جووتیارانی کورد بە یەك دەنگ دەڵێن: ئەم خاکە نیشتمانمانە

لەگەڵ ئەوەی گەڕانەوەی ناوچەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان. بابەتێکی زۆر گرنگی سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابوورییە، ڕووداوەکانی چەند ڕۆژی ڕابردوو لەنێوان سوپای عێراقی توندڕەفتار و جووتیارانی ئاشتیخوازی مافخوراو، دیمەنەکانی سەردەمی ڕژێمی پێشوویان دووبارە زیندوو کردەوە، کە چۆن زیاتر لە چوار هەزار و 500 گوند لە سەرتاسەری كوردستان بە خاك یەکسان کران و بەشی لە دانیشتوانەکانی بەرەو ئوردوگای زۆرەملێ و بەشێکی تری بەرەو بیابانەکانی باشووری عێراق ڕاپێچ و زیندەبەچاڵ کران، بە مەبەستی گۆڕینی دیموگرافی و کەمکردنەوەی هەژموونی کورد لەو ناوچانە.  

ئێمە پێمان وابوو بە ڕووخانی ڕژێمی پێشوو لە ساڵی 2003 عێراق ئاراستەیەکی تر دەگرێتە بەر و ئەو لاپەڕە ڕەشەی پێشووی بۆ هەمیشە دادەخرێ، بەڵام مێژووی 22 ساڵی ڕابردوو وانەیەکی تری بۆ گەلی کورد خستە ڕوو، کەوا سیاسەت لە بەغدا ناتوانێ خۆی پاك بکاتەوە لە میراتی داگیرکاری و تۆقاندن. 

جەختکردنەوەی جووتیارانی کورد لە بەرگریی لە زێدی باب و باپیرانیان بەشێکە لە بەرگریی لە ناسنامەی کوردستانیبوونی ئەو ناوچانە، کە پێویست بوو، ئەگەر دەستووری عێراقی فیدراڵی پاش 2003 ڕێزی لێ بگیرابا و ماددەکانی جێبەجێ کرابان، ببێت بە هەوێنێ بۆ تەبایی و سەقامگیریی لە عێراق و نەهێشتنی گرژیی سیاسی و بەهێزبوونی ڕوحی پێکەوەیی. 

ناسەقامگیریی بەردەوام لە ناوچەکانی دەرەوەی ئیدراەی هەرێم بووە بە مایەی پێشێلکردنی مافی گەلی کورد و ڕێگریی لەوەی ئەو ناوچانە لە ڕووی خزمەتگوزاریی و خوێندن و تەندروستی بەرەو پێشەوە هەنگاو بنێن، ئەمەش دواجار کاریگەری هەبووە لەسەر دۆخی ئابوری و کۆمەڵایەتی و مرۆیی دانیشتوانی ئەو ناوچانە.   

زۆر جێی داخە، تاوەکو ئەمڕۆ ئەو لایەنانەی، کە لە بەغدا کاروباری سیاسی بەڕێوە دەبەن، وتار و پێوەر و نموونەی تاقیکراوی ماوەبەسەرچوو بەکار دەبن، بێ ئەوەی بگەڕێنەوە بۆ پێداچوونەوە بە دۆسیە مرۆییەکانیان، ئەمەش دەبێتە سەرچاوەی گرفت و کارەسات و خراپترکردنی دۆخ و ڕوودانی پێکدادانی سەربازی و ئاوارەبوون و وێرانکاری، ئەوەی کە لە ڕابووردوو بینراوە و تاقی کراوەتەوە. 

بۆچی دەبێت کۆی بەرهەمی سیاسی لەم سەردەمە ژمارەییە لەناو هەژموونی حیزبی ئاینی و میلیشیای تایفەگەری بریتی بێت لە پێشیلکردنی دەستور و یاساکان؟

ناسنامە ئەوە نییە کە لە ڕێگەی داگیرکاری و بەکارهێنانی سوپاس دروست دەبێت، بەڵکو ئەوەیە، کە چۆن  وزەکانمان ببێتە هێزێکی کۆمەڵایەتی کاریگەر، کە دەرگا و دەرفەت بۆ بنیاتنانی دەکاتەوە، دوور لە وەهمی عێراقێکی ناوەندگەرا و دێوەزمەی ئایینی، دوور لە کراوەنەوە بەڕووی جیهانی شارستانی و دیموکراسی بۆ گەیشتن بە ئاسایش و سەقامگیری و بنیاتنانی ژیانێکی خۆشگوزەران بۆ هاووڵاتیان.  

دیاردەی داگیرکردنی گوندە کوردستانییەکان و زەویی جوتیارانی کورد دوور نییە لە گەڕانەوە بۆ قوتابخانەی دیکتاتۆریەتی نەتەوەی سەردەست و هەڵوەشاندنەوەی بنەماکانی دیموکراسی و پێکەوەژیانی ئاشتیانە و پارادایمەکانی فیدڕاڵییەت. 

سەرۆك بارزانی، وەكو مەرجەعی گەلی کوردستان پشتیوانیی خۆی بۆ جوتیاران ڕاگەیاند و فەرمووی "ئەوان تەنیا و بێپشت و پەنا نین و بە هەموو هێزێكەوە پاڵپشتیی لە خۆڕاگری و ماف و داواكانیان دەكەین." هەر ئەمەش وا دەکات، جوتیاران مکوڕ بن لەسەر بەرگریی لە خاکیان، کە نیشتمانە. کەواتە کاتێ یەکبوونی نیشتمانیی هەبێت، دەکرێ لە ژێر یەك ئاڵا داوای مافە ڕەواکان بکرێ و تواناکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئالنگارییە ناوخۆیی و دەرەکییەکان زیاتر بێت.