پرزیدنت بارزانی: دموکراسی در عراق در معرض تهدید قرار گرفته است
اربیل (کوردستان٢٤)- رادیوی بین‌المللی مونت کارلو، در اربیل، پایتخت اقلیم کوردستان، با پرزیدنت مسعود بارزانی، مصاحبه کرد و در آن روابط اقلیم کوردستان و عراق و روابط منطقه‌ای و بین‌المللی اقلیم کوردستان مورد توجه قرار گرفتند. در این مصاحبه پرزیدنت بارزانی هشدار داد که دموکراسی در عراق در معرض تهدید قرار گرفته است و تهدیدات از سوی عوامل داخلی و خارجی هستند.
متن مصاحبه:
- پس از گذشت یکسال از دولت السودانی، آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پرزیدنت بارزانی: زمانی که در دولت جناب السودانی مشارکت کردیم، بر مبنای یک توافق سیاسی بود و بر مبنای آن توافق، ائتلاف اداره دولت تشکیل شد. ما می‌بینیم که جناب السودانی قصد دارد توافق را اجرا کند، اما همزمان می‌بینیم که با موانع جدی مواجه است. ما از او حمایت کرده‌ایم به حمایت خود ادامه می‌دهیم تا بتواند توافق را اجرا کند. اما با دشواری جدی مواجه است.
- دشواری‌ها از کجا می‌آیند؟
پرزیدنت بارزانی: از آنجا که مانع از اجرای توافق بین جریان‌ها می‌شوند.
- یعنی جریان‌های مشخصی مانع می‌شوند؟ جریان‌های مشخصی را متهم می‌کنید؟
پرزیدنت بارزانی: من قصد ندارم جریان مشخصی را متهم کنم، اما برخی جریان‌ها تلاش می‌کنند که برای دولت مانع‌تراشی کنند و این کاملا واضح است.
- با وجود اینکه برخی جریان‌های چون صدری‌ها و رئیس سابق مجلس نمایندگان به حاشیه رانده شده‌اند، آیا شما در دولت مشکلی ندارید؟
پرزیدنت بارزانی: واضح است که ما نگران هستیم، ما از اوضاع نگران هستیم. دموکراسی در عراق در معرض تهدید قرار گرفته است و تهدیدات جدی هستند.
- تهدیدات داخلی هستند یا خارجی؟
پرزیدنت بارزانی: هم داخلی هستند هم خارجی.
- گزارش‌های رسانه‌ای با اشاره به دشواری‌هایی که اقلیم با آنها مواجه شده است، به تنش بین اربیل و سلیمانیه اشاره دارند و در واقع بین دو حزب رقیب در اقلیم کوردستان که در گذشته به رغم اختلافات در بغداد متحد بودند، اما حال به طور جداگانه با بغداد در ارتباط هستند، این وضعیت را چگونه شرح می‌دهید؟
پرزیدنت بارزانی: در واقع این وضعیت باعث تاسف است، اما واضح بگویم اختلافات بر سر مسائل راهبردی و اهداف راهبردی هستند. اگر اختلافات بر سر مسائل فنی بودند، آنگاه حل آنها آسان بود. با اینحال ما تلاش می‌کنیم و بیشترین تلاش خود را به کار می‌گیریم تا از مشکلات عبور کنیم و همچون گذشته برای اتحاد کوردها فعالیت کنیم.
- به طور مشخص چه چیزی مانع از اتحاد کوردها می‌شود؟
پرزیدنت بارزانی: نباید کیان سیاسی اقلیم کوردستان را به خطر انداخت. نباید با کسی که می‌خواهد اقلیم کوردستان منحل شود همکاری کرد. نباید با کسی هم‌پیمان شد که می‌خواهد اقلیم کوردستان نابود شود. این یک مسئله راهبردی است.
- آیا کسانی هستند که برای چنین هدفی تلاش می‌کنند؟
پرزیدنت بارزانی: البته، بسیار واضح و روشن است.
- بیایید بی پرده سخن بگوییم، جنابعالی در کوردستان ایران به دنیا آمده‌اید. مناسبات شما با ایران تا حدودی مطلوب بوده است، اما اخیرا روابط شما با مشکل بزرگی مواجه شده است. اتفاقی افتاد و کشته شدن افرادی را در پی داشت. ایران شما را متهم می‌کند که به پناهگاهی برای مخالفانش تبدیل شده‌اید، شما چه پاسخی به این اتهامات می‌دهید؟
پرزیدنت بارزانی: اینها اتهامات پوچ و بی اساس هستند. ایران می‌داند که پوچ و بی اساس هستند. درست است من در مهاباد به دنیا آمده‌ام و هرگز قصد ایجاد تنش در روابط خود با ایران را نداشته‌ایم. اجازه نمی‌دهیم که اقلیم کوردستان به مکانی برای تهدید علیه امنیت ایران تبدیل شود. از سال‌های ٢٠٢٠ و ٢٠٢١ تاکنون شهر اربیل و استان اربیل ١٤٣ بار آماج حملات پهپادی و موشکی شده است، هم از سوی ایران و هم از سوی وابسته‌های آن. و همیشه برای آن، وجود مراکز اطلاعاتی بین‌المللی را بهانه کرده‌اند و به طور مشخص موصاد اسرائیل و مخالفان کورد. ما مطمئن هستیم که اگر مقر موصاد اسرائیل در اقلیم کوردستان وجود داشت، جرات نداشتند به آن حمله کنند. آنها نمی‌توانند به قدرتمندها پاسخ بدهند. برخی جریان‌ها در داخل ایران برای توجیه شکست خود اربیل را متهم می‌کنند که مخالفان ایران را پناه داده است و اتهاماتی دیگر نسبت می‌دهند. آیا بمباران خانواده‌ای بی‌گناه و صلح‌طلب و کشتن یک دختر یازده ماهه یک جنایت قبیح نیست؟! با اینحال اصرار دارند که یک افسر موصاد را کشته‌اند. اینها اتهامات پوچ و بی‌اساس هستند. در خصوص مخالفان ایران نیز باید بگویم آنها مدت ٥٠ سال است که در اقلیم کوردستان هستند و با درنظرگرفتن توافقات سه‌جانبه بین دولت فدرال و دولت اقلیم و ایران، همچنین پاسخگو بودن کوردهای مخالف ایران، آنها همه نیروهایشان را از مناطق مرزی عقب کشیده‌اند و به مناطق غیرنظامی در اطراف اربیل عقب‌نشینی کرده‌اند. و این بر مبنای توافق انجام شده است. به همین دلیل اتهامات ایران بی‌اساس هستند. ما هرگز خواستار تنش با ایران نبوده‌ایم، اما برای من مایه تعجب است که چرا ایران چنین راهی را انتخاب کرده است.
- آیا دولت فدرال در خصوص آنچه در اربیل اتفاق افتاد، به وظایف خود عمل کرده است؟
پرزیدنت بارزانی: حرکت‌هایی انجام شد اما در سطح آن جنایت بزرگ نبودند.
- اکنون بیشتر در مورد خروج نیروهای ائتلاف از عراق بحث می‌شود، واضحتر بگویم خروج نیروهای آمریکا از عراق، آیا شما از این موضوع نگران هستید؟
پرزیدنت بارزانی: احتمال دارد همان سناریوی سال ٢٠١١ تکرار شود. زمانیکه نیروهای آمریکا و نیروهای ائتلاف عقب‌نشینی کردند، پس از مدتی دیدیم که داعش حدود یک سوم خاک عراق را اشغال کرد و کم مانده بود که سراسر عراق را اشغال کند. اگر حمایت نیروهای ائتلاف در میان نبود، اوضاع بسیار فرق می‌کرد. دولت فدرال و آمریکا و ائتلاف بین‌المللی توافقی داشتند. اکنون ١٠ سال از آن توافق می‌گذرد و شاید لازم باشد در آن تجدیدنظر شود. و این بخشی از وظایف دولت فدرال و نهادهای مربوطه است نه گروه‌های شبه‌نظامی. این یک مسئله سرنوشت‌ساز است و به همه عراقی‌ها مربوط است و تنها یک جریان نمی‌تواند درباره تصمیم‌گیری کند.
- اقلیم کوردستان با برخی مشکلات اقتصادی مواجه شده است. پرداخت حقوق کارمندان به تعویق می‌افتد و این همزمان است با متوقف کردن صادرات نفت اقلیم کوردستان، شما احکام اخیر دادگاه فدرال در خصوص حقوق و درآمدها را چگونه می‌بینید؟
پرزیدنت بارزانی: با تاسف بسیار تمامی احکام دادگاه فدرال علیه اقلیم کوردستان هستند. لازم است بدانید که این دادگاه قانونی نیست. این دادگاه در دوره حاکمیت پل برمر تشکیل شده است و اکنون به جای قوه‌های قضائیه، قانون‌گذاری و مجریه تصمیم‌گیری می‌کند. به نظر بنده دادگاه فدرال از حدود وظایف و اختیارات خود فراتر پا نهاده و احکامی که صادر می‌کند، غیرعادلانه و بیش از حد علیه اقلیم کوردستان هستند.
- جناب پرزیدنت، مسئله‌ای در میان است که احتمالا موجب نگرانی دوستان شما در غرب شده است؛ به گونه‌ای که این سئوال پیش آمده است که آیا نسل سوم سیاستمداران کوردستان در مقایسه با نسل‌های اول و دوم که هم تجربه مبارزات مسلحانه و هم تجربه مذاکرات را داشتند، می‌توانند با تمامی چالش‌های کنونی که پیش روی اقلیم قرار گرفته‌اند، رویارو شوند؟
پرزیدنت بارزانی: سئوال خوبی است. من هم همان نگرانی را داشتم، اما در جنگ علیه داعش به مدت حدود دو ماه در وضعیت بسیار بدی قرار گرفتیم. دیدم که نسل جدیدی سر بر آورده که از مقاومت بیشتر و مهارت بیشتر و اراده‌ی قوی‌تر برخوردار است. درست است که یک نسل جدید است و ما نمی‌توانیم بگوییم تحت تاثیر فن‌آوری و پیشرفت‌های جهان قرار نگرفته است، اما یک نسل تربیت شده و آماده است. هم از نظر نظامی و هم از نظر فکری آماده است. به همین دلیل من کاملا بی‌پرده می‌گویم که ما نمی‌ترسیم و صدها هزار جوان را داریم که احتمال دارد از نسل‌های اول و دوم هم پیشی بگیرند.
- بسیار خوب... مدت پنج سال از برگزاری همهپرسی تاریخی می‌گذرد، که برای دست‌یافتن به حق تعیین سرنوشت برای کوردها برگزار کردید. در نتیجه آن ارتباط شما با مرکز قطع شد. آیا فدرالیسم را گزینه‌ای عملی می‌دانید برای کشورهایی که در منطقه می‌شناسید؟
پرزیدنت بارزانی: پس از سقوط رژیم در سال ٢٠٠٣، پارلمان کوردستان تصمیم گرفت که بر مبنای فدرالیسم در کنار عراق باشیم و روابط خود را با بغداد بر مبنای آن تعریف کنیم. پس از سقوط رژیم من مدت زمان زیادی در بغداد مستقر شدم. در هنگام تدوین قانون اساسی هم به طور جدی و در نهایت وفاداری کار کردیم تا یک عراق دموکرات و متنوع و فدرال را تاسیس کنیم. پس از مدتی متوجه شدیم که افرادی هستند به فدرالیسم اعتقاد ندارند، حتی از مواردی که در قانون اساسی هم بر سر آنها به توافق رسیدیم، پشیمان شدند. در دیباچه قانون اساسی آمده است که پایبندی به قانون اساسی، تمامیت ارضی عراق را تضمین می‌کند. قانون اساسی نقض شد... اگر فدرالیسم اجرا می‌شد و به آن پایبند بودند و به قانون اساسی پایبند بودند. ما به برگزاری همهپرسی متوسل نمی‌شدیم. من مجددا تاکید می‌کنم که در عراق دموکراسی به طور کامل در معرض تهدید قرار گرفته است. فدرالیسم در معرض تهدید است و این در اثر سیاست نظام‌هایی که در منطقه هستند. در واقع نه فدرالیسم و نه غیرفدرالیسم اثربخش نیست.
- آینده عراق را چگونه می‌بینید؟
پرزیدنت بارزانی: یا عراق به توافقات انجام شده پایبند می‌شود و به دموکراسی و اصول اساسی (شراکت، توافق و توازن) بر می‌گردد و از بحران سیاسی نجات می‌یابد، یا تصمیمات و سلطه یک جهت و انحصار قدرت در دست گروه و جامعه‌ای مشخص آن را نابود می‌کند. باید به اصول اساسی بازگردیم.
- جناب پرزیدنت شما گفته‌اید که کوه‌ها دوست کوردها هستند، امروز چه کسی دوست کوردها است؟
پرزیدنت بارزانی: کوه‌ها و دوستان بسیار دیگری در جهان
- چه کسانی هستند؟
پرزیدنت بارزانی: بسیارند
- روابط شما با کشورهای همسایه؟
پرزیدنت بارزانی: با کشورهای عربی و مردم کشورهای عربی، با غرب و آمریکا و همه جهان، با شرق، شکر خدا ما دوستان بسیاری داریم.
- هنوز همچون گذشته از مسئله کورد حمایت می‌شود؟
پرزیدنت بارزانی: درک و حمایت وجود دارند، اما در واقع در حد لازم نیست. برخی اوقات حادثه‌ای همه حوادث را تحت تاثیر قرار می‌دهد. جنگ اوکراین و جنگ غزه میزان اهمیت‌ها را تغییر می‌دهند و توجه از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل می‌شود.
ب.ن
