Dersim Katliamı’nın üzerinden 83 yıl geçti
HABER MERKEZİ - Seyid Rıza, on dört yaşındaki oğlu ve 5 dava arkadaşının idamı edilişinin üzerinden 83 yıl geçti.
83 yıl önce 15 Kasım 1937 yılında gerçekleşen Dersim Katliamı’nda 74 yaşındaki Seyid Rıza, 14 yaşındaki oğlu ve dönemin Kürt hareketi liderlerinden 5 kişi idam edildi.
Dersim Katliamı, Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni tarihinde planlı ve kasıtlı bir soykırım olarak bilinmektedir.
Kaynaklara göre, katliamda 50 binden fazla Kürt Alevi öldürüldü, on binlerce kişinin yerinden edildi, binlerce yetim çocuk Türk askeri subaylarına teslim edildi, uluslararası anlaşmalar soykırımın sadece çocuklara yönelik yapıldığını kabul ediyor.
Ayrıca, 74 yaşındaki birinin ve 14 yaşındaki oğlunun idam sebepleri yıllardır tartışma konusu.
Osmanlı devletinin dağılmasından sonra, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucuları, Osmanlı’nın yıkılmasına; çok uluslu, çok dilli, çok kültürlü olmasını sebep göstererek, yeni devleti tek dil, tek millet, tek din, tek mezhep ilke üzerine kurmaya başladı.
Türkiye Cumhuriyeti’nin teklik ilkelerine karşı çıkan Piran (Dicle), Palu, Zilan ve Ağrı ayaklanmaları bastırıldıktan sonra, sıra kendi kültür ve inancını özgürce yaşayan Dersim’e gelmişti.
Bingöl, Erzincan, Sivas ve Elazığ’ın bir kısmını kapsayan operasyonda Dersim’in köyleri ve dağları savaş uçaklarıyla bombalandı.
Bombardımanda kimyasal ve zehirli gazların kullanıldığı belirtiliyor.
Akan kanın durdurulması için Seyid Rıza, 1937 yılının eylül ayında Erzincan’a davet ediliyor. Seyid Rıza burada gözaltına alınıyor ve acil bir şekilde mahkeme kararıyla idamına karar veriliyor.
Son arşiv belgelerine göre, Mustafa Kemal Atatürk, idam öncesi Elazığ’ı ziyaret ederek Seyid Rıza ile bir görüşme gerçekleştiriyor ve Seyid Rıza’dan özür dilemesini istiyor.
Ama Seyid Rıza Atatürk’e, “Ben sizin hilelerinizle, yalanlarınızla baş edemedim, bu bana dert oldu. Ama ben de sizin önünüzde diz çökmedim, bu da size dert olsun” cevabını veriyor.
Öte yandan Türkiye’deki mevcut hükümet Dersim Katliamı’nın gerçekleştiren dönemin devlet aklını eleştirse de gerçekler henüz ortaya çıkmış değil. İdam edilenlerin mezar yerleri de henüz açıklanmış değil.