تا خۆڵبارین نامێنێت ئاگاداری ئه‌م رێنماییانه‌ به‌

كوردستان24 رێنمایی تایبه‌ت به‌ خۆپاراستن له‌ خۆڵبارین بڵاوده‌كاته‌وه‌ و تۆش هاوڕێكه‌تی لێ ئاگادار بكه‌وه‌
دیمه‌نێكی خۆڵبارینی هه‌ولێر، وێنه‌: رێباز سیان
دیمه‌نێكی خۆڵبارینی هه‌ولێر، وێنه‌: رێباز سیان

K24 – هه‌ولێر:

له‌ دوێنێوه‌ شه‌پۆلێكی چڕی خۆڵبارین رووی له‌ هه‌رێمی كوردستان كردووه‌، مه‌ودای بینین كه‌مبووه‌ته‌وه‌. هه‌زاران تۆن خۆڵ له‌ هه‌وادایه‌ و به‌شێكی ده‌نیشێت. به‌ هۆی ئه‌و شه‌پۆله‌وه‌ ده‌یان هاووڵاتی گواستراونه‌ته‌وه‌ بۆ نه‌خۆشخانه‌كان. له‌ شارۆچكه‌ی خورماتوو به‌ ته‌نیا، پێنج هاووڵاتی گیانیان له‌ده‌ستداوه‌. كه‌شوهه‌وای خۆڵاویی پێویستی به‌ مامه‌ڵه‌یه‌كی تایبه‌ت و په‌یڕه‌وكردنی ئه‌م رێنماییانه‌ هه‌یه‌.

1- هه‌تا ده‌توانن، ده‌رگا و په‌نجه‌ره‌ی ماڵ با داخراو بن. هه‌ر ده‌رگایه‌ك به‌ رووی ده‌ره‌وه‌یه‌ و ناچارن بیكه‌نه‌وه‌، په‌رده‌یه‌كی قوماشی پێدا هه‌ڵبواسن.

2- ئه‌و كون و كه‌له‌به‌رانه‌ی ماڵ بگرن كه‌ هه‌وایان لێ دێته‌ ژووره‌وه‌.

3- تا پێتان ده‌كرێت مه‌چنه‌ شوێنی كراوه‌ و له‌ ماڵدا بمێننه‌وه‌.

4- هه‌ر كاتێك پێویست بكات، بچیه‌ ده‌ره‌وه‌، كه‌مامه‌ بكه‌، لانیكه‌م به‌ جامه‌دانییه‌ك ده‌مولوتت داپۆشه‌.

5- ئه‌وانه‌ی هه‌ستیاریان له‌ چاو و لوت و پێست هه‌یه‌ باشتر وایه‌ چاره‌سه‌ری پێویست وه‌ربگرن و زۆرتر خۆیان بپارێزن.

6- ئه‌وانه‌ی نه‌خۆشی ته‌نگه‌نه‌فه‌سی (ره‌بۆ)یان هه‌یه‌ باشتر وایه‌ كه‌سوكاریان زۆرتر هاوكاریان بن و له‌ ژووری خاڵی له‌ تۆزدا بن و نابێت به‌ هیچ جۆرێك بچنه‌ هه‌وای كراوه‌.

7- له‌ حاڵه‌تی بوونی باری له‌ناكاو و ته‌نگه‌نه‌فه‌سی و سوورهه‌ڵگه‌ڕان و درووستبوونی ده‌نگ له‌ كاتی هه‌ناسه‌دان باشتر وایه‌ ده‌ستبه‌جێ سه‌ردانی نه‌خۆشخانه‌ بكه‌ن.

8- زوو زوو ده‌مولوت و چاو به‌ ئاوی خاوێن بشۆردرێت و غه‌ڕغه‌ڕه‌ بكه‌ن.

9- وریای ته‌ندرووستی منداڵان بن و رێگه‌ مه‌ده‌ن له‌ ماڵ بێنه‌ ده‌ره‌وه‌ و به‌ر ئه‌و شه‌پۆله‌ی خۆڵبارین بكه‌ون و چاودێری ته‌ندرووستییان بكه‌ن و له‌ كاتی ده‌ركه‌وتنی هه‌ر نیشانه‌یه‌ك بیانگه‌یه‌ننه‌ نه‌خۆشخانه‌.

10- به‌كارهێنانی عه‌ده‌سه‌ مه‌ترسیی له‌ دوایه‌ و هه‌رگیز له‌ كه‌شێكی وادا عه‌ده‌سه‌ به‌كار مه‌هێنن.

11- له‌ كاتی چاو خوراندا، ده‌ستی بۆ مه‌به‌ و به‌ ئاو بیشۆ.

12- ئه‌وانه‌ی هه‌ستیاری سینگ و قوڕگیان هه‌یه‌ باشتر وایه‌ هه‌وا به‌ لوت هه‌ڵمژن، نه‌ك ده‌م و ئاگاداری ئه‌وه‌ بن خۆڵ نه‌چێته‌ بۆری هه‌ناسه‌یان.

13- ئه‌وانه‌ی به‌م دواییانه‌ نه‌شته‌رگه‌ری لوت و قوڕگ و سینگیان بۆ كراوه‌ ده‌بێت زۆرتر خۆیان بپارێزن.

14- جامی ئۆتۆمبێل مه‌كه‌وه‌ و سوود له‌ هه‌وا گۆڕكێی ناو ئۆتۆمبێل وه‌ربگره‌.

15- خواردنی سه‌ردانه‌پۆشراو مه‌خۆن و هه‌وڵ بده‌ن هه‌موو ئه‌و خواردن و خواردنه‌وه‌یه‌ی هه‌یه‌، سه‌ری به‌ باشی داپۆشرابێت.

16- له‌ كاتی هاتوچۆدا به‌ ئۆتۆمبێل پێویسته‌ شوفێران زۆر وریا بن و به‌ هۆی كه‌مبوونه‌وه‌ی مه‌ودای بینین باشتر وایه‌ گه‌شته‌كانیان دوابخه‌ن، یان زۆر له‌سه‌ر خۆ بن.

17- زوو زوو ده‌ستتان به‌ ئاوو و پاككه‌ره‌وه‌كان بشۆن.

18- له‌ كارتی ده‌ركه‌وتنی په‌ڵه‌ و سووربوونه‌وه‌ی ده‌وری چاو و هه‌ناسه‌ ته‌نگی و كڕانه‌وه‌ی سینگ و سووتانه‌وه‌ی قوڕگ به‌ خێرایی سه‌ردانی نه‌خۆشخانه‌ بكه‌ن.

19- له‌ كاتی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ماڵ، هه‌وڵ بده‌ن ئه‌و جلوبه‌رگه‌ی له‌به‌رتان بووه‌، جیابكرێته‌وه‌ و بشۆردرێت، چونكه‌ بڕێكی زۆری خۆڵی له‌سه‌ر نیشتووه‌.

20- تا شه‌پۆلی خۆڵبارینه‌كه‌ كۆتایی دێت، شوشتنی حه‌وشه‌و بان و به‌رده‌ركا بێ سووده‌، بۆیه‌ باشتر وایه‌ ئاو به‌ فیڕۆ نه‌درێت و چاوه‌ڕێی ته‌واوبوونی شه‌پۆله‌كه‌ بكرێت.