جمجمه‌ی 'شانەدەر Z' به کوردستان بازگردانده می‌شود
موزه‌ی شانەدەر که طراحی آن در حال آماده‌سازی است در منطقه‌ی سوران احداث می‌شود
سوران امیر، مسئول اداره‌ی باستان‌شناسی میرگەسور روز یکشنبه ٣١ فروردین ١٤٠٤، به وب‌سایت کوردستان۲۴ اعلام کرد: "قرار است در پایان امسال، جمجمه‌ی آن زن نئاندرتال به اقلیم کوردستان بازگردانده شود که در سال ۱۳۹۷ توسط تیمی از دانشگاه کمبریج در غار شانەدەر کشف شد و بیش از هفت سال است که در بریتانیا نگهداری می‌شود."
اسکلت این زن از سال ۱۳۹۷ با مجوز دولت اقلیم کوردستان به بریتانیا منتقل شد تا در دانشگاه کمبریج توسط تیمی از باستان‌شناسان مورد بررسی و آزمایش‌های بیشتر قرار گیرد. در اردیبهشت سال گذشته، پس از کاری دشوار و هوشمندانه، تیم مذکور استخوان‌ها را مرتب کرده، جمجمه‌ی جدیدی از آن ساختند و نام آن را "شانەدەر Z" گذاشتند. تیم بریتانیایی اشاره کرده بود که این زن در میانه‌ی دهه‌ی چهل زندگی‌اش فوت کرده و قدمت جمجمه به ۷۵ هزار سال پیش بازمی‌گردد.
سوران امیر، درباره‌ی بازگرداندن جمجمه، همچنین گفت: "از سال ۱۳۹۳ دولت اقلیم کوردستان توافق‌نامه‌ای با دانشگاه کمبریج بریتانیا دارد. در چارچوب این توافق‌نامه، مشغول ساخت موزه‌ای در نزدیکی غار شانەدەر هستیم، تا تمام قطعات باستانی کشف شده در این غار را در آن نگهداری کنیم. اکنون دانشگاه در حال طراحی موزه است، اگر تا پایان امسال کارها تمام شود، جمجمه‌ی 'شانەدەر Z' را در آن قرار می‌دهیم، در غیر این صورت، آن را در موزه‌ی پایتخت، در اربیل نگهداری خواهیم کرد."
غار شانەدەر، گنجینه‌ی تاریخی کوردستان
غار شانەدەر در رشته کوه‌های برادوست در محدوده‌ی شهرستان میرگەسور، در اداره‌ی مستقل سوران واقع شده است. این غار یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین غارهای منطقه به شمار می‌آید. برای نخستین بار در سال ۱۳۳۰ عملیات حفاری و بررسی در آن انجام شده است.
مسئول اداره‌ی باستان‌شناسی میرگەسور همچنین اشاره کرد: "تیمی از دانشگاه کمبریج هر سال، از ابتدای ماه آوریل به اقلیم کوردستان می‌آیند، کار حفاری و بررسی در غار شانەدەر انجام می‌دهند و تا ماه سپتامبر می‌مانند. در طول بیش از ۶۰ سال گذشته تاکنون، در نتیجه‌ی فعالیت‌های حفاری و بررسی در غار شانەدەر توسط باستان‌شناسان داخلی و جهانی، چندین قطعه‌ی باستانی کشف شده است که آخرین آن‌ها اسکلت 'شانەدەر Z' بود."
در سال ۱۲۰۹ برای نخستین بار بقایای انسان نئاندرتال در بلژیک کشف شد. در سال ۱۳۳۰ نیز برای اولین بار اسکلت ۹ مرد، زن و کودک نئاندرتال در غار شانەدەر در اقلیم کوردستان یافت شدند.
دانشمندان حوزه‌ی باستان‌شناسی معتقدند، نئاندرتال‌ها نیز انسان‌هایی پیچیده، هوشمند و دارای سنت‌های مذهبی و اجتماعی بوده‌اند، زیرا تمامی این اسکلت‌ها به یک شیوه دفن شده و دارای یک جهت‌گیری بوده‌اند.
