هه‌وڵه‌كانی به جینۆسایدناساندنی تاوانه‌كانی ئه‌نفال به‌رده‌وامه
K24 – هه‌ولێر:
له‌ی یادی 30 ساڵه‌ی ئه‌نفالی بادینان، وه‌زاره‌تی كاروباری شه‌هیدان و ئه‌نفالكراوان راگه‌یه‌ندراوێكی بڵاوكرده‌وه و ده‌ڵێت، "له‌سه‌ر هه‌وڵه‌كانمان بۆ به‌جینۆسایدناساندنی تاوانه‌كانی ئه‌نفال به‌رده‌وام ده‌بین".
ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 25 ـی ئابی 2022، وه‌زاره‌تی كاروباری شه‌هیدان و ئه‌نفالكراوان له یادی 30 ساڵه‌ی ئه‌نفالی بادینان له راگه‌یه‌ندراوێكدا ئاشكرای كرد، وه‌زاره‌ته‌كه له‌سه‌ر هه‌وڵه‌كانی به‌رده‌وام ده‌بێت بۆ به‌جینۆسایدناساندنی تاوانه‌كانی ئه‌نفال، كه رژێمی به‌عس ده‌رهه‌ق به گه‌لی كورد ئه‌نجامیدابوون.
له راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌دا هاتووه، كاتێك رژێمی به‌عس تاوانی ئه‌نفالی ئه‌نجامدا هیچ جیاوازییه‌كی نه‌كرد له‌نێوان پێكهاته‌كاندا، هه‌موو پێكهاته، ئایین و زانا ئایینییه‌كانی به‌یه‌كه‌وه جینۆسایدكردن و، تاوانێكی بێ وێنه‌ی له مێژووی مرۆڤایه‌تیدا ئه‌نجامدا.
وه‌زاره‌تی كاروباری شه‌هیدان و ئه‌نفالكراوان داوا له حكومه‌تی فیدراڵی عێراق ده‌كات ئه‌ركه ده‌ستوورییه‌كانی به‌جێبگه‌یه‌نێت و قه‌ره‌بووی كه‌سوكارى قوربانييان بكاته‌وه. داواش له كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی ده‌كات به ئه‌ركه مرۆڤاییتییه‌كانیان هه‌ڵبستێت و تاوانه‌كه‌كان به جینۆساید بناسێنێت.
ده‌قی راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌ی وه‌زاره‌تی كاروباری شه‌هیدان و ئه‌نفالكراوان:
ب هه‌لكه‌فتا بيرەوەریا شەهیدێن دوماهیك قۆناغا كاره‌ساتا ئەنفالان
سیهـ و چوار سالێن بوری ول رێکەفتی ( 25 ئابا سالا 1988 ) ڕژێما بەعسا گور به گورا عێراقێ ل درێژەدانا پروسەیا درندانە ب ناڤێ ئەنفالێن ره‌ش و دوماهیا قۆناغا حه‌فتێ ژ بەرنامەیێ هاتیه داڕێژتن ژ تاوانێن قڕکرن و جینۆسایدكرنا گەلێ کوردستانێ ، دەستێ ڕەشێ تاوانێ گەهانده دەڤەرا بادینان و قۆناغا هەشتێ ئەو تاوانا مەترسیدار ل سنورێ بادینانا تێکۆشەر ئەنجام دا.
قوناغا دوماهیێ ژ ئەنفالا بو کۆ دهێته هه‌ژمارتن ئێك ژ دڕندەترین كریارێن رژێما بەعس وتــا رۆژا ٦ێ ئەیلوولا ساڵا ١٩٨٨ بەردەوام بوویه و رژێما ژ ناڤبری ژ هیچ گونه‌هه‌كا قڕکرنا ئافره‌ت وزه‌لام و زاروكان ل ده‌ڤه‌را بادینان خو نه‌دایه پاش وئه‌ڤێن مایی هاتینە ڤه‌گوهاستن بۆ ده‌شت و بیابانا ل باشوورێ عێراقێ ب ساخی وب كوم بن ئاخ کرن.
دیدەڤانێن میژوویێ دزانن د ئه‌نفالا بادینان دا جودا ژ گورێن بكوم ب ده‌هان هەزار مرۆڤێن بێ گونه‌هـ بێسەرو شوین کرن، دەهان گوند و ئاڤاهى هه‌رفاندن و کیمیا بارانکرن ل چ جها ده‌رفه‌تێن ژیانێ بۆ كه‌سه‌كێ نه‌هێلان وب نەچاری ئه‌ڤین مایی به‌رەف کۆمەڵگه‌هێن زۆرەملی ل سنوورێ هەولێر و دەوروبەرێن وێ هاتنه ڤه‌گوهاستن و سیاسەتا قرکرنا گەلێ مه ژ لایێ رژێمێ ڤه ل ده‌ڤه‌رێ ب دوماهی نەهات، بەڵکو ڤێ جارێ ب جورەکێ دیتر سیاسه‌تا برسیكرنێ و قرکرنا گەلێ مە ل کۆمەڵگه‌ها زۆرەملیێ دا بەردەوام بوو.
دڤێ جینۆسایدێ دا چ جیاوازی دناڤبه‌را پێکهاتەیێن ڕەسەنێن کۆمەڵگه‌هێ دا نەکر و رژێما بەعسا ژ نافچویی هەمی پێکهاته و ئایین و زانایێن ئایینی كرنه ئارمانج و تاوانه‌كا بێ وێنە د مێژوویا مروڤایەتی یێ دا ئەنجام دا .
د ڤێ بیره‌وه‌ریێ دا دهێتە بیرا هه‌میان كۆ دادگەها بلندا تاوانان ل عێراقێ پشتی ٦٠ رونشتنێن دادگەهێ لسەر کەیسێن ئەنفالێ دوماهیك جار لسەر بنەمایێن سەرجەم بڕگه و ماددیێن یاسایی یێن دادگه‌هێ و گوتنێن دیدەڤانان و ل ژێر روناهیا ڕێکەفتنامە و پەیماننامێن نێڤ دەوڵەتی یێن پەیوەندیدار گەهشتنە وێ باوەڕەیێ كو پروسە‌یێن شاڵاوا ب ناڤێ (ئەنفال) جینۆسایدە. ژ به‌ر وێ چه‌ندێ هەمی پڕۆسە ب جینۆسایدێ هاته نیاسین و سزایێن یاسایی ب سەر ئەنجامدەران هاتنه سەپاندن.
ل ڤێ بیروه‌ریا كاره‌ساتێ دا و ل دەمە‌کێ دا داخوازێ ژ کۆمەڵگه‌ها نێڤ دەوڵەتی د کەین ب ئەرکێ خو یێ مروڤایه‌تیێ رابن ،و د وی ده‌می دا داخوازێ ژ حکوومەتا عێراقا فیدڕاڵێ د کەین كۆ ب ئەرکێ یاسایی و دەستوریێ خۆ رابن ژ بو قەرەبووکرنا سەرجەم زیان ڤێ كه‌فتیێن دەستێ رژێما به‌رێ ل چوارچوڤێ ماددەیێ ١٣٢ی دەستوورێ عێراقێ و گرنتیا دووبارە نەبوونا تاوانێن ب ڤی ره‌نگی .
وەزارەتا کاروبارێن شەهیدان وئەنفالکریان د هەولێن خودا بەردەوام بیت ژبو جینۆساید ناساندنا تاوانێن ئەنفالێ لده‌ف کۆمەڵگەها نێڤ دەوڵەتی، هەر وەسا حکومەتا هەرێما کوردستانێ پابەندیا خۆ ژبو خزمەتکرنا پتر بۆ کەس وکارێن شەهیدان و ئەنفالکریان دووپات د كه‌ته ڤه.
ژبو بەرز و پیرۆز ڕاگرتنا سالڤەگەرا شەهیدێن مه د ڤێ کارەساتێ دا و ب تایبەتی بیره‌وه‌ریا شەهیدێن ئەنفالێ، ساڵانە وەزارەتا مە ڤێ بیره‌وه‌ریێ ساخ دكه‌ته ڤه،
ل دوماهیێ جاره‌كا دی سەرێ ڕێز و نەوازشێ بۆ گیانێ شەهیدان و قوربانیێن جینۆسایدا بادینان و هه‌می شه‌هیدێن کورد و کوردستانێ د چه‌مینین.
سلاڤ بۆ گیانێ شەهیدێن جینۆسایدێ
سەربلندی بۆ کەس و کارێن شەهیدان
وەزارەتا کاروبارێن شەهیدان و ئەنفالکریان
۲٥ ی ئابی ۲۰۲۲