سەرۆک بارزانی، چەترێک بو یەکڕیزیی کورد و ئاشتیی نێوان نەتەوەکان

لە سەردەمی نائارامیی جیۆپۆلەتیک و ناسەقامگیریی ناوچەییدا، پرسی کورد وەک یەکێک لە ئاڵۆزترین و لەمێژینەترین ململانێیەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەردەکەوێت. 

پێشکەوتن و هەولە دیپلۆماسییەکانی ئەم دواییە، بەتایبەتی دیداری نێوان سەرۆک مەسعود بارزانی و مەزڵووم عەبدی و دواتر لەگەڵ شاندی دەم پارتی کە پەیامی عەبدوڵلا ئوجەلانیان پێیە بۆ سەرۆک بارزانی، جارێکی دیکە تیشک دەخاتە سەر ئەو ڕۆڵە گرنگەی، کە سەرۆک بارزانی لە پرۆسەی ئاشتیدا دەیگێڕێت. 

پابەندبوون و کاریگەرییەکەی زۆر لە سنوورەکانی کوردستان درێژ دەبێتەوە و وەک کەسایەتییەکی سەرەکی لە هەوڵەکان بۆ گەیشتن بە چارەسەرێکی بەردەوام بۆ پرسی کورد بە تایبەت لە پێوەندی لەگەڵ تورکیادا جێگیر کردووە.

ئامانجی ئەم وتارە شیکردنەوەی ڕۆڵی بارزانی وەک سەرکردەیەکی کوکەرەوە و ئاشتی دروستکەر و هەروەها لێکۆڵینەوەیە کە بۆچی بەشداریکردنی ئەو بۆ پرۆسەیەکی سەرکەوتووی ئاشتی زۆر گرنگە.

"میراتی مێژوویی و سیاسیی سەرۆک بارزانی"

سەرۆک مەسعود بارزانی تەنیا سەرکردەیەکی سیاسی نییە؛ سیمبولی خەباتی کوردە لە پێناوی چارەنووس و دانپێدانان. سەرۆک بارزانی وەک سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکەم سەرۆکی هەرێمی کوردستان پێگەیەکی ناوازەی هەیە، هەم وەک ئەکتەرێکی ناوخۆیی و هەم وەک ئەکتەرێکی ناوچەیی. 

ڕۆڵی مێژوویی بنەماڵەی بارزانی لە بزووتنەوەی کوردیدا، هەر لە سەرکردایەتیی مەلا مستەفا بارزانی نەمر لە سەدەی بیستەمدا تا کارەکانی خۆی بۆ دامەزراندنی کوردستانێکی سەربەخوو و بەهێزتر، شەرعییەتێکی فراوانی پێبەخشیوە لە نێو کوردانی هەر چوارپارچە و جیهاندا. ئەم پاشخانە مێژووییە، لەگەڵ ئەزموونی سەرەدەریکردن لە یەکێک لە ناسەقامگیرترین ناوچەکانی جیهان، وای لێ دەکات ببێتە نێوەندگیرێکی ڕێزدار و متمانەپێکراو لە دانوستانەکانی ئاشتیدا.

ڕۆڵی سەرۆک بارزانی وەک سەرکردەی کوکەرەوە بە تایبەتی لە چوارچێوەیەکدا گرنگە کە ئێستا بزووتنەوەی کورد تا ڕادەیەک پارچە پارچە بووە، چ لە ڕووی جوگرافیاوە و چ لە ڕووی ئایدیۆلۆجییەوە. لەگەڵ چالاکیی گرووپە جیاوازەکان لە تورکیا، سووریا، عێراق و ئێران، هەروەها بە ئەجێندای سیاسی جیاواز، پێویستییەکی زۆر بە هێزێکی یەکگرتوو هەیە. 

سەرۆک بارزانی توانای خۆی نیشان دا بۆ پڕکردنەوەی ئەو جیاوازیانه و کۆکردنەوەی کوتله جیاجیاکان له ژێر دیدگایەکی هاوبەشدا بۆ ئاشتی و چارەنووس. بەشداریی سەرۆک بارزانی لە دوایین خولی دانوستان لەگەڵ پارتی دەم پارتی کە نوێنەرایەتی دەنگێکی گرنگی کورد لە تورکیا دەکات، نموونەیەکی ڕوونە.

"پرسی کورد و پێویستی پڕۆسەی ئاشتی نوێ"

پرسی کورد لە مێژە سەرچاوەی ململانێ بووە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەتایبەت لە تورکیا کە پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) لە ساڵانی هەشتاکانی سەدەی ڕابردووەوە خەریکی خەباتی چەکداری دژ بە دەوڵەتی تورکیا بووە. سەرەڕای چەندین هەوڵ بۆ دانوستانەکانی ئاشتی، لەوانەش پرۆسەی 2013-2015، چارەسەرێکی بەردەوام سەلماندوویەتی کە بەدەستهێنانی ئەستەمە. 

بارودۆخی ئێستا پێویستی بە ستراتیجێکی نوێ هەیە و لێرەشدا ڕۆڵی سەرۆک بارزانی دەبێتە چارەنووسساز.

یەکێک لە ئاستەنگە گەورەکانی پرسی کورد هاوسەنگکردنی داواکارییەکانی ئۆتۆنۆمی و دانپێدانانی کوردە لەگەڵ بەرژەوەندییە ئەمنییەکانی نەتەوەیی دەوڵەتانی وەک تورکیا، عێراق، سووریا و ئێران. سەرۆک بارزانی بەردەوام بانگەشە و پشتیوانی بۆ چارەسەری ئاشتیانە دەکات کە ڕێز لە مافەکانی کورد بگرێت و لە هەمان کاتدا سەقامگیریی ناوچەکە بپارێزێت. جەختکردنەوەی لەسەر دیالۆگ و دانوستان وەک تاکە ڕێگەی بەردەوام بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکییەکە پشتیوانییەکی بەرفراوانی بەدەست هێناوە، نەک تەنیا لەنێو کورد بەڵکو لەنێو ئەکتەرە نێودەوڵەتییەکانیشدا.

لە دیدارەکەیدا لەگەڵ شاندی دەم پارتی، سەرۆک بارزانی جەختی لە گرنگیی چڕکردنەوەی هەوڵەکانی هەموو لایەنەکان لەسەر گەیشتن بە چارەسەری ئاشتیانە کردەوە. پەیامی یەکگرتوویی و هاوکاریی ئەو بە تایبەتی لە کاتێکدا پەیوەندیدارە کە بزووتنەوەی کورد ڕووبەڕووی ئاستەنگی نوێ دەبێتەوە، لەوانە گۆڕانکاری لە جیۆپۆلەتیکی ناوچەکە و زیادبوونی گرژییەکان لە تورکیا. 

توانای سەرۆک بارزانی وەک سەرکردەیەکی کوکەرەوە، کۆکردنەوەی دەنگ و ئایدۆلۆجیای هەمەچەشن لەژێر ئەجێندایەکی هاوبەشدا، بۆ دڵنیابوون لەوەی کە پرسی کورد زیاتر پارچەپارچە نەبێت، زۆر گرنگە.

"ڕۆڵی سەرۆک بارزانی وەک نێوەندگیر و بیرمەندی ستراتیجی"

یەکێک لە لایەنە سەرنجڕاکێشەکانی سەرکردایەتی سەرۆک بارزانی توانای مامەڵەکردنی وەک نێوەندگیری نێوان ئەکتەرە جیاوازەکان لەسەر پرسی کوردە. دیدارەکەی لەگەڵ شاندی دەم پارتی کە پەروین بوڵدان و سیری سورێیە ئۆندەر پێک هاتبوون، نیشانی دەدات کە چۆن دەتوانێت وەک پردێک لە نێوان گرووپە جیاوازە کوردییەکان و سەرکردەکانیاندا مامەڵە بکات، لەنێویاندا عەبدوڵلا ئۆجەلان، سەرۆکی زیندانیکراوی پەکەکە. دەم پارتی بە گەیاندنی پەیامی ئۆجەلان بە سەرۆک بارزانی و پاشان گێڕانەوەی دیدگای بارزانی بۆ ئۆجەلان، ڕۆڵی سەرەکی دەگێڕێت لە پاراستنی دیالۆگ لە نێوان ئەم ئەکتەرە ناوەندیانەدا.

ڕۆڵی سەرۆک بارزانی وەک بیرمەندێکی ستراتیجیش گرنگە. ئەو تێدەگات کە پرۆسەیەکی سەرکەوتووی ئاشتی نەک هەر بوێری سیاسی، بەڵکو دیدگایەکی درێژخایەنی دەوێت بۆ ئەوەی چۆن مافەکانی کورد لە چوارچێوەی پێکهاتەکانی دەوڵەتی هەنووکەییدا دەستەبەر بکرێت. جەختکردنەوەی ئەو لەسەر دیموکراسیکردن نەک پەراویزخستن، پێکهاتەیەکی سەرەکی ئەم دیدەیە. سەرۆک بارزانی بە بانگەشەکردن و کارکردن بۆ چارەسەرێک کە لەسەر بنەمای گشتگیری و دانپێدانان بێت، نەک ڕووبەڕووبوونەوە، خۆی وەک سەرکردەیەکی پراگماتیک و پێشڕەوی پێگەیشتووە.

"گۆڕانکارییە جیۆپۆلیتیکیەکان و ئاڵنگاریی ناوخۆیی"

بارودۆخی ئێستای ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لەگەڵ بەردەوامی ململانێکان و گۆڕانکارییەکانی هاوسەنگی هێز، ڕۆڵی سەرۆک بارزانی هێندەی تر گرنگ دەکات. تورکیا کە ڕووبەڕووی ئاستەنگە ناوخۆییەکان و گۆڕانی ژینگەی جیۆپۆلەتیکی بووەتەوە، چیتر ناتوانێت چاوپۆشی لە پێویستی چارەسەری پرسی کورد بکات. لە هەمان کاتدا بزووتنەوەی کورد لە سوریا بە نوێنەرایەتی پەیەدە و باڵە سەربازییەکەی یەپەگە، دینامیکی نوێی لە ناوچەکەدا خوڵقاندووە. توانای سەرۆک بارزانی بۆ ڕۆیشتنی ئەم ژینگە ئاڵۆزە و کۆکردنەوەی گرووپە جۆراوجۆرەکانی کورد لەژێر ئەجێندایەکی هاوبەشدا زۆر گرنگە بۆ دڵنیابوون لەوەی بزووتنەوەی کوردی زیاتر پارچە پارچە نەبێت.

هەروەها گۆڕانە ناوخۆییەکانی تورکیا، لەوانەش زیادبوونی گرژییەکانی نێوان حکوومەت و گرووپە کوردییەکان، ڕۆڵی بارزانی وەک ئاشتیخوازێکی گرنگ دەکات. بەشداریکردنی لە دوایین خولی دانوستانەکاندا ئەوە دەردەخات کە ئامادەیە بۆ ئەوەی ئەم تەحەدایە هەڵبگرێت و پڕۆسەی ئاشتی بە تاکە بژاردەی گونجاو بۆ کورد دەبینێت. سەرۆک بارزانی بە مامەڵەکردنی وەک سەرکردەیەکی کوکەرەوە دەتوانێت دڵنیابێت لەوەی بزووتنەوەی کورد بە یەکگرتوویی و تەرکیز لەسەر ئامانجە هاوبەشەکانی خۆی بمێنێتەوە.

"دەرەنجام، سەرۆک بارزانی چەترێکە بۆ ئاشتی و یەکڕیزی"

ڕۆڵی سەرۆک مەسعود بارزانی لە پڕۆسەی ئاشتی کورددا ئێستا بوتە ڕۆلێکی یەکلاکەرەوە. میراتی مێژوویی و ئەزموونی سیاسی و توانای کۆکردنەوەی دەنگە جۆراوجۆرەکانی لە ژێر ئەجێندایەکی هاوبەشدا، جەنابیان دەیکاتە سەرکردەیەکی ناوازە و پێویست. لە سەردەمی نائارامی جیۆپۆلەتیکی و ناسەقامگیری ناوچەییدا، پابەندبوونی بە ئاشتی و دیالۆگ لە هەموو کاتێک گرنگترە. سەرۆک بارزانی بە مامەڵەکردنی وەک سەرکردەیەکی کوکەرەوە، دەتوانێت دڵنیابێت لەوەی بزووتنەوەی کورد بە یەکگرتوویی بمێنێتەوە و سەرنجی لەسەر گەیشتن بە چارەسەرێکی بەردەوام بۆ پرسی کوردە. ڕۆڵی جەنابیان وەک نێوەندگیر و بیرمەندێکی ستراتیجی لە دارشتنی ئایندەی کورد و لە پێشخستنی سەقامگیری و دیموکراسی لە سەرتاسەری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا زۆر گرنگە.

لە کاتێکدا ناوچەکە ڕووبەڕووی ئاستەنگ و دەرفەتی نوێ دەبێتەوە، سەرکردایەتیی سەرۆک بارزانی بیرهێنانەوەی گرنگی یەکڕیزی و هاوکارییە. بەشداریی سەرۆک بارزانی ئەو لە دوایین خولی دانوستان ئیمرالی لە رێگەی دەم پارتی و حکوومەتی تورکیا دەریدەخات کە ئامادەیە ئەم ڕۆڵە بگرێتە ئەستۆ و پڕۆسەی ئاشتی بە تاکە بژاردەی گونجاو بۆ کورد دەبینێت. سەرۆک بارزانی بە بەردەوام بوون لە مامەڵەکردن وەک سەرکردەیەکی کاریزما و کوکەرەوەی دەنگە جیاوازوکان، دەتوانێت دڵنیا بێت لەوەی بزووتنەوەی کورد بە یەکگرتوویی بمێنێتەوە و سەرنجی لەسەر ئامانجە هاوبەشەکانی بێت، هەروەها پرسی کورد بە شێوەیەک چارە بکرێت کە سوودی بۆ هەمووان لە ناوچەکەدا هەبێت.