کرکوک شش سال پس از حوادث ١٦ اکتبر

اربیل (کوردستان٢٤) – شش سال از تصرف کرکوک گذشت و سیاست عربسازی علیه شهروندان کورد با شدت بیشتر ادامه دارد.

امروز دوشنبه ١٦ اکتبر ٢٠٢٣، حوادث ١٦ اکتبر ٢٠١٧ در کرکوک را یادآور می‌شود، که به خیانت ١٦ اکتبر معروف است.

پس از برگزاری همه‌پرسی برای استقلال، که در ٢٥ سپتامبر ٢٠١٧ به فرمان پرزیدنت مسعود بارزانی، در سراسر اقلیم کوردستان و مناطق کوردستانی خارج از حوزه اداری اقلیم برگزار شد، و بیش از ٩٢ درصد رای‌دهندگان به آن رای آری دادند، فشارهای داخلی و خارجی علیه اقلیم کوردستان، شدت گرفت و در ١٦ اکتبر ٢٠١٧ نیروهای حشد شعبی و ارتش عراق از چند محور به کرکوک یورش بردند و نیروهای یکی از احزاب اقلیم بدون هیچ مقاومتی از محورهای تحت کنترل خود، عقب‌نشینی کردند.

در نتیجه حملات و عقب‌نشینی، کرکوک به تصرف حشد شعبی و ارتش عراق درآمد، ١٤٢ سمت مدیریتی از جامعه کورد سلب شد، سه هزار خانه شهروندان کورد غارت شد و ٢٠٠ خانه و ٥٠ موسسه رسانه‌ای کوردها به آتش کشیده شدند. همچنین ٥٣ هزار خانواده کورد که شمار آنها به بیش از ٢٠٠ هزار نفر می‌رسید، آواره شدند و شماری از آنها هنوز در آوارگی به سر می‌برند.

نیروهای حشد شعبی و ارتش عراق، تا منطقه پردی در ٥٠ کیلومتری اربیل پیشروی کردند، اما با مقاومت حماسه آفرینانه نیروی پیشمرگ کوردستان مواجه شده و در شکستی فجیع ناچار به عقب‌نشینی شدند.

در نتیجه حوادث ١٦ اکتبر، سیاست عربسازی در کرکوک با هدف ایجاد تغییرات جمعیتی و ناچار کردن کوردها به ترک زادگاه خود و جایگزین کردن اعراب غیربومی، شدت گرفت و فشارها تا حدی افزایش یافت که جامعه کورد کرکوک به عنوان ساکنان اصیل منطقه، ناچار به واکنش و برپایی تجمع اعتراضی شد.

تجمع اعتراضی کوردها در دوم سپتامبر با تیراندازی نیروهای عراقی مواجه شد و در اثر آن چهار شهروند کورد شهید و بیش از ١٥ شهروند دیگر مجروح شدند.

قانون اساسی عراق، برای رفع اختلافات بر سر کرکوک، اصل ١٤٠ را در نظر گرفته است که بر اساس آن بایستی پس از عادیسازی اوضاع شهر، سرشماری انجام شود و سپس ساکنان منطقه از طریق همه‌پرسی سرنوشت خود را تعیین کنند. این اصل قانونی به دلیل اختلافات سیاسی تاکنون اجرایی نشده است.

کرکوک یک شهر کوردستانی است و بر اساس اسناد تاریخی، جوامع غیر کورد این شهر، در دوره‌های مختلف به آن مهاجرت کرده‌‌ و ساکن شده‌اند. اسناد تاریخی نشان می‌دهند که ترکمان‌ها برای دفاع از منافع امپراتوری عثمانی وارد کرکوک شده‌اند و موج مهاجرت اعراب نیز با ملی شدن صنعت نفت در آن شهر آغاز شده است.

دولت اقلیم کوردستان شدیدا بر کوردستانی بودن کرکوک و احقاق حقوق شهروندان کورد، پافشاری می‌کند.

ب.ن