
ئیسماعیل عەبدولعەزیز مستەفا
نووسەر
دروشمی پارتی دیموکراتی کوردستان: ئاشتی، خۆشگوزەرانی، یەکڕیزی، و خۆڕاگری لەژێر سەرکردایەتی بارزانی

پارتی دیموکراتی کوردستان یەکێکە لە کۆنترین و دیارترین پارتە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستانی عێراق و حیزبێکی خاوەن مێژوویەکی دوور و درێژە لە خەباتی گەلی کورد بۆ مافە نەتەوەیی و سیاسییەکانی خۆی. بە سەرکردایەتی سەرۆك بارزانی کە هێمای خەبات و خۆڕاگرییە، پارتی دروشمێکی گرتەبەر کە ڕەنگدانەوەی فەلسەفە و ڕێبازی بارزانی نەمر ە بۆ کوردایەتی و حوکمڕانی و گەشەپێدان. ئەم دروشمە چوار بنەمای بنەڕەتی لەخۆدەگرێت: ئاشتی، خۆشگوزەرانی، یەکڕیزی و بەرخۆدان. لەم وتارەدا پێداچوونەوە بەم پرەنسیپانە و ڕۆڵی ئەوان لە ستراتیژی پارتی لە ژێر سەرکردایەتی بارزانیدا دەکەین.
1. ئاشتی:
ئاشتی بەردی بناغەی دیدگای پارتی دیموکراتی کوردستانە. دوای دەیان ساڵ خەباتی چەکداری و خۆڕاگری، بەتایبەتی بە سەرکردایەتی مستەفا بارزانی، سەرکردەی مێژوویی، ئاشتی بووە یەکێک لە ئامانجە سەرەکییەکانی پارتیمان لە قۆناغی دوای سەربەخۆیی. ئەو پارتە گرنگی بە بەدیهێنانی ئاشتی ناوخۆیی نێوان پێکهاتە کوردییەکان و پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینییە جۆراوجۆرەکانی ناوچەکە دەدات، جگە لە ئاشتی لەگەڵ حکومەتی ناوەندی عێراق و وڵاتانی دراوسێ.
پارتی دیموکراتی کوردستان بە سەرۆکایەتی مەسعود بارزانی و دوای ئەویش مەسرور بارزانی کار بۆ بەرەوپێشبردنی دیالۆگ وەک ئامرازێک بۆ چارەسەرکردنی ململانێکان و دوورکەوتنەوە لە ململانێی چەکداری و گەیشتن بە سەقامگیری لە ناوچەکەدا دەکات. پارتیمان درک بەوە دەکات کە ئاشتی تاکە ڕێگایە بۆ گەیشتن بە خواستەکانی گەلی کورد بۆ ئازادی و ژیانی شایستە.
٢- خۆشگوزەرانی:
ئاوەدانی پایەیەکی سەرەکی ستراتیژی پارتی دیموکراتی کوردستانە. دوای ساڵانێک لە شەڕ و ناسەقامگیری، ئێستا ئەو پارتە سەرنجی لەسەر بنیاتنانی ئابوورییەکی ئاوەدان و بەردەوامە کە گەرەنتی ئاستی ژیانی شایستە بۆ گەلی کورد بکات. پارتەکە کاردەکات بۆ هەمەچەشنکردنی سەرچاوەکانی ئابووری، لەڕێگەی هاندانی وەبەرهێنان لە کەرتەکانی غەیرە نەوت، وەک گەشتیاری و کشتوکاڵ، و بەهێزکردنی ژێرخانی ئابووری.
بە سەرکردایەتی مەسرور بارزانی، حکومەتی هەرێمی کوردستان هەوڵدەدات کوالیتی خوێندن، تەندروستی، و خزمەتگوزارییە گشتیەکان بەرەوپێش ببات، جگە لە پەرەپێدانی بەرنامە بۆ پاڵپشتیکردنی گەنجان و دەستپێشخەرییە کارگێڕییەکان کە بتوانن بەشداربن لە ڕەخساندنی هەلی کاری نوێ و کەمکردنەوەی بێکاری. پارتی دیموکراتی کوردستان پێی وایە خۆشگوزەرانی ئابوری ڕێگای گەیشتن بە سەقامگیری سیاسی و کۆمەڵایەتییە.
3. یەکڕێزی
یەکرێزی بەشێکی سەرەکیی دروشمی پارتی دێموکراتی کوردستانە، هەروەها ڕەنگدانەوەی پابەندبوونی پارتیە بۆ پتەوکردنی یەکرێزی نەتەوەیی لە نێوان هەموو پێکهاتەکانی کۆمەڵگەی کوردیدا. پارتی پێیوایە گەلی کورد بە نەتەوە و ئایینە جیاوازەکانیەوە، بۆ گەیشتن بە ئامانجە هاوبەشەکانیان دەبێت یەکرێز بن. لە سەردەمی سەرکردایەتی بارزانیدا، چەمکی یەکرێزی لە چوارچێوەی هەرێمی کوردستاندا پتەوتر بوو، نەک تەنیا لە نێو کورد خۆیدا، بەڵکو لەنێوان کورد و پێکهاتەکانی دیکەی وەک عەرەب و تورکمان و ئایینیە جیاوازەکانی وەک مەسیحی و ئێزیدیشدا بەهێزتر بوو.
پارتی هەوڵدەدات ڕیزەکان یەکبخات بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگە ناوخۆیی و دەرەکییەکان، جا چ سیاسی بێت یان ئابووری. بەهێزکردنی هاوپشتی نێوان پێکهاتە جیاوازەکان بە فاکتەری چارەنووسساز دادەنرێت بۆ پاراستنی سەقامگیری ناوچەکە و پشتیوانیکردنی لە بەرامبەر هەر هەڕەشەیەکدا.
4. بەرگری:
خۆڕاگری یەکێک لەو پرەنسیپە گرنگانەیە کە پارتی دیموکراتی کوردستان لەسەری بنیات نراوە. ئەو پارتە لە هەلومەرجێکی سەختدا دامەزرا، بەو پێیەی مستەفا بارزانی سەرکردایەتی بەرخۆدانی کوردی لە دژی دەسەڵاتە ناڕەواکانی عێراق کرد. لەگەڵ تێپەڕبوونی ساڵان، بەرخۆدان بوو بە هێمای خۆڕاگری گەلی کورد لە بەرامبەر هەوڵەکانی سەرکوت و گۆشەگیری.
بە سەرکردایەتی مەسعوود بارزانی، پارتیمان بەردەوام بوو لە داکۆکیکردن لە مافەکانی کورد، چ لە ڕێگەی خەباتی سیاسی یان خەباتی چەکدارییەوە لە کاتی پێویستدا. دیسان خەبات لە سەردەمی شەڕی داعش سەریهەڵدا، بەو پێیەی هێزی پێشمەرگەی پارتی دیموکراتی کوردستان ڕۆڵی سەرەکی هەبوو لە شکستپێهێنانی تیرۆرستان و پاراستنی ناوچەکە.
ئەمڕۆ چەمکی خۆڕاگری لە پارتی دێموکراتی کوردستان نوێنەرایەتی ئامادەیی بەردەوام دەکات بۆ بەرگریکردن لە دەستکەوتەکانی گەلی کوردستان لە بەرامبەر هەر هەڕەشەیەکدا، هاوکات جەخت لەوە دەکاتەوە کە خۆڕاگری تەنیا سەربازی نییە، بەڵکو بەخەباتی سیاسی و دیپلۆماسیشە بۆ پاراستنی مافەکانی کورد لە مەکۆ نێودەوڵەتییەکان.
سەرکردایەتی بارزانی:
بەسەرکردایەتی کردنی بارزانی دەیان ساڵە ڕۆڵی سەرەکییان لە ڕێنوێنیکردنی پارتی دیموکراتی کوردستاندا هەبووە. مستەفا بارزانی، دامەزرێنەر و ڕەمز، بۆ ماوەی دەیان ساڵ سەرکردایەتی خەباتی بۆ مافەکانی گەلی کوردستان کرد، هەروەها نوێنەرایەتی سەرچاوەیەکی ئیلهامبەخش بوو بۆ نەوەکانی داهاتوو. دوای ئەو سەرۆك مەسعوود بارزانی سەرکردایەتی پارتی و ئیدارەدانی کوردستانی گرتە ئەستۆ، درێژە بەو ڕێبازە دا کە لەسەر بنەمای داکۆکیکردن لە مافەکانی کورد و بەدیهێنانی خواستەکانی بوو.
ئەمڕۆ مەسرور بارزانی سەرکردایەتی حکومەت دەکات لە هەرێمی کوردستان، و بەردەوامە لە کارکردن بۆ گەیشتن بە دیدگای پارتەکەی کە بریتییە لە ئاشتی و خۆشگوزەرانی و یەکڕیزی و خۆڕاگری. لەژێر سەرکردایەتی ئەودا، هەرێم هەوڵدەدات پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان پتەوتر بکات، ئابوری پەرەپێبدات و ماف و دەستکەوتەکانی بەدەست هاتوو بپارێزێت.
دروشمی “ئاشتی، خۆشگوزەرانی، یەکرێزی و خۆڕاگری”ی پارتی دیموکراتی کوردستان، دیدێکی یەکرێزی بۆ بنیاتنانی کوردستانێکی بەهێز و سەقامگیرە. لەژێر سەرکردایەتی بارزانیدا کار بۆ بەهێزکردنی ئەو بەهایانە دەکرێت لەڕێگەی سیاسەتێکەوە کە ئامانج لێی گەیشتن بە گەشەپێدانی ئابووری و یەکرێزی گەل و پاراستنی ئەو دەستکەوتانەی لەڕێگەی خەبات و بەرخۆدانی دەیان ساڵەوە بەدەست هاتوون. ئەم بەهایانە ئەو بنەمایە پێکدەهێنن کە حیزب لە ڕێپێوانەکەیدا بەرەو ئایندەیەکی گەش بۆ خەڵکی کوردستان لەسەری بنیات دەنرێت.