هەڵبژاردن و زیهنیەتی کۆدەتا!

Kurd24

چەند رۆژێکیتر عێراق لە ڕێگەی هەڵبژاردنێکی ناچاریی و پێشوەختەوە، قاچەکانی دەخاتە قۆناغێکی نوێ، بەڵام هەرگیز ناتوانێت لەو فۆرم و بەرگ و بەها سیاسییە تەقلیدیی و مەزهەبیانەی خۆی لابدات و ریفۆرم بکات. یانی هەڵبژاردنی ئاییندە دەتوانێ چی بکات و کام مۆدێل و نەزم و ڕوانگە بگۆڕێت و چی ڕیفۆرم بکات لەکاتێکدا ئەو هێزە دەوڵەتییە شاراوەیە دەتوانێ هەر یاسا و بڕیارێک بە زۆرینە تێپەڕێنێت.

بۆیە هەڵبژاردن و دەرەنجامەکانی ئەوەندە هیوابەخش نابێت عێراق و هەرێم بخاتە دۆخێکی نوێی بەڕێوەبردنی سیاسی و ئابووریی و دەستووریی و یاساییەوە، چونکە دەوڵەتی قووڵی میلیشیایی بەهێز هەیە و ڕێگرە بۆ ئەو کرانەوە و خەونە و ئەمریکیەکانیش تەماشاکەرن.

دیموکراسیەت و کردەی هەڵبژاردن چەندە کردەیەکی شەفاف و مۆدێرنە لە دنیای کراوەو لیبڕاڵدا، وەلێ لەم وڵاتانە دوو ئەوەندە کردەیەکی ترسهێن و دەریچەیە بۆ سەردەرهێنانی فاشیزم و بەربەریزم و زۆرینەیەکی چەکداریی دژە دیموکراسی کە ئێستا دروست بووە، بڕیار دەدات و حاڵەتی نائاسایی دروست دەکات و پاڵاوگەی نەوتیی دەبات و بەندەر و دەریچە بازرگانییەکان دەبات بۆخۆی.

لەم عێراقە تائیفیەت و مەزهەبگەرایەدا، یان دیسپلینی (تجنید) و بە سەربازکردن و حەشدکردنی کۆمەڵگه‌ و بڕینەوەی ئیمتیاز و میزانیەی بێشوومار و فەرزکردنی ڕوانگە و بیری شۆڤێنیەت و مەرجەعیەتی ئایینیی بۆتە ستراتیژی رێبەرە ئاینییەکان و لەوە دەرچووە دیاردە بێت. هەڵبژاردن کۆتایی بەو ستراتیژە ناهێنێت، بگرە پاڵپشتە بۆی، بۆ ئەوەی بە زۆرینەی پەرلەمانیی باشتر یاساکانی بۆ رێکبخات وەک یاسای دامەزراندنی فەرمی دەستەی حەشدی شەعبی لە ساڵی 2016، کە ئەوە بەشێک بوو لە کودەتایەک دژی دیموکراسی.

ئەو هەنگاوە مەترسیدارانە بۆ بە ئۆردوگاکردنی عێراق و میلیتاریزەکردنی تاکەکانی، گوتاری نەگۆڕی شیعەی زاڵی نەجەف و مەرجەعیەتە، چەمک و بنەماخوازیی و سیستمی ڕەگداکوتراون و بە ئاوڕشێنی گوتاری مەرجەعیەت و مەسڵەحەتی ڕەهبەریی شوێنی ترەوە بەندە. ئیتر عێراق ئەو تائیفیەت و پۆپۆلیزم و حەشدگەرا مەزهەبییە بەڕێوەی دەبات و خۆشیان کاراکتەرەکانی ئاییندەی دوای هەڵبژاردن دیاریی دەکەن، کورد بەو کورسیانەشەوە کە دەیباتە پەرلەمان سەرەڕای هەندێک پەرش و بڵاوی گوتار، ئەگەر سوپا و هێزی تۆکمە و یەکگرتووی نەبێ دووچاری دۆخی خراپ دەبێتەوە.

ئینجا هەندێک کاندیدای بەناو سەربەخۆ، بەو قیڕەسازیی و پرۆژە وەهمی و ئەجێندا سیاسیانەوە کە حەنان و وەلائیان بۆ ئەو نەزم و ئاواز و عبودیەتانەی عێراق و مەرجەعیەت هەیەو زمانیان گەرمە بۆ دەستکاری قەوارەی هەرێم و یاساکانی، بزانن یان نا لە ژێر جەبری توندی نا ئەخلاقی ئەو کودەتایەدان.