سەرژمێریی، پرۆسەیەكی گرنگ و چارەنووسسازە بۆ خەڵكی كوردستان و مەترسیداریشە

بڕیارە لە چەند ڕۆژی داهاتوودا سەرژمێریی گشتی لە عێراق و هەرێمی كوردستان بەڕێوە بچێت، تێیدا لە تەواوی شار و گوندەكاندا سەرجەم ئەندامانی خێزانەكان بە ژمارەیەكی زۆر لەو كەلوپەلانەی لە ماڵەكانیاندا هەیە، تۆمار دەكرێن.

سەرژمێری پرۆسەیەكی گرنگە، هەم لە ڕووی دیاریكردنی چارەنووسی هەندێك ناوچە كە خەڵكێك بە ناوچەی جێناكۆك ناوی دەبەن و بە لای ئێمەی خەڵكی كوردستانەوە ناوچەی كوردستانین و هیچ گومانیان لەسەر نییە، هەم لە ڕووی دیاریكردنی پشكی خەڵكی هەرێمی كوردستان لە هەر خەرجییەك كە لە ئاستی دەوڵەتی عێراقدا بكرێت.

هەرچەندە بەپێی ماددەی 140ی دەستووری هەمیشەیی عێراق، راپرسیی لە ناوچەكانی سنووری ئەو ماددەیە تەنیا لە حاڵەتێكدا دەبێت كە پرۆسەی ئاساییكردنەوەی تێدا ئەنجام درابێت، بەو واتایەی كە ئەو عەرەبانەی لە چوارچێوەی تەعریبدا هاوردەی ئەو ناوچانە كراون، بگەڕێندرێنەوە بۆ ناوچە رەسەنەكانی خۆیان و كوردانیش بگەڕێنەوە سەر زەوی و زار و زێدی رەسەنی خۆیان، ئینجا راپرسی بكرێت، بەڵام حكوومەتی فیدڕاڵی وەك چۆن زۆربەی بڕگە و ماددەكانی دەستوور بەپێی بەرژەوەندیی نەتەوەی سەردەست لە عێراق جێبەجێ دەكات، ئەمجارەش خۆی لەم بابەتە لاداوە و كەركووكێك كە جگە لە تەعریبەكەی سەردەمی ڕژێمی عێراق، لە دوای خیانەتی 16ی ئۆكتۆبەری 2017ی یەكێتییەوە دووچاری تەعریبێكی چڕتریش بۆتەوە، كەچی سەرژمێریی تێدا دەكەن! هەرچەندە ژمارەیەك بڕیار دەركراون بۆ ناوچەكانی سنووری ماددەی 140 كە گوایە داتاكانی سەرژمێریی ساڵی 1957 دەكەن بە بنەما بۆ پەسەندكردنی داتا تازەكان، بەڵام راستییەكەی ئەوەیە كە هێشتا مەترسیی هەیە لەسەر گۆڕانكارییە دیمۆگرافییەكان لە پەراوێزی ئەم سەرژمێرییەدا.

بۆ زانیاریتان، لە دەستووری عێراقدا تەنیا دوو جار ناوی سەرژمێری (الاحصاء) هاتووە، ئەویش لە بڕگەی نۆیەمی ماددەی 110 كە تێیدا ئاماژەی بەوە داوە كە سەرژمێریی گشتی یەكێكە لە دەسەڵاتەكانی حكوومەتی فیدڕاڵی، هەروەها بڕگەی یەكەمی ماددەی 140 كە باسی لەوە كردوە، سەرژمێری دەبێ دوای ئاساییكردنەوەی دۆخی ناوچەكانی سنووری ماددەكە بكرێ و پاشان راپرسی دەكرێت.

ەمەش دەریدەخات كە بەپێی دەستوور، سەرژمێریكردن لە كەركووك و ناوچە كوردستانییەكان لە سەرژمێریكردنی باقی ناوچەكانی دیكەی عێراق جیاوازە، لەسەر بنەمای (الخاص یقید العام).

لێرەوە داوا لە تەواوی هاووڵاتیانی كوردستان دەكەین، لە هەر كوێیەكن، بگەڕێنەوە زێدی خۆیان، بە تایبەتیش ئەو هاووڵاتیانەی كە خەڵكی ناوچەكانی سنووری ماددەی 140ن، داوایان لێدەكەین بۆ رۆژی سەرژمێری بچن خۆیان تۆمار بكەن، چونكە یەك خێزانیش زۆرە لەم پرۆسە گرنگەدا بێبەش ببێت.