Araştırmacılar: Kürtler Karabağ’a dönebilir
Vural Erişmiş / ANKARA
Dağlık Karabağ'da geçen yıl 27 Eylül'de Azerbaycan ile Ermenistan patlak veren çatışmalar 6 hafta sürmüştü.
Söz konusu çatışmaların ardından Karabağ’ın orada yaşayan Kürtler ve Kürt tarihi için önemi yeniden tartışılmaya başlandı.
SASAM: BİNLERCE KÜRT’ÜN KARABAĞA’A DÖNME İHTİMALİ VAR
Sahipkıran Stratejik Araştırmalar Merkezi (SASAM) Başkanı Mesut Karaköse, 700’ün başında ve İslamiyet’in güçlü olduğu dönemde Kafkasya’nın Müslüman olmasında Kürtlerin rolünün büyük olduğunu söyledi.
K24’e konuşan Mesut Karaköse, “Hatta Karabağ’da Kızıl Kürdistan ilan edilmişti. Fakat ilkin İkinci Dünya Savaşı’nda, ardından 1988’de patlak veren Karabağ savaşında binlerce Kürt Laçin ve Kelbecer’den göç etti. Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki son çatışmaların ardından binlerce Kürt’ün yeniden dönme ihtimali var” dedi.
SÖZERİ: ORANIN TAPULARI KÜRTLERİN ELİNDEDİR
Kürt araştırmacı-yazar Fırat Sözeri de Karabağ’ın Kürtler için öneminden söz ederek, “Türklerin ‘Dağlık Karabağ’ dediği Karabağ’ın yarısı Kızıl Kürdistan’dı. Kelbecer, Laçin ve Kubatlı gibi bölgeler vardı. 1988 ve 1994 yıllarında Ermenistan ile Azerbaycan arasında yaşanan çatışmalarda 150 bin Kürt buralardan göç etti ve topraklarını terk etti” dedi.
K24’e konuşan Fırat Sözeri, “Kızıl Kürdistan diye bir devlet vardı. Varlığı 7-8 yıl sürse de Kürt tarihi için çok önemli bir yerdedir. Oranın tapuları vardır ve bu, Kürtlerin elindedir. Kürtler de kendi topraklarına geri dönebilir” ifadelerini kullandı.
KIZIL KÜRDİSTAN
Dağlık Karabağ bölgesinin batısında, Ermenistan’ın da doğu sınırında yer alan Kızıl Kürdistan (Kurdistana Sor), 1923’te Lenin tarafından onaylanan ve 1929 yılında Stalin tarafından son verilen “Kürdistan Kazası” olarak yarı özerk bir statüye (otonomi) sahip olan ve 1930’lardan sonra illere bölünen bölgenin adıdır.
Kızıl Kürdistan, aynı zamanda bugün Rusya’nın arabuluculuğuyla Ermenistan ile Azerbaycan arasında anlaşma konusu olan, Kürtlerin adının anılmadığı Azeriler ve Ermenilerin “Bölge benimdir” diye savaştıkları kadim bir Kürt coğrafyasıdır.
28 yıl boyunda Ermeniler ile Azerilerin arasında krize sebep olmakla birlikte iki ülke arasından ganimet olarak paylaşılan Kızıl Kürdistan’ın merkezleri ise; Laçin, Kelbecer, Zengilan, Kubatlı ve Cebrail şehirleridir.
Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ı Azerbaycan’dan almasıyla Kafkasya Kürdistan Özgürlük Hareketi, 1992 yılında Kızıl Kürdistan’ın kuruluşunu ilan ederek başkenti Laçin şehri olarak belirledi. Ancak Ermenistan’ın Kürleri göçe zorlamasıyla aynı yıl Kızıl Kürdistan yönetimi dağıldı. Yönetimin başkanlığını geçtiğimiz yıl nisan ayında hayatını kaybeden Wekil Mustafayev üstlenmişti.
Ermenistan-Azerbaycan arasındaki 1991-94 yıllarında yaşanan savaşta yaklaşık 30 bin kişi hayatını kaybetmişti, bunlarının çoğunun da Kürt olduğu biliniyor.