به میان آید. به همین دلیل هر تحولی باید بر مبنای توافق عمومی صورت پذیرد. چنانکه اعلام کردیم این یک مذاکره راهبردی میان دولت عراق و آمریکا است، اقلیم کوردستان نیز در آن حضور دارد، همه چیز به تصمیم سیاسی نهایی عراق بستگی دارد، اقلیم کوردستان سیاست متفاوتی نسبت به مسائل مورد گفتگو و مورد توافق در مذاکرات نخواهد داشت.

الجزیره: تهدیدی که هَولِر و اقلیم کوردستان از طرف داعش احساس می‌کنند چیست؟ در نهایت چه توجیهی برای حضور نیروهای آمریکا در اقلیم کوردستان وجود دارد؟

مسرور بارزانی: ما معتقدیم که داعش هنوز یک خطر بزرگ است، نه تنها برای اقلیم کوردستان بلکه برای عراق و همه خاورمیانه و جهان نیز. داعش کاملا نابود نشده. از نظر ایدئولوژی داعش هنوز بسیار فعال است و هنوز افراد را به صفوف خود جذب می‌کند، چنانکه اخیرا ملاحظه کرده‌ایم، هنوز در مناطق مختلف عراق و سوریه توانایی انجام عملیات تروریستی دارد. آنها هنوز می‌توانند هر سال مبلغ ١٥٠ میلیون دلار کسب کنند، به همین دلیل داعش هنوز فعالیت دارد و هنوز تعداد زیادی عضو دارد، به همین دلیل باید خطر آن کنترل شود. من معتقدم که نیروهای امنیتی منطقه، بدون همکاری نیروهای ائتلاف نمی‌توانند به تنهایی و همزمان با همه چالش‌ها مواجه شوند.

الجزیره: پیش از این از خنثی‌سازی تلاشی خبر دادید که آن را تلاش تروریستی از سوی داعش برای مورد هدف قرار دادن هَولِر خواندید، وضعیت امنیتی اقلیم کوردستان، چگونه است؟

مسرور بارزانی: ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که با آن همه بحران و موانع امنیتی مواجه است، اما چنانکه برای همه روشن است، اقلیم کوردستان آرامترین مکان در منطقه است و به پناهگاهی باثبات تبدیل شده و مردمان بسیاری که از جنگ و کشتار یا دیگر عوامل گریخته‌اند به اقلیم کوردستان روی آورده‌اند و در اقلیم کوردستان زندگی می‌کنند. و این به دلیل ثبات و آرامشی نسبی در اینجا برقرار است و اقلیم کوردستان به طور کلی در آرامش است. اما این بدان معنا نیست که ما در معرض تهدید قرار نداریم و گروه‌های تروریستی برایمان موانع ایجاد نمی‌کنند، همانطور که بدان اشاره کردید اخیرا یک هسته داعش در اقلیم کوردستان دستگیر شدند، آن گروه برای انجام عملیات تروریستی در اقلیم کوردستان برنامه‌ریزی داشتند و قصد انفجار در برخی اماکن را داشتند، اما خوشبختانه همه آنها دستگیر شدند و این یادآور می‌شود که ما هرگز نمی‌توانیم تهدیدات تروریسم را دست کم بگیریم، نه در اقلیم کوردستان و نه در دیگر مناطق عراق. به همین دلیل ما به نیروهای امنیتی خود افتخار می‌کنیم که توانستند آن هسته مخفی را قبل از انجام عملیات تروریستی شناسایی کنند.

الجزیره: به نظر شما آیا هدف از آن حملات، ارسال پیامی مستقیم برای خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی از اقلیم کوردستان است؟

مسرور بارزانی: احتمالا چنین هدفی را دنبال کنند، اما کار اشتباهی است، چرا که همانطور که مستحضر هستید آمریکا کشوری قدرتمند است و با دولت و مردم عراق همکاری کرد تا از سلطه رژیم دیکتاتوری سابق نجات یابند. در جنگ علیه داعش با ما همکاری کردند. آنها بنا به درخواست و دعوت دولت عراق و با موافقت دولت عراق اینجا حضور دارند. به همین دلیل باید پرسید آنها چه کسانی هستند و نماینده چه کسی هستند؟ زیرا دولت عراق با آمریکا در باره سرنوشت نیروهای آمریکا در کشور در مذاکره است و آن گروه‌ها و نیروها نیز خارج از چهارچوب نهادهای رسمی دولت عراق رفتار می‌کنند. به همین دلیل نمی‌توان رفتارهای آن گروه‌ها را به عنوان دیدگاه عراقی‌ها در نظر گرفت. این تنها رفتار و دیدگاه برخی از آن گروه‌ها است که می‌خواهند با تهدید و حمله به نیروهای آمریکا آنها را به خروج از عراق وادار کنند. من معتقدم این رفتارها اوضاع را بیشتر آشفته خواهند کرد و هرگز به نفع مردم عراق و روابط میان دولت عراق و آمریکا نخواهند بود، به همین دلیل باید دولت فدرال راه حلی مناسب برای آن بیابد.

الجزیره: دولت اقلیم کوردستان برای جلوگیری از تهدیدات و حملات آن گروه‌ها چه کار می‌تواند بکند، که به نظر شما وابسته به حشد شعبی هستند؟    

مسرور بارزانی: ما بارها تاکید کرده‌ایم که در برخی مناطق خلاء امنیتی وجود دارد، خصوصا در مناطقی که به مناطق متنازع علیه شناخته شده‌اند. بیشتر حملات آنجا وقوع می‌یابند یا برای آنجا برنامه ریزی می‌شوند. ما از خیلی وقت پیش برای پر کردن خلاء امنیتی به دولت فدرال و نخست وزیر پیشنهاد کرده‌ایم که ضروری‌‌ست در آن مناطق یک نیروی امنیتی مشترک تشکیل شود تا از آن محافظت کند و جلوی شبه نظامیان داعش یا هر گروهی را که در آن مناطق فعالیت تروریستی دارند بگیرد، زیرا با وجود و هماهنگی چنین نیروی مشترکی تحول بزرگی ایجاد خواهد شد و در نهایت به ثبات منطقە و ثبات بیشتر اقلیم کوردستان می‌انجامد.

الجزیره: اشاره کرده‌اید که با بغداد در باره تکرار حملات در ارتباط بوده‌اید، حملاتی که به حشد شعبی منسوب می‌شوند، پاسخ بغداد چه بود؟

مسرو بارزانی: در ابتدا باید بگویم که در حشد شعبی گروه‌های مختلفی وجود دارند و به همین دلیل نمی‌توان حملات را به تمامیت حشد شعبی تعمیم داد، گروه‌های دیگری نیز وجود دارند که خارج از چهارچوب نهادهای رسمی دولت عراق هستند و حتی به دولت عراق پاسخگو نیستند و رودروی آن می‌ایستند، باید آن گروه‌ها تحت کنترل دولت درآیند.

الجزیره: کنترل کردن آن دسته از نیروهای حشد شعبی و متوقف کردن حملات تا چه اندازه به عوامل داخلی و روابط میان هَولِر و بغداد و طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ارتباط دارد؟

مسرور بارزانی: شکی نیست که آن حملات با هدف آسیب رساندن به روابط میان هَولِر و بغداد و روابط عراق با جامعه بین‌الملل انجام می‌شوند، به همین دلیل هر کسی که در پشت آن حملات قرار گرفته به منافع مردم و دولت عراق خدمت نمی‌کند، باید دولت فدرال راه حلی برای این مشکل پیدا کند، ما هم به عنوان دولت اقلیم کوردستان از هر نظر با دولت فدرال همکاری می‌کنیم تا آن موانع و تهدیدات برطرف شوند.

الجزیره: تهران نسبت به این مسئله چه موضعی دارد؟

مسرور بارزانی: منظور شما را دقیقا نمی‌فهمم، اما ایران کشور همسایه ما است و منافع و سیاست خود را در عراق دارد، سیاست‌های ما نیز بسیار واضح و روشن هستند، ما می‌خواهیم روابط مطلوبی با همه همسایگان خود از جمله ایران داشته باشیم، ما یک خط طولانی مرزی با ایران داریم، منافع بازرگانی و امنیتی مشترک داریم، به همین دلیل امیدواریم روابط میانمان قویتر و بر مبنای احترام متقابل باشد و در امور یکدیگر دخالت نکنیم.

الجزیره: منظور من تاثیرات مذاکرات هسته‌ای و دیگر عوامل مربوطه منطقه‌ای و روابط آن گروه‌ها با ایران، بر موضع آن کشور نسبت به مسئله است؟

مسرور بارزانی: در واقع ما تنها بر مبنای اطلاعیه‌های رسمی می‌توانیم تصمیم بگیریم، آنها مسئولیت آن حملات را به عهده نگرفته‌اند و شکی نیست که بر سیاست روشن آنها نسبت به حضور نیروهای ائتلاف در عراق واقفیم، سیاستی که به وضوح در رسانه‌های اعلام شده است، اما آنچه به ما و روابط ما با ایران مربوط می‌شود، باید گفت ما می‌خواهیم رابطه‌ای مطلوب و دوستانه با ایران داشته باشیم، رابطه‌ای بر مبنای احترام متقابل و بدون دخالت در امور یکدیگر، این سیاست واضح ما بوده و به آن ادامه خواهیم داد.

الجزیره: روابط میان هَولِر و بغداد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به ویژه پس از تصویب قانون بودجه سال ٢٠٢١ که مدت چهار ماه به تاخیر افتاد، آن هم  به دلیل مشکلات معلق مانده و اختلاف نظر طرفین؟

مسرور بارزانی: پس از تصویب قانون بودجه روابط بهتر شده‌اند، اما از نظر عملی هنوز اقدامی صورت نگرفته، هنوز منتظر اقدام نخست وزیر و دولت عراق هستیم که بر مبنای توافق انجام شده سهم اقلیم کوردستان از بودجه را ارسال کنند. ما پایبندی خود را به همه بندهای توافق اعلام کرده‌ایم، آنچه را که به ما مربوط می‌شود اجرا خواهیم کرد و همچنان منتظریم که نخست وزیر و دولت فدرال بودجه اقلیم کوردستان را ارسال کنند، همانطور که می‌دانید در ماه آوریل هستیم و مدت ١٠ ماه است که دولت فدرال هیچ مبلغی را به اقلیم کوردستان ارسال نکرده‌ است، منتظر هستیم و نخست وزیر را به ارسال سهم اقلیم کوردستان از بودجه تشویق می‌کنیم.

الجزیره: پس از تصویب بودجه، پیشبینی می‌كنید در چه زمانی توافق اجرا شود؟

 مسرور بارزانی: ما منتظریم که توافق اجرا شود و اجرای آن در واقع به نخست وزیر و دولت فدرال بستگی دارد که سازوکاری در پیش گیرند، هیچ مانع قانونی باقی نمانده، آنچه باقی مانده تنها اجرای سریع قانون است و من باور دارم که اقدامی مهم و ضروری‌ست.

الجزیره: در چهارچوب هماهنگ ساختن روابط با دولت فدرال، توافق عادیسازی اوضاع شنگال برای اخراج گروه‌های شبه نظامی به ویژه (پ ک ک) در میان است، ترکیه نیز برای آن فشارهایی وارد می‌کند، اما پس از گذشت ٦ ماه، هنوز توافق اجرا نشده است؟

مسرور بارزانی: آن توافق، توافق خوبی بود میان هَولِر و بغداد، شاید دریچه‌ یا سرآغازی برای حل مشکلات معلق مانده میان هَولِر و بغداد باشد. متاسفانه توافق عملا اجرا نشده است، به دلیل اینکه شماری از نیروهای غیرقانونی در مقابل نیروهای فدرالی ایستادگی می‌کنند، همچنین وجود نیروهای پ ک ک (حزب کارگران کوردستان) مانع دیگری پیش روی اجرای توافق است. ما تا کنون منتظر اقدام دولت فدرال هستیم که مسئولیت خود را در چهارچوب توافق عملی کند، زیرا ما معتقدیم که آن توافق نه تنها روابط میان هَولِر و بغداد را بهتر خواهد کرد، بلکه اوضاع منطقه را کاملا با ثبات می‌کند.

الجزیره: تاثیر کشمکش‌های پ ک ک و ترکیه بر اقلیم کوردستان مشهود است، به ویژه که تعدادی از روستاها به دلیل حضور پ ک ک از کنترل دولت اقلیم خارج شده‌اند و این باعث شده که ترکیه وارد منطقه شود، در این زمینه چه کاری می‌توانید بکنید؟      

مسرور بارزانی: در ابتدا باید یادآور شوم که این مشکل داخلی ترکیه است و به خاک اقلیم کوردستان منتقل شده، این مشکل پ ک ک و ترکیه است نه عراق و ما. این مشکل گریبانگیر ما شد در حالی که ما درگیر مقابله با داعش بودیم. بیشتر نیروهایمان درگیر جنگ با داعش بودند و در آن مناطق نیرو وجود نداشت، متاسفانه پ ک ک از فرصت سوء استفاده کرد و برای توسعه سلطه نظامی خود بر منطقه تلاش کرد و منطقه‌ای را که نیروهای ما در آن مستقر بودند در کنترل گرفت، بسیاری از مردم غیر نظامی منطقه به دلیل بی ثباتی ایجاد شده و جنگ میان پ ک ک و ترکیه نتوانسته‌اند به خانه‌های خود بازگردند، به دلیل جنگ و اختلافات نزدیک به ٨٠٠ روستا در آن مناطق آباد نشده‌اند، تشنجات اخیر نیز شمار دیگری از مردم منطقه را آواره کرده است، حال باید پرسید، چرا پ ک ک اینجا حضور دارد؟ پ ک ک نباید اینجا باشد، نباید خود را جایگزین معرفی کنند، آنها اجازه نمی‌دهند کشاورزان به مزارع خود بروند و خود را جایگزین حاکمیت می‌دانند، بی شک جنگ مداوم آنها با ترکیه منطقه را برای ساکنان آن که می‌خواهند به خانه‌هایشان بازگردند بیشتر بی ثبات نموده است. ما می‌خواهیم پ ک ک اقلیم ما را ترک کند و به حاکمیت دولت اقلیم کوردستان احترام بگذارد و ترکیه نیز این واقعیت را درک کند که باید پس از بازگشت ثبات به منطقه، به داخل مرزهای خود باز گردد.

الجزیره: این وضعیت تا چه اندازه‌ای بر روابط شما با ترکیه تاثیرگذار بوده است؟      

مسرور بارزانی: ما با ترکیه رابطه اقتصادی داریم، اجازه بدهید یادآور شوم که تمام کوردها پ ک ک نیستند، به همین دلیل روابط کورد و ترکیه را نمی‌توان تنها از منظر روابط ترکیه و پ ک ک مشاهده کرد. ترکیه با پ ک ک مشکل دارد، ما رابطه مطلوبی با آنها داریم، همانطور که با دیگر همسایه‌ها رابطه مطلوبی داریم. امیدواریم روابط بازرگانی و اقتصادی میانمان را توسعه دهیم، همه ما شرایط را درک می‌کنیم و از اوضاع امنیتی میهن خود نگران هستیم. به همین دلیل روابط ما با ترکیه معمولی است.

الجزیره: جهان با کرونا در مقابله است، اوضاع بهداشتی اقلیم کوردستان عراق چگونه است؟ در حالی که شاهد حادثه جانگداز بیمارستان ابن الخطیب در بغداد بودیم؟

مسرور بارزانی: من بسیار متاسفم از حادثه بیمارستان ابن الخطیب در بغداد، با نخست وزیر تماس گرفتم و به او تسلیت گفتم، همزمان آمادگی دولت اقلیم کوردستان را برای پذیرش بیماران و زخمی‌شدگان حادثه، در بیمارستان‌های اقلیم کوردستان اعلام کردیم. گسترش ویروس کرونا نه تنها مشکل ما بلکه مشکل سراسر جهان است. در کوردستان نیز شمار مبتلایان به امواج گسترش بستگی دارد، برخی اوقات به زیر صد مورد کاهش و برخی اوقات به بیش از صد مورد در روز افزایش می‌یابد، فکر می‌کنم هماهنگی مطلوبی میان وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت و وزارت بهداشت عراق وجود دارد. ما امیدواریم برای کنترل این بیماری همه‌گیر و تامین واکسن برای هم‌میهنان، مقادیر بیشتری واکسن دریافت کنیم. فرآیند ارسال واکسن به اقلیم کوردستان بسیار کند است و تعداد واکسن‌ها هم بسیار پایین است. فرصت را مناسب می‌دانم که اعلام کنم ما در اقلیم کوردستان به تعداد بیشتری واکسن نیاز داریم، زیرا معتقدم در نهایت با کمک واکسن می‌توانیم به شرایط عادی زندگی برگردیم، نه تنها در اقلیم کوردستان، بلکه در تمام عراق نیز.

الجزیره: آیا دولت بر تامین نیازمندی‌های بهداشتی، مثلا اکسیژن و اجرای مقررات بهداشتی نظارت دارد؟

مسرور بارزانی: متاسفانه فکر نمی‌کنم که بخش بهداشت در عراق در وضع مطلوبی باشد، به همین دلیل فکر نمی‌کنم بتوانند بیشتر از آنچه تا کنون انجام شده کاری بکنند. بیشتر نیازماندی‌ها را خودمان تامین می‌کنیم، میان وزارتخانه‌های بهداشت اقلیم کوردستان و دولت فدرال هماهنگی‌هایی وجود دارد، آنها می‌توانند نیازمندی‌هایی را که در دسترس دارند تامین کنند، اما ما انتظارات بیشتری داریم و انتظار داریم که دولت عراق اهمیت بیشتری به بخش بهداشت بدهد و همکاری بیشتری با اقلیم کوردستان داشته باشد.

الجزیره: بسیار متشکر از جناب مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم کوردستان، برای حضور در برنامه (دیدار امروز).

مسرور بارزانی: متشکرم

ب.ن