İki rakip dini kent: Kum ve Necef

HABER MERKEZİ

12 Mayıs’ta yapılacak olan Irak Parlamento seçimlerine sayılı günler kala Irak ve İranlı Şii dini merciler arasında yaşanan soğuk savaş ve bunun sandığa yansımasının nasıl olacağı merak ediliyor.

Şiiler’in dini ve siyasi lideri anlamını taşıyan “taklit mercii” konumundaki İran Dini Lideri Ali Hamaney ile Irak Şiileri’nin lideri Ali Sistani’nin 12 Mayıs’ta yapılacak seçimler için seçmenleri bazı adayları desteklemeye yönlendirme çabaları olduğu konuşuluyor.

Hamaney ve Sistani cenahındaki gelişmeleri takip eden Iraklı siyasiler, Necefli Şii dinadamı Ali Sistani’nin Ali Hamaney’in isteklerinin önüne geçip, aralarındaki ortaklığı bozmak istediğini belirtiyor.

Konuyla ilgili Londra merkezli Arap Gazetesi’ne konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen Iraklı siyasetçi, “İki Şii dini merci arasındaki ilişkiler en kötü dönemini yaşıyor. 2014 yılında eski Başbakan Nuri el Maliki’nin değişiminde de Sistani, Maliki’yi istemiyordu, Hamaney ise istiyordu. O zaman da ciddi sorun yaşanmıştı” dedi.

Iraklı Şii siyasetçi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İki kesim arasındaki çekişmeler eskilere dayanıyor. Ama bugün yaşanan kriz siyasete direkt olarak sirayet etmiş durumda. İran, Necef üzerindeki etkisini çoğaltmak isteyince kriz büyüdü. Çünkü İran, Irak’ın büyük çoğunluğunda söz sahibidir.

Sistani, DAİŞ’e karşı mücadelede başarılı olunduktan sonra milis grupların yetkili makamları ele geçirmesini istemiyor. Bunun ileride sorunlara neden olacağını düşünüyor.

İran da silahlı gruplar üzerindeki etkisini her geçen gün arttırıyor. Bu şekilde devam ederse taraflar arasındaki siyasi kriz daha da büyüyecek.”

İsminin açıklanmasını istemeyen Şii siyasetçi, “İran taraftarları, Irak’taki seçim kampanyasına odaklanmış durumda. Hamaney’in taraftarları seçim konuşmalarında iki liste için destek istiyorlar; İran’a bağlı milis gruplarından oluşan Haşdi Şabi lideri Hadi Amiri’nin listesi ve eski başbakan Nuri el Maliki’nin listesi.

Hamaney, Parlamento çoğunluğunu bu iki listenin oluşturmasını istiyor ve başbakanın da bu listelerden seçilenler tarafından belirlenmesini arzuluyor” diye konuştu.

Kendisine yakın siyasiler, Necef Dini Mercii Sistani’nin Haydar Abadi’yi desteklemeye devam etmeyeceğini, ama onun yerine destekleyeceği şahsın İran’a yakınlığı olmaması gerektiğini ifade ediyorlar.

Irak’ta yaşayan milyonlarca Şii, Necef’te yaşayan Ayetullah Ali Sistani’yi taklid mercii olarak görüp, onun dini ve siyasi görüşlerini benimsiyor. İran’da milyonlarca Şii tarafından taklid mercii olarak görülen Dini Lider Ali Hamaney’in Iraklı Şiiler nezdinde de büyük nüfuzu bulunuyor.

DAİŞ’le mücadele adı altında örgütlenen Haşdi Şabi’ye Ali Sistani’nin fetvası sonrası “İslam Savunması” sloganıyla birçok Şii grup katılmıştı.

Irak’ın Necef kenti, Şiiler’in dini medreseleri ve mollalarıyla biliniyor. İran da ise Kum kenti Necef’in rakibi olarak biliniyor ve iki kent bu açıdan aynı özellikleri taşıyor.