ئایا پوتین دەتوانێت بەرەی ڕۆژئاوا لاواز بکات؟

دوای دەستپێکردنی شەڕی ئۆکرانیا، زۆر کەس پێیان وابوو کە ڕووسیا لە ماوەیەکی کورتدا ئۆکرانیا داگیر دەکات، بەڵام تەنانەت ڕووسیاش سەرکەوتوو نەبووە، ئەمەریکا و ناتۆ و وڵاتانی ڕۆژئاوایی بەتەواوی یارمەتی ئۆکرانیایان داوە، و وڵاتانی ڕۆژئاوا سزای زۆر بەسەر ڕووسیادا دەسەپێنن، بەڵام ڕووسیا و بەتایبەتی پوتین درێژە بە سیاسەتەکەی دەدات.

دوو ساڵ لەمەوبەر ڕووسیای زلهێز گەڕایەوە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ڕووسیا پەیوەندییەکانی لەگەڵ سعوودیە و زۆرێک لە وڵاتانی عەرەبی باشتر کرد، وڵاتانی عەرەبیش کە چەند ساڵێک ئەمەریکایان بەو شێوەیە دەبینی، ناچار بوو هەموو داواکارییەکانی بۆ هەندێک قبوڵ بکەن ڕادەی ئەمەریکا گرنگی پێنادات، زۆرێک لە وڵاتان بە تایبەت سعوودیە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ڕووسیا و چین بەهێزتر کردووە و ئەمە بووەتە یەکێک لە گۆڕانکارییە گەورەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئاسیا و هەموو جیهان.

ڕوسیا پەیوەندییەکانی لەگەڵ کۆریای باکوور پتەوتر کردووە، زیاتر لە جاران گرنگی بە باشترکردنی پەیوەندییەکانی لەگەل هیندستانی دەدات، و هەنگاوێکی چاوەڕواننەکراوی ناوە بەمەبەستی باشترکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتی ڤێتنام، پەیوەندی زۆر گرنگ و ستراتیژێک لەگەڵ ئێران و زۆر وڵاتی دیکە هەیە و بەهۆی ململانێکانی ل گەل هەندێک لە وولاتان، هەروەها جیۆپۆلەتیک و ستراتیژی تورکیا تا ڕادەیەک سوودی لێوەرگیراوە و تورکیا بۆتە کارتێکی فشار بەرامبەر ڕۆژئاوا.

زۆرێک لە ستراتیژیستەکانی ڕۆژئاوا و بەتایبەتی ئەمەریکا ماوەیەکە باس لە تێڕوانینی یەکێتی سۆڤیەت دەکەن لە لایەنی پوتینەوە، بەڵام پوتین لە ماوەی ڕابردوودا بە کریار بووەتە مایەی نیگەرانی زۆر بۆ وڵاتانی رۆژاوا، چونکە پوتین دەیەوێت هاوپەیمانییەکی زۆر بەهێزی لە دژی ئەمەریکا و وڵاتانی ناتۆ دروست بیکات، نەک تەنها لە گۆڕەپانی سیاسی و سەربازیدا، بەڵکو لە گۆڕەپانی ئابووریشدا ڕووسیا زۆر کاری گەورە دکات، پۆتین بە هاوپەیمانی لەگەڵ چین و واژۆکردنی چەند ڕێککەوتنێکی ستراتیژی دەریخست کە ئامانجی ڕووسیا تەنها سەرکەوتنی شەڕ لەگەڵ ئۆکرانیا نییە. زۆرێک لە سەرکردەکانی ڕووسیا دەڵێن شەڕی ئێمە لەگەڵ ئۆکرانیا لە ڕاستیدا شەڕی ئێمەیە لەگەڵ ڕۆژئاوا، هەر بۆیە بۆ ماوەیەک سەرۆکی ئەمەریکا و وەزیری بەرگری ئەو وڵاتە و سەرکردەکانی وڵاتانی یەکێتیی ئەورووپا گوتیان نابێ ڕووسیا لە شەڕەکەدا سەربکەوێت.

ئایا، ڕووسیا بە هاوپەیمانی لەگەڵ چین، کۆریای باکوور، ئێران و لە چوارچێوەی دۆخی ئابووری وڵاتانی عەرەبی و دۆخی ستراتیژی تورکیا، ئایا ئەمە دەبێتە ئەگەر گۆڕانکارییەکی بنەڕەتی لە جیهاندا دەستپێبکات؟ لە سەردەمێکدا کە ڕووسیا کە ویستی ئەم کارە بکات، دەستی کرد بە کارکردن لەسەر وڵاتانی ئەفریقا، بەشێک لە وڵاتانی ئەمەریکای باکوور و ڤێتنام زیاتر کاریگەرییان لەسەر بوو، بۆ ئەوەی لە ململانێیەکانیان لەگەڵ ئەمەریکا و وڵاتانی ڕۆژئاوا ڕزگاریان بێت، بۆ… ماوەیەک، بە توندی دژی ڕۆژئاوا بوون، ئایا ڕووسیا سەرکەوتوو دەبێت؟ بێ گومان زۆر هۆکاری گرنگ و کاریگەر هەن کە ئاماژە بەوە دەکەن کە ڕووسیا ئامانجی نوێی بۆ ڕۆژئاوا داناوە و سەرکەوتنی ڕووسیا لە شەڕی ئۆکرانیا سەرەتای قۆناغێکی نوێیە بۆ هەموو جیهان.