K24 ÖZEL - Dolar neden yükseldi, yükseliş sürecek mi?

ANKARA (K24)

Türkiye’de dün, döviz kurlarındaki ani yükselişin nedeninin Avrupa sanayisindeki daralma olduğunu söyleyen uzmanlar, Avrupa sanayisinin daralmasının, Türkiye’nin ihraç pazarının iyice küçülmesi anlamına geldiği yorumunda bulunuyor.

Türkiye ile ABD arasında yaşanan Rahip Andrew Brunson krizinin ardından döviz bir kez daha yükselişe geçti.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Golan Tepeleri'ne İsrail müdahalesini desteklediği tweeti sonrası Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Suriye'nin toprak bütünlüğünün Türkiye'nin kırmızı çizgisi olduğunu ilan etmesiyle birlikte piyasalarda tansiyon yükseldi.

Dün, güne 5,45 seviyesinde başlayan dolar, karşılıklı mesajların ardından haftayı 5,77 seviyesinde kapattı. Böylelikle TL, dolar karşısında bu hafta yüzde 5,7 değer kaybetti.

SÖNMEZ: ASIL KRİZ AVRUPA SANAYİSİNDE

Döviz kurundaki yükselişin hem dış hem dış hem de siyasal nedenlerinin bulunduğunu dile getiren İktisatçı yazar Mustafa Sönmez, Türkiye ile ABD arasında yaşanan S-400 hava savunma sistemleri ile F-35 savaş uçakları konusundaki krizin bu nedenlerin bir boyutu olduğunu söyledi.

K24’e konuşan Mustafa Sönmez esas sorunun Avrupa’da daralma istidadının gösterdiğini vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:

“Sanayi verileri Almanya ve Fransa’da sanayinin daraldığına yönelik işaretler verdi. Avrupa sanayisinin daralması demek, Türkiye’nin ihraç pazarının iyice küçülmesi demektir. Bu da Türkiye’nin cazibesini azaltan ve dolara yönelişi beraberinde getiren bir etkendir.  Yurtiçinde bir dizi kırılganlıklar var.”

Türkiye’de bir dizi kırılganlıkların olduğundan söz eden Sönmez, 31 Mart’ta yapılacak seçimlerin ardından oluşacak yeni tabloda ülkenin ekonomisinin de belirleneceğini söyledi.

Öte yandan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) dün repo ihalesini yapmadığını anımsatan Sönmez, TCMB’nin pazartesiden itibaren TL’nin faizini yükseltebileceğini söyledi.

MÜFİT: DIŞA BAĞIMLILIKLA İLGİLİ

Türkiye varlıklarına gelen paranın dışarıya çıktığından söz eden ekonomi yazarı Ahmet Müfit, “Türkiye sermayesi dışa bağlı kaldıkça döviz kurundaki hareketlenmeler devam edecektir” dedi.

K24’e konuşan Müfit, doların yükselişinin sadece Golan Tepeleri tartışmalarıyla ilgili değerlendirilmemesi gerektiğini vurgulayarak, seçimlerden önceki bu yükselişin dışa bağımlılıkla ilgisi olduğundan söz etti.

Türkiye Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “Ağustos, Eylül, Ekim'de bol bol döviz alıp, '6 liradan, 7 liradan niye, dolar 10 lira, 15 lira olacak ya, 6-7 liradan toplayalım dolarları, 10-15'e satarız' dediler. Sonra ne oldu? Dolar düştü 5 liraya” şeklindeki sözlerine değinen Müfit, “Ekonomi uzmanları kurdaki yükselişlerle ilgili Türkiye’nin başta ABD olmak üzere birçok ülkeyle iyi geçinmesi gerektiğini söylüyor” dedi.

KAHVECİ: ANKARA SAVURGANLIKTAN VAZGEÇMELİ

Dolardaki ani yükselişin bir günlük olay olmadığını söyleyen Karar gazetesinin ekonomi yazarı İbrahim Kahveci, son birkaç ay içerisinde hazinenin aşırı yurtdışı borçlanma gerçekleştirmesine rağmen TCMB rezervlerinin eridiğini söyledi.

K24’ün sorularını yanıtlayan Kahveci, şunları söyledi:

“Son 2,5 ayda aşırı dış borçlanmayla dışarıdan döviz getirmemize rağmen, yurtiçinde TL’ye olan güvensizliğin artması ve yerli vatandaşların aşırı döviz alması TL’de potansiyel bir yükselişe işaret ediyordu. Ayrıca Merkez Bankası rezervinin hızla eksilmesiyle beraber TL’de sert bir satış dalgası aşladı. Bu satış dalgası, dünyaya sirayet eden bir satış dalgasına döndü. Bu hareketi TL tetikledi ve dünyaya yayıldı.”

Döviz kurundaki artışın önlenip önlenemeyeceğini sorusuna ise Kahveci, “Siyaset doğru adımlar atarsa ekonomideki sorunlar çözülebilir. Doğru adımın başında TL’ye, ekonomiye, siyasete ve Türkiye’ye güvenin sağlanması geliyor. Ankara, savurganlığını bir an önce bitirip tasarruflu hale gelmek zorundadır. Ankara savurganlığını ve verimsiz harcamalarını sürdürdükçe Türkiye’de kriz ortamı devam eder” yanıtını verdi.

S-400 ANLAŞMASI

Rusya ile Türkiye, Aralık 2017'de S-400 füze savunma sistemi satışı için anlaşma imzalamıştı.

S-400 füzelerinin bu yılın sonuna kadar teslim edilmesi bekleniyor.

Ancak başta ABD olmak üzere bazı NATO ülkeleri Türkiye'ye tepkili.

İlk F-35 savaş uçaklarının ise 21 Haziran'da bir törenle Türkiye'ye teslim edilmesi öngörülüyor.

Aralık ayında ise Pentagon’a bağlı Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı, Türkiye'ye 3,5 milyar dolar değerindeki Patriot hava ve füze savunma sisteminin satışını onaylamıştı.

BRUNSON KRİZİ

İzmir'de, 'terör örgütleri adına suç işlediği ve casusluk yaptığı' iddiasıyla hakkında 35 yıl hapis cezası istenen ve ev hapsinde olan ABD'li din adamı Andrew Craig Brunson'a, 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası verilmiş, ancak rahibin cezaevinde kaldığı süre göz önünde bulundurularak bir daha hapis yatmamasına hükmedilmişti.

Brunson’un Türkiye’de cezaevinde kalması ABD ile ekonomik ilişkileri germiş, iki ülke arasındaki karşılıklı vergi yaptırımları döviz artışına neden olmuş ve Dolar/TL 7, Euro/TL ise 8’i geçmişti.