
د.ئاریانا ئیبراهیم
مامۆستای زانکۆ
دروستکردنی ژینگەیەکی سەلامەتی هەڵبژاردن لە ڕوانگەیەکی میدیاییدا

لەگەڵ نزیکبوونەوەی هەڵبژاردنەکان، پێویستییەکی بەپەلە بە ژینگەیەکی سەلامەت هەیە کە گەرەنتی ئازادی ڕادەربڕین و یەکپارچەیی پرۆسەی دیموکراسی و بەرزترین ئاستی متمانە و شەفافیەت بکات، جگە لە ڕۆڵی دامودەزگا ئەمنییەکان لە دەستەبەرکردنی بنکەکانی دەنگدان و پاراستنی کاندید و دەنگدەران، هاوکات پێویستیان بە هاوبەشێکی کارا هەیە لە ئامادەکردنی خەڵک لە ڕووی دەروونی و کۆمەڵایەتییەوە بۆ ڕووداوی هەڵبژاردن، لە ڕێگەی ئامرازێکی ستراتیجی کاریگەرەوە کە ئەویش میدیایە. وەک دەنگی دامەزراوەیی کە بناغەکانی کۆمەڵگا دەپارێزێت، ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە داڕشتنی هۆشیاری گشتی و ڕاستکردنەوەی تێڕوانینە هەڵەکان و بەرپەرچدانەوەی ئەو دەنگۆیانەی کە ڕەنگە ئامانجیان هاندانی ئاژاوەگێڕانە یان تێکدانی متمانە بە دامەزراوەکانی دەوڵەت بێت، پێش هەڵبژاردن، میدیاکان دەست دەکەن بە پەخشکردنی پەیامی هۆشیاری بۆ هاووڵاتیان و ڕوونکردنەوەی ماف و ئەرکی هەڵبژاردنەکانیان و جەختکردنەوە لەسەر بێلایەنی ئۆرگانەکانی هەڵبژاردن و پابەندبوونیان بە جێبەجێکردنی یاسای هەڵبژاردن بەبێ لایەنگری، لە ماوەی بانگەشەی هەڵبژاردنەکاندا، میدیاکان بەرپەرچی هەوڵی ئیستفزازی یان هاندان دەدەنەوە و ڕوونی دەکەنەوە کە لە ڕووی یاساییەوە چی ڕێگەپێدراوە و قەدەغەیە و بەم شێوەیەش ڕێگری دەکات لە خلیسکانی گوتاری سیاسی بۆ ناوچەکانی گرژی. هەروەها کار بۆ هێورکردنەوەی گرژییەکان دەکات، بە تایبەت کاتێک قسە سیاسییەکان یان ناوچەییەکان پەرەدەسێنن، بە جەختکردنەوە لە یەکڕیزی نەتەوەیی و قەدەغەکردنی دەستکاریکردنی ئاشتیی مەدەنی.
لە کاتی هەڵبژاردنەکاندا، میدیاکان دەگۆڕدرێن بۆ ژوورێکی ئۆپەراسیۆنی میدیایی، لە هەموو وەرچەرخانێکدا دڵنیایی پەخش دەکەن، وێنەیەکی ڕوون لە بەڕێوەچوونی پڕۆسەکە بە ئاسانی دەگەیەنن و هەر هەواڵێکی ناڕاست کە ڕەنگە لە پلاتفۆرمەکانی سۆشیال میدیادا بڵاوبێتەوە، بە خێرایی پووچەڵ دەکەنەوە. لێرەدایە کە خێرایی و متمانەپێکردن دێتە گۆڕەپانەکەوە. هەر دواکەوتنێک لە وەڵامدانەوە یان ناڕوونییەک لە بەیاننامەکەدا دەتوانێت ڕێگە بدات دەنگۆکان ڕەگ داکوتێت و کاریگەرییان هەبێت.
ڕۆڵی میدیاکان دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامەکان کەمتر گرنگی نییە، چونکە یارمەتیدەرە بۆ ڕاگرتنی هەستەکان و ئاراستەکردنی ڕای گشتی بەرەو کەناڵە یاساییەکان بۆ ناڕەزایەتی یان تانەدان، ئەگەر هەبێت، نەک ڕابکێشرێت بۆ ناو ئاژاوە یان توندوتیژی. لە چوارچێوەی سیستەمێکی نیشتمانیدا کاردەکات کە ئامانجی پاراستنی دەوڵەت و چەسپاندنی بنەماکانی دیموکراسی و خستنەڕووی وێنەیەکی شارستانی دامەزراوەکانی لە ئاستی ناوخۆ و نێودەوڵەتیدایە.
شەڕی ڕاستەقینە لە هەڵبژاردندا تەنها پاراستنی سندووقەکانی دەنگدان نییە، بەڵکو پاراستنی دەروون و ویژدان لە زانیاری هەڵە و ترس و هاندان، ئەمەیە کە میدیا دەکاتە یەکەم هێڵی بەرگری میللەت کاتێک دەنگەکان زۆر دەبن و تەحەددیاتەکان چڕتر دەبنەوە.