زنان ازبکستان برای اولین بار راننده اتوبوس می‌شوند

"سائودات از خوشحالی گریه کرد"
سائودات شرماتووا، راننده ٤٩ ساله اتوبوس در تاشکند – عكس: ای اف پی
سائودات شرماتووا، راننده ٤٩ ساله اتوبوس در تاشکند – عكس: ای اف پی

اربیل (کوردستان٢٤)- در ازبکستان، ممنوعیت کار زنان به عنوان راننده اتوبوس لغو شد و این یک حرکت به سوی تغییر در کشوری مردسالار در آسیای مرکزی دانسته می‌شود.

سائودات شرماتووا، پس از اینکه ازبکستان، جمهوری عمدتا مسلمان شوروی سابق، ممنوعیت کار زنان به عنوان راننده اتوبوس را در ماه گذشته لغو کرد، "از خوشحالی گریه کرد".

این بانوی ٤٩ ساله که در تعمیر و نگهداری حمل و نقل عمومی در تاشکند، پایتخت ازبکستان کار می‌کرد، گفت:"من مدت زیادی منتظر بودم."

شرماتووا اکنون با اتوبوس برقی شماره ٥١، در اطراف تاشکند، بزرگترین شهر آسیای مرکزی با سه میلیون جمعیت، رانندگی می‌کند.

او گفت شوهرش که راننده اتوبوس است، ابتدا نگران بوده، اما "حمایت کامل" کرد، اگرچه "هر روز به من می‌گوید مراقب باشم".

دیدن یک زن راننده اتوبوس در ازبکستان، یک منظره غیرعادی است. ازبکستان، کشوری بسیار مردسالار با حدود ٣٥ میلیون نفر است.

سائودات گفت: "در ابتدا، بسیاری از مردم با تعجب به من نگاه کردند. برخی از مردان از من پرسیدند که آیا این کار برای من خیلی سخت نیست؟ برخی دیگر سکوت کردند اما به نظر مخالف بودند... اما من نگران نیستم. تشویق‌ها و تبریک‌های بسیار بیشتری دریافت می‌کنم."

جامعه مردسالار

شرماتووا قبل از شروع رانندگی با اتوبوس شماره ٥١، چندین روز با محمود مسلیموف، همکار ٦٩ ساله خود، تمرین کرد.

مسلیموف گفت:"این خیلی خوب است که زنان مجاز به رانندگی با اتوبوس هستند، به ویژه اینکه وسایل نقلیه در حال حاضر کاربردی‌تر و کمتر از زمان شوروی هستند."

او گفت که زنان در دوران شوروی تحت شرایط خاصی اتوبوس می‌راندند.

در سراسر آسیای مرکزی، استقلال از اتحاد جماهیر شوروی در سال ١٩٩١، منجر به نگرش بسیار محافظه‌کارانه‌تری نسبت به نقش زنان در جامعه شد. در دوران کمونیسم، برابری جنسیتی بیشتری وجود داشت.

زنان در آسیای مرکزی هنوز از بسیاری از مشاغل از جمله بخش مواد خام، محروم هستند.

نودر خدایبردیف، سخنگوی وزارت حمل و نقل گفت:"در ازبکستان، رانندگی با کامیون‌های بیش از ٢.٥ تن و وسایل نقلیه حامل بیش از ١٤ نفر، برای زنان ممنوع بود. دولت این محدودیت‌ها را برداشت تا به زنان اجازه کار بدهد."

این اصلاحات مطابق با آزادی تدریجی است که در دوره رئیس جمهور شوکت میرضیایف آغاز شد، که از سال ٢٠١٦ رهبری یک رژیم کاملا کنترل شده و بدون مخالفت سیاسی واقعی را بر عهده داشت.

نرگیزا گادویوا، دیگر راننده زن در ازبکستان
نرگیزا گادویوا، دیگر راننده زن در ازبکستان - عكس: ای اف پی

"نمونه ای برای زنان ازبکستان"

در یکی دیگر از اصلاحات مهم، پارلمان ازبکستان به قانونی رای داده است که سهمیه ٤٠ درصدی نامزدهای زن در انتخابات پارلمانی را اعمال می‌کند.

این تلاشی برای متعادل کردن صحنه سیاسی است که در آن زنان به جز سعیده میرضیایوا، دختر رئیس جمهور قدرتمند، عمدتا غایب هستند.

سازمان ملل در گزارشی در سال ٢٠٢٠ گفت در حالی که دولت ازبکستان در مسیر برداشتن گام‌هایی برای مقابله با نابرابری است، تغییر چندانی در زندگی روزمره بیشتر زنان ایجاد نشده است.

اما این ممکن است حرکت به سوی تغییر باشد.

نرگیزا گادویوا، دیگر راننده زن در ازبکستان، گفت که از شانس جدید استفاده کرده است.

این مربی سابق رانندگی که ٥٧ سال سن دارد و روسری بر سر دارد، گفت:"در ابتدا مضطرب بودم. فرزندانم مخالف رانندگی من با اتوبوس بودند، اما من استقامت کردم."

او گفت که نگرانی‌های اولیه بر تبریک‌های متعددی که دریافت کرده است، غلبه کرده است.

گادویوا گفت:"فکر می‌کنم وضعیت من به زنان دیگر انگیزه می‌دهد تا رانندگی کنند. من می‌خواهم نمونه‌ای برای زنان ازبک باشم تا نشان دهم که ما قادر به انجام کارهای زیادی هستیم... شما باید به خود و قدرت خود ایمان داشته باشید. نکته اصلی این است که صبور باشید و اعتماد به نفس داشته باشید. سپس همه چیز دیگر فرا خواهد رسید."

خبرگزاری فرانسه/ب.ن