پاوان تهتهر نێروهیی
نووسەر
دیدگه دیپلۆماسییەکەی سەرۆک وەزیران مەسرور بارزانی
لە سەردەمێکدا کە جیهان بە گرژیی جەمسەری و ململانێی ناوچەیی دەرباز دەبێت، مەسرور بارزانی، سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان، وەک کەسایەتییەکی پێشەنگ بە دیدگایەک کە دیپلۆماسی و هەمەچەشنکردنی ئابووری و دادپەروەری کۆمەڵایەتی یەکدەخات، دەردەکەوێت.
بارزانی لە میانەی دەرکەوتنی لە "کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشیی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست (MEPS24)" ستراتیژێکی پێشوەختەی بۆ ڕۆیشتن بە ئاستەنگەکانی بەردەم کوردستان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست خستە ڕوو. وتارەکەی نەک هەر کارامەیی دیپلۆماسی، بەڵکوو پابەندبوونی قووڵی بە ئاشتی و سەقامگیری و گەشەپێدانەوە دەرخست.
"دەنگێک بۆ ئاشتی و دیپلۆماسی"
گوتارەکەی مەسرور بارزانی لە MEPS24 بە پەیامی ڕوونی خۆی دیار بوو: هەمیشە ئاشتی لە شەڕ باشترە. بانگەوازەکەیان بۆ چارەسەرکردنی ململانێ بەردەوامەکان لە ڕێگەی دیالۆگەوە نەک توندوتیژی، بە تایبەتی لە ناوچەیەکدا پەیوەندیدارە بە ڕکابەریی زلهێزەکان مەترسی ڕاکێشانی عێراق بۆ ناو ململانێی گەورەتر هەیە. لێدوانەکەی "نامانەوێت عێراق بکێشرێتە ناو شەڕی ناوچەکەوە"، ئاماژەیە بۆ سەرکردایەتییەکی بەرپرسیار کە سەقامگیری لە پێشینەی خۆیدا لە سەرووی دەستکەوتە سیاسییە کورتخایەنەکانەوە.
جەختکردنەوەی مەسرور بارزانی لەسەر پەیوەندیی بنیاتنەر لەگەڵ هەردوو ئەکتەرە ناوچەیی و جیهانیەکان، ستراتیژییەکی دیپلۆماسی هاوسەنگ و پراگماتیک نیشان دەدات. تێڕوانینی جەنابیان بۆ گرنگی پەیوەندی لەگەڵ ئەمهریکا – هاوبەشێکی مێژوویی کوردستان – لەگەڵ کرانەوەیەک بۆ هاوکاری لەگەڵ وڵاتانی دیکەی وەک چین، ڕووسیا و ئێران تێکەڵ دەکرێت. ئەم ڕێبازە هاوسەنگە نەک هەر پێگەی کوردستان لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بەهێز دەکات، بەڵکوو وەک مۆدێلێک بۆ ئەوەی کە چۆن ناوچە بچووکەکان دەتوانن لە چوارچێوەیەکی ئاڵۆزی جیۆپۆلەتیکیدا بە شێوەیەکی سەربەخۆ هەڵسوکەوت بکەن.
"خۆڕاگری ئابووری لە ڕێگەی هەمەچەشنکردنەوە"
یەکێک لە خاڵە هەرە بەرچاوەکانی گوتاری مەسرور بارزانی پابەندبوونی بوو بە هەمەچەشنکردنی ئابووری کوردستان. لەگەڵ ئابوورییەک کە لە مێژوودا زۆر پشت بە هەناردەکردنی نەوت دەبەستێت، دیدگای بارزانی گۆڕانکاری بەرەو کەرتە بەردەوامەکان و گشتگیرترەکانی وەک کشتوکاڵ و گەشتوگوزار دەردەخات. هەروەها جەختی لە پێویستی مۆدێرنکردنی یاساکانی بەڕێوەبردنی کەرتی وزە لە عێراق کرد و تیشکی خستە سەر ئەو زیانە ئابوورییەی کە بەهۆی وەستانی هەناردەکردنی نەوتەوە بەسەر هەرێمدا هاتووە.
بەرنامەی چاکسازی بارزانی، لەوانەش یاسا نوێیەکانی پاراستنی خانەنشینی کەرتی تایبەت، خواستی ئەو بۆ دروستکردنی بناغەیەکی ئابوری تۆکمەتر و دادپەروەرتر بۆ کوردستان دەردەخات. بە گرنگیدان بە وەبەرهێنان لە کەرتە جیاجیاکاندا، دەرفەت بۆ گەشەی درێژخایەن دروست دهكات و لاوازی هەرێم لە بەرامبەر هەڵاوسانی نرخی نەوتی جیهانی کەم دەکاتەوە.
"پێشکەوتنی کۆمەڵایەتی و یەکسانی"
سەروکوەزیران مەسرور بارزانی جگە لە پرسە ئابووری و دیپلۆماسییەکان، باسی لە گرنگی گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی کرد، بەتایبەتی سەبارەت بە مافەکانی ئافرهتان. لێدوانەکەی جەنابیان "هەوڵدەدەین دەرفەتی یەکسان بە ئافرهتان بدەین"، ڕەنگدانەوەی هۆشیارییەکە کە دادپەروەری کۆمەڵایەتی پێشمەرجێکە بۆ گەشەپێدانی بەردەوام. هاوکات ئاماژهی به ژمارهیهك بهربهست كرد كه تا ئێستاش هەن، وەک نەخوێندەواری و جەختی لە پاراستنی مافی هەموو هاووڵاتیان کردەوە.
گرنگیدانی مەسرور بارزانی بە مافەکانی ئافرهتان بە تایبەتی لە ناوچەیەکدا جێگای گرنگیە کە زۆرجار پێکهاتە نەریتییەکان دەرفەتەکانی ئافرهتان سنووردار دەکەن. بە داکۆکیکردن لە دەرفەتی یەکسان و کارکردن بۆ کەمکردنەوەی دابەشکارییە کۆمەڵایەتییەکان، کوردستان وەک هێزێکی پێشکەوتنخواز لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا پێگەی خۆی دادەنێت.
"سەرکردایەتی بۆ داهاتوو"
مەسرور بارزانی وەک سەرکردەیەکی کاریزما دەردەکەوێت کە دیدگا و لێهاتوویی دیپلۆماسییەکەی وای لێ دەکات ببێتە یاریزانێکی سەرەکی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. توانای جەنابیان بۆ تێکەڵکردنی دیپلۆماسی پراگماتیک لەگەڵ ئەجێندایەکی ئابووری و کۆمەڵایەتی پێشکەوتوو جێگەی ستایشە. بە یەکەمایەتیدان بە ئاشتی و هەمەچەشنکردنی ئابووری و دادپەروەری کۆمەڵایەتی، نەک هەر کوردستان بەهێز دەکات، بەڵکوو بەشدارە لە سەقامگیری لە ناوچەیەکی بە پێچەوانەوە نائەمن.
داواکەی مەسرور بارزانی بۆ زیادکردنی بوونی ئەمهریکا و تێگەیشتنی لە گرنگی هاوبەشی درێژخایەن، سەرکردایەتییەکی ستراتیژیی نیشان دەدات کە ئامادەیە بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئاستەنگەکانی داهاتوو. ڕێبازی هاوسەنگی ئەو بۆ ڕۆژئاوا و ئەکتەرە جیهانییەکانی دیکە، کوردستان وەک پردسازکەرێک و مۆدێلێک بۆ ئەوەی کە چۆن ناوچە بچووکەکان دەتوانن جیهانێکی جیهانگیری بەڕێوە ببەن، جێگیر دەکات.
مەسرور بارزانی بە گرنگیدانێکی ڕوون بە ئاشتی و گەشەپێدان و هاوکاری، بناغەی کوردستانێکی بەهێزتر و خۆڕاگرتری داناوە. سەرکردایەتیکردنی لە MEPS24 تەنیا بەڵگەی بیرکردنەوەی دیدەوانی ئەو نییە، بەڵکوو بیرخستنەوەیەکە کە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی داهاتوو، دەتوانرێت لەسەر دیالۆگ و داهێنان و دادپەروەری بنیات بنرێت.