نێچیرڤان بارزانی: هەڵبژاردنی ئەمجارە گرنگە و سەرەتایەکی نوێ لە عێراق دەستیپێکردووە

ئەمڕۆ سێشەممە، 11ـی  تشرینی دووەمی 2025، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان، لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند: ئەمڕۆ ڕۆژێکی دیکەی دەنگدانە بۆ ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق. ئەم پرۆسەیە پرۆسەیەکی گرنگە و پێموایە ئەم هەڵبژاردنە یەکێکە لە گرنگترین هەڵبژاردنەکان کە تا ئێستا لە عێراق کرابێت.

نێچیرڤان بارزانی دەشڵیت: ئێمە هیوادارین ئەم هەڵبژاردنە سەرەتایەکی نوێ بێت بۆ عێراقێکی دیموکراتی فیدراڵ، کە هەموو پێکهاتەکان لە چوارچێوەی عێراقدا بە هەموو ماف و دەستکەوتەکانیان بگەن.

ئاماژەی بەوەشدا، بابەتی دەنگدان مافە و بەرپرسیارێتییەکی گەورەشە؛ هیوادارم هەموو کەسێک لە عێراقدا ئەم بابەتە بە گرنگ سەیر بکات، لە کاتێکدا عێراق کەوتووەتە سەر ڕێچکەیەکی دیموکراسی. گرنگە هاووڵاتییانی عێراق و هەرێمی کوردستان بەرەو سندوقەکانی دەنگدان بچن.

گوتیشی: خۆشحاڵین قۆناغی یەکەمی دەنگدان بە ئارامی بەڕێوەچوو، هیوادارم ئەمڕۆ دەنگدانی گشتی بە هەمانشێوە بە ئارامی بەڕێوەبچێت.

ڕاشیگەیاند، لێرەوە سوپاسی هەموو هێزە ئەمنییەکان دەکەم کە بە باشی ئەرکی خۆیان جێبەجێ کردووە، دەستخۆشییان لێ دەکەم. هەروەها سوپاسێکی تایبەتی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق دەکەم بۆ ئەو ڕێکارانەی کە گرتوویانەتەبەر و سوپاسی ماندووبوونیان دەکەم." هیوادارم ئەم هەڵبژاردنە سەرەتایەکی نوێ بێت بۆ هەموو عێراق، گەلی عێراق شیاستەی ژیانێکی باشتر و ڕۆژێکی باشترن، من هیوادارم خزمەتگوزاری زیاتر و باشتر پێشکەشی گەلی عێراق بکرێت بۆ ئەوەی باشتر بژین.

لە پرسیارێکی ڕۆژنامەوانێکدا ئایا چ جیاوازییەکی هەیە ئەم دەنگدانە بۆ گەلی عێراق هەرێمی کوردستان، سەرۆکی هەرێمی کوردستان گوتی: جیاوازییەکەی یەک خاڵە، ئەویش ئێمە پێمانوایە عێراق لە ڕووی ئەمنیی و ئابوورییەوە، گۆڕانێکی باشی بەسەردا هاتووە. سەبارەت بە ئێمە ئەم هەڵبژاردنە مانای ئەوە دەگەیەنێت، سەرەتایەکی نوێ دەست پێدەکات لە قۆناغێ دەستووری عێراق. دەستووری عێراق بۆ ئەوەی ببێتە زامنی ئارامی ئەمنیی هەموو گەلی عێراق. ئێمە پێمان وایە ئەوە سەرەتایەکی نوێی بۆ دەستوور.

دەشڵێت: ئەو بەیاننامەیەی کە بڵاو کرایەوە لە لایەن پارتییەوە، ئەوە ناوەرۆکی دانووستانەیە کە ئێمە لەگەڵ یەکێتی کردمان. بە دڵنیاییشەوە هەڵبژاردن هەلومەرجی خۆی هەیە و دوای هەڵبژاردنیش هەلومەرجی دیکە دێنە پێش، بەڵام ئێمە گفتوگۆ لەگەڵ هیچ لایەنێک ڕەت ناکەینەوە، بە پێچەوانەوە دەبێت ئەو کێشانە بە گفتوگۆ چارەسەر بکرێن و دوای ئەم هەڵبژاردن جارێکی دیکە دادەنیشین و گفتوگۆ دەکەینەوە بۆ ئەوەی بزانین چۆن ئەو کشانە چارەسەر بکەین.

گوتیشی: هەموو هەڵبژاردنێک گرنگە، گرنگی ئەم هەڵبژاردنەش بۆ هەرێمی کوردستان ئەوەیە، ئێمە پێمانوایە سەرەتایەکی نوێ لە عێراق دەستیپێکردووە و هەرێمی کوردستان دەبێت زۆر بە هێزەوە لە بەغدا بێت، چونکە لە ئەنجامدا ئەو وەسیقەی هەرێمی کوردستان و عێراق دەنگیان بۆیدا دەستووری عیراق بوو. تا ئێستا ئەو دەستوورە جێبەجێ نەکراوە، بە دڵنیاییەوە گرنگترین کار کە دەبێت بکرێت، دوای ئەم هەڵبژاردنە ئەوەیە کە هەوڵێکی ڕژد بدرێت بۆ ئەوەی دەستووری عێراق جێبەجێ بکرێت.

نێچیرڤان بارزانی گوتیشی: دوای ئەوەی ئەنجامەکان دەرچوون، دەست بە دانوستان دەکرێت بۆ پێکهێنانی حکوومەتی نوێ، ئەوەی کە هەموو لایەنە سیاسییەکانی عێراق لەسەری کۆکن ئەوەیە، بە ڕەچاوکردنی ئەو گۆڕانکاریانەی لە ناوچەکەدا دەکرێت، هەموو لایەک هەوڵدەدەن لە ماوەیەکی کەم حکوومەتی عێراق زوو پێک بهێنرێت، بەڵام لەسەر دانوستانەکان دەمێنێتەوە.

سەرۆکی هەرێم ڕاشیگەیاند، عێراق موڵکی هەموومانە ئێمە پێویستە ئەو کێشانەی هەیە لە نێوان حکوومەتی عێراق و هەرێم لە چوارچێوەیە عێراقێکی یەکگرتوو بە گفتوگۆ بە ڕەچاو کردنی هەموو خێرخۆشییەک بۆ هەموو گەلی عێراق هەرچی کێشە هەیە بە گوێرەی دەستوور و دیالۆگ بگەینە ئەنجام. 

گوتیشی: ئێمە پێمانوایە کلیلی چارەسەری کێشەکان لە بەغدایە. پێویستە بۆ ئارامی سیاسی و خۆشگوزەرانی، کۆمەڵایەتیی و ئابووری خەڵکی عێراق، ئەو کێشانەی لە نیوان هەرێم و بەغدا هەن بە گفتوگۆ و لەسەر مێزی دانوستان چارەسەر بکرێن.

دەشڵیت: هەرێمی کوردستان خێری هەموو عێراق دەوێت، هیوای ئێمە ئەوەیە ئێمە دەخوازین هەموو عێراقییەک لە خێر و خۆشیدا بژی.

نێچیرڤان بارزانی باسی لەوەش کرد، خۆی هەڵبژاردن مانای ئەوەیە گۆڕان دروست بکات، هەر هەڵبژاردنێک بۆ ئەوەیە کە ئێمە گۆڕانێک دروست بکەین. سیستەمی عێراق سیستەمێکی دیموکراتییە، هەر چوار ساڵێک سەرەڕای هەموو ئەو کێشە و گرفتەی کە هەبووە، عێراق هەڵبژاردنی خۆی کردووە. ئەمە پێوەرێکی سەرەکییە بۆ دیموکراسی عێراق، بەڵام پرسیار ئەوەیە ئایا بارودۆخی عێراق بەرەو باشتر ڕۆشتووە یان خراپتر؟ من پێموایە بەرەو باشتر چووە ئەمڕۆ ئەگەر سەیری بارودۆخی بەغدا بکەی بەراوردی بکە بە پێنج ساڵ لەمەوبەر، دەبینین پێشکەوتنی باش لە ژیانی خەڵک و لە ڕووی ئەمنی و لایەنی دیکە بەدی هاتووە، بەڵام ئایا ئەم پێشکەوتنانە بەسن؟ بێگومان نەخێر، بەس نین لە عێراق، چونکە گەلی عێراق شایستەی ژیانێکی باشترە. 

ئاماژەی بەوەشدا، سیاسەتی نێودەوڵەتی و ئەمەریکا بوونی هەرێمێکی کوردستانی بەهێزە لە چوارچێوەی عێراقێکی یەکگرتووی فیدراڵ، ئەمە ڕوونە. ئێمە وەکو هەرێمی کوردستان فاکتەری ئارامی و ئاسایشن لە ناوچەکە. جا چ لە عێراق بێت یا دەرەوەی عێراق و ناچەکەش بێت.

ڕاشیگەیاند، ئەم سەقامگیرییەی ئێستا لە عێراق هەیە، هەرێمی کوردستان ڕۆڵێکی گەورەی تێدا هەیە، ئەم ڕۆڵە بۆ سەقامگیری عێراق بەردەوام دەبێت، گوتیشی: هیوادارم دوای هەڵبژاردن عێراق بکەوێتە قۆناغێکی نوێی سەقامگیری سیاسی، ئابووری و کۆمەڵایەتی.