نێچیرڤان شێخ شامۆ
نووسەر
ل عيراقێ، زالم ژ مه‌زلوما ب قه‌در ترن
"ل به‌ر چاڤێ ئێزدیێن مه‌زلوم، زالم ژی بوون خودان ماف و ژیان و هێش ئێزدی دحالێ جینۆسایدكرنێ دا دناڵن"
ل بیره‌وه‌ریا 3ی ته‌باخێ بۆرینا 10 ساڵان ل سه‌ر جینۆسایدكرنا ئێزدیێن شنگالێ كو رۆژه‌كا ڕه‌ش و كێم وێنه بوو د مێژوويا هه‌ڤچه‌رخ دا،ئه‌و ڕۆژا وژدانێ مرۆڤایه‌تیێ و جیهان هه‌ژیایی و حه‌یری مایی، نها پشتی بۆرینا 10 ساڵا مخابن هێش ئه‌و تراژیدی و جینۆساید يا به‌رده‌وامه.
ژبلی وان قوربانی و مال وێرانی و كۆچبه‌ری و چاره‌نڤیسه‌كێ نه‌ی زه‌لال و وندا، چ ئه‌گه‌رێن دن ناهێن پێشبینیكرن ژبۆ ئێزدیان ل عيراقێ.
جهێ داخێ یه هه‌ر ژ روودانا ڤێ جینۆسایدێ و هتا نهۆ عيراق وه‌كو وه‌ڵات ژ هه‌مى ڕوویه‌كی ڤه به‌رامبه‌ر دۆسه‌یا ئێزدیا و شنگالێ كه‌مته‌رخه‌مه و ب ئه‌ركێ خوه ڕانه‌بوویه و ژبنی ئێزدی ژ وانره نه خه‌من و سه‌ره‌ده‌ریا لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدارێن عيراقێ دگه‌ل ڤێ دۆسه‌یێ جهێ هزار شك و گۆمانا یه(پرانیا ئێزدیا دبێ هیڤی نه ژ عه‌قلیه‌ت و سه‌ره‌ده‌ریا ده‌ستهه‌ڵاتدارێن عيراقێ).
یانژی ب كورتی كا ئه‌م ب پرسن ئه‌ڤه 10 سالن و سێ حكومه‌ت هاتنه پێكئانین و به‌ری ڤان 10 سالا ژی مه چ خێر ژ عيراقێ و عه‌قلیه‌تێن وان دیتنه؟،خرابترین حاله ئێزدی تێدا ما هیڤییه‌ك مایه ئه‌م خه‌ون و داخوازیێن خوه ل سه‌ر ئاڤا كن؟،خه‌لكێ مه یێ بێ گونه‌هـ و بێ ده‌ستهه‌ڵات دده‌مه‌كی دا پێویستی ب زڤراندنا باوه‌ری و دادپه‌روه‌ریێ هه‌بوو داكو هه‌ست ب هه‌بوونا خوه بكه و حه‌قێ خوین و ئیزا و جۆر و جه‌فایێن جه‌سه‌دی و روحی و ماددی و مه‌عنه‌وی بستینه و به‌ره-به‌ره ل ژیانێ بزڤره و برینێن وان یێن كوور بهێنه ده‌رمانكرن،لێ هه‌چه‌كو چ روو نه‌دایی ب بۆرینا ده‌م و روودانا هنده‌ك بوویه‌رێن دن ل ئاستێ جیهانێ ئه‌ڤ كه‌یسه سار و هه‌ڵاویستی هێلا و هه‌ر تشت ل عيراقێ ئاسایی بوون ب تنێ شنگال د وی حالی دا ما و بگره ٫٫ل عيراقێ ل به‌ر چاڤێ ئێزدیێن مه‌زلوم،زالم ژی بوون خودان ماف و ژیان و هێش ئێزدی دحالێ جینۆسایدكرنێ دا دناڵن،،ما بێ وژدانی هه‌تا ڤی راده‌یی!؟.
جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی ژبلی گه‌رمه-گه‌رما روودانێ و هه‌ڤسۆزیه‌كا سه‌رڤه-سه‌رڤه هێش ل ئاستێ پێویست چ فشار و بریار و كریارێن سه‌ر عه‌ردێ ئه‌نجام نه‌دانه ژبۆ قورتالكرن و ئاسایكرنا ڕه‌وشا ئێزدیا ل شنگالێ، ژبۆ وان وه‌ڵاتێن ژ روویێ مرۆڤی ڤه د ڕۆژێن ته‌نگاڤ دا ب ڕۆلێ خوه رابوین دیسان وان وه‌لات و حكومه‌تێن ژ ڕوویێ مه‌عنه‌وی و ب تایبه‌ت كه‌یسا جینۆسایدناساندنێ دا بریار داین پێزانین و ڕێزگرتن،لێ ژ ڕوویێ سیاسی و ئه‌وله‌هیێ ڤه شنگال ل به‌رچاڤێ دنیایێ بوویه مه‌یدانا گرۆپێن چه‌كدار و ئه‌جندایێن هه‌واڵگیری و كێشڤه‌كێشێن هه‌رێمایه‌تی!..
خویایه شنگال وه‌كو مێژو و جوگرافیا و جڤاك به‌شه‌كێ نه جودا و ستراتیژی یێ ئاخا كوردستانێ یه و مه‌لبه‌ند و هێز و هه‌بوونا ئێزدیا و ئێزیدخانێ یه،مخابن پشتی ڤێ فه‌رمانێ و تا نها ترسه‌كا جددی ل سه‌ر گوهۆ‌ڕینا دیموگرافیا ڤێ ده‌ڤه‌را جینۆسایدكری هه‌یه.
گاڤا به‌حس ل ڤێ رۆژا ڕه‌ش بكه‌ن گه‌ره‌كه ژبیر نه‌كن كا كی ل ئێزدیا بوو مه‌فه‌ر و خودان ،هه‌ڵویست و خوه‌یی ده‌ركه‌تن و به‌ره‌ڤانیكرنا جه‌نابێ سه‌رۆك بارزانی و پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ كو ل سه‌ر ده‌ستێ وان ئه‌فسانه‌يا تیرۆرستان هاته ژناڤبرن و حه‌یفا ئێزدیا ل عه‌ردێ نه‌هێلان.
ژ ئالیێ مرۆڤی ڤه هه‌ڵویستێ خه‌لكێ شه‌ره‌فمه‌ندێ كوردستانێ ب تایبه‌ت ده‌ڤه‌را بادینان چ جار ناهێته ژبیر كرن،سه‌رێ 10 سالایه بارێ گرانێ ژیان و پاراستنا ئێزدیا ل سه‌ر ملێ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ یه،هه‌وڵێن رێزدار مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكوه‌زیرێن حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د پشته‌ڤانیكرنا و سڤككرنا ده‌رده‌سه‌ریێن ئێزدیان ده دبه‌رده‌وامن و ئێك ژ دۆسه‌یێن گرنگێن حكومه‌تا هه‌رێمێ دگه‌ل حكومه‌تا عيراقێ و لایه‌نێن نێڤده‌وله‌تی دۆسه‌یا ئێزدیایه.
ژ ئالیه‌كی دیتر ڤه كولا ل سه‌ر دلێ ئێزدیا رزگاركرنا ئێخسیرێن ده‌ستێ تیرۆرستان بوو دڤی ئالی دا رێزدار نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ هتا نهۆ (3576) ب پێزانینه‌كا مه‌زنڤه رزگار كرنه.
گه‌لۆ چاره‌نڤیس و چاره‌سه‌ری بۆ ڤێ ره‌وشێ چی یه و دێ چاوابت؟
ئه‌ڤ سیناریۆیه دهێنه پێشبینیكرن:
ئێك: یان ل گۆڕه‌ی رێكه‌فتن و ده‌ستورێ عيراقێ حكومه‌تا عيراقێ دێ سه‌روه‌ریا خوه زڤرینت و هه‌ماهه‌نگى دگه‌ل حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ وان لایه‌ن و گروپێن نه شه‌رعی ژ شنگالێ ده‌رئێخت و ئه‌منیه‌ت و ئیدارا شه‌رعی ڤه‌گێرت و ده‌ست ب قۆناغا ئاڤه‌دانی و قه‌ره‌بووكرن و زڤراندنا ب كه‌رامه‌تا خه‌لكێ شنگالێ كه‌ت،(ئه‌ڤ سیناریۆ زۆرا راست و دبه‌رژه‌وه‌ندا ئارامیا عيراقێ دایه ،لێ گه‌له‌كا دووره و مه‌حاله).
دوو: یان ئه‌گه‌ر وسا بمینه و ده‌ست و دار ئه‌ڤه بت،ممكن نینه ئه‌ڤ ره‌وش وسا دۆم بكه ،چونكه ره‌وشا ناوچه‌یێ ب گشتی ژ ڕوویێ له‌شكه‌ری و ئه‌منی ڤه دكێشڤه‌كێش و بارودۆخه‌كێ نازك را ده‌رباز دبیت و نیشانێن هاتنا باهۆزه‌كا شه‌ر و پێكدادانا ل ڤێ رۆژهه‌لاتا ناڤین هه‌نه،ئه‌و باهۆز دێ بیته ئه‌گه‌رێ ئێكلاكرنا گه‌له‌ك حیسابات و به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتێن زلهێز و هه‌رێمایه‌تی و ل وی چاخی شنگال ژی ب حوكمێ جوگرافیا خوه كو قوربانیا سه‌ره‌كی یه دناڤا ڤان هه‌ڤركیان دا ب تایبه‌ت ل عيراقێ دێ به‌ر ڤێ پێلا دژوار كه‌ڤیت و دبه ئه‌و باهۆزه هاوكێشه و نه‌خشه و ته‌رازویا هێزێ بگوهۆره،و تێ پێشبینی كرن و هیڤی یه‌كا بهێز هه‌یه ل وی ده‌می شنگال ژ ده‌ستێ گرۆپ و چه‌كدار و ئه‌جندایێن ب گۆمان و ئارمانج كری قورتال ببه و بزڤره باوه‌شا خه‌لكێ خوه‌یێ ڕه‌سه‌ن و نه‌خشه و ده‌ستهه‌ڵاتا هه‌رێما كوردستانێ.
ب هیڤیا گه‌هشتن ب مرازێ ده‌ربازبوون و ئێكلابوونا ڤان گرێیێن ئاسێ و ته‌نا و ئارامبوونا خه‌لك و خاكێ كوردستانێ و ئێزدی ژی وه‌كه به‌شه‌كێ ڕه‌سه‌ن و زولم لێ كه‌تی ب هه‌می ماف وخوه‌سته‌كێن خوه‌یێن ڕه‌وا شاد ببن و ئێدی جینۆساید و نه‌هامه‌تی ب سه‌ر ملله‌ت و وه‌ڵاتێ مه‌دا نه‌هێن.
ل داویا ڤێ نڤیسان و شرۆڤه‌كرنێ سلاڤ ل گیان و گۆڕستانێن قوربانی و جانگۆری و شه‌هیدێن جینۆسایدكرنا ئێزدیا ل شنگال.
سلاڤ ل به‌رخودان و خوه‌راگریا پێشمه‌رگه و وان مه‌رده‌مێرێن ل چیایێ شنگالێ غیره‌ت كشاندی و به‌رگری ل ئاخ و ئاینێ خوه كرین.
سلاڤ ل حالێ په‌ریشان و ره‌زیلێ ده‌هـ ساله ئێزدی و ئێخسیر و وندا بوی تێدا دنالن.
ب باوه‌رم ژ گونه‌هێ ڤی خه‌لكێ بێ ڕه‌به‌ن و ره‌زیل بوویی دا و وێ بێ عه‌داله‌تیا ل عيراقێ هه‌ی ،چیێ خێرێ چاڤه‌رێی نها و پاشه‌رۆژا عيراقێ و ئه‌جندایێ ل پشت وان ناكه و دڤیا "حه‌قی و عه‌داله‌ت ب سه‌ر نا حه‌قی و نا عه‌داله‌تیێ بكه‌ڤت".