Araştırma- Erkek ve kadın beyinlerinde yüzlerce gen farklı çalışıyor

Yeni araştırmalar, erkek ve kadın beyinlerinde Alzheimer ve Parkinson gibi cinsiyetle ilişkili beyin hastalıklarının gelişiminde rol oynayabileceği düşünülen yüzlerce genin farklı şekilde davrandığını ortaya koydu. 

Oxford merkezli La Trobe Üniversitesinden Prof. Jenny Graves’in aktardığına göre erkek (XY) ve kadın (XX) bireylerin beyinlerinde gen aktivitesi önemli ölçüde değişiklik gösteriyor.

2025’te yayımlanan bir çalışmada, erkek beyinlerinde 610, kadın beyinlerinde ise 316 genin daha aktif olduğu belirlendi.

Araştırmacılar, bu farklılıkların yalnızca hormonlardan değil, doğrudan genetik etkilerden kaynaklandığını ve fetal gelişimin çok erken dönemlerinde başladığını vurguluyor.

Genlerin büyük bölümü cinsiyet kromozomlarında değil, her iki cinsiyette de bulunan “normal” kromozomlarda yer alıyor. Bu durum, cinsiyet hormonlarının (östrojen ve testosteron) gen aktivitesi üzerinde önemli bir rol oynadığını düşündürüyor.

Beyin dokularında yapılan incelemelerde, kadınlarda nöronlarla ilişkili genlerin, erkeklerde ise hücre zarları ve çekirdek yapılarıyla ilgili genlerin daha aktif olduğu görüldü.

Gen düzeyindeki bu farklılıklar, beyin hastalıklarına yatkınlıkta da cinsiyet farklarını açıklayabilir.

Alzheimer hastalığı ile ilişkili genlerin çoğu kadınlarda daha aktif. Bu da kadınlarda hastalığın görülme oranının iki kat fazla olmasını açıklayabilir.

Erkeklere özgü SRY geni ise Parkinson hastalığının ilerlemesini hızlandırabiliyor.

Araştırmacılar, erkek ve kadın beyinlerinde genlerin farklı çalıştığını kabul etse de, bunun zekâ ya da davranış üzerindeki etkisinin henüz tam olarak anlaşılmadığını belirtiyor.

Araştırma, The Conversation aracılığıyla yayımlandı.