انتشار جزئیات طرح ٢٠ماده‌ای ترامپ در مورد توافق غزه و واکنش اسرائیل، حماس و دیگر کشورها
طرح صلح رئیس‌جمهور آمریکا شامل آتش‌بس فوری، تبادل اسرا، خروج مرحله‌ای ارتش اسرائیل و حکمرانی تکنوکراتیک بر غزه است؛ در حالی که اسرائیل آن را پذیرفته، حماس اعلام کرد با "حسن نیت" در حال مطالعه‌ی این پیشنهاد است
کاخ سفید آمریکا روز دوشنبه ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۵ (۷ مهر ۱۴۰۴) جزئیات طرح پیشنهادی جامع خود برای آتش‌بس دائمی و بازسازی نوار غزه را که در ۲۰ ماده تنظیم شده است، منتشر کرد.
این طرح با میانجی‌گری آمریکا و کشورهای عربی به حماس ارائه شده و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز ضمن پذیرش آن، هشدار داده است که اگر حماس پیشنهاد را رد کند، عملیات نظامی گسترده‌ای در پیش خواهد بود.
مفاد کلیدی طرح ۲۰ ماده‌ای
بر اساس جزئیاتی که کاخ سفید منتشر کرده است، این طرح با هدف تضمین امنیت اسرائیل، توقف کامل درگیری‌ها و ایجاد یک مسیر برای خودگردانی فلسطینی‌ها در آینده تدوین شده است. مهم‌ترین مفاد این طرح عبارتند از:
آتش‌بس و تبادل اسرا:
- غزه به منطقه‌ی عاری از ترور تبدیل خواهد شد که هیچ تهدیدی علیه همسایگان خود ایجاد نکند.
- در صورت موافقت طرفین، جنگ بلافاصله پایان می‌یابد، نیروهای اسرائیلی به خطوط توافق‌شده عقب‌نشینی می‌کنند و تمامی عملیات نظامی از جمله بمباران‌های هوایی متوقف می‌شود.
- تمامی گروگان‌ها (زنده یا فوت‌شده) در مدت ۷۲ ساعت پس از پذیرش طرح توسط اسرائیل، آزاد و بازگردانده می‌شوند.
- پس از آزادی تمامی گروگان‌ها، اسرائیل ۲۵۰ زندانی با محکومیت ابد و ۱۷۰۰ فلسطینی بازداشت‌شده پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) را آزاد می‌کند؛ این تعداد شامل تمامی زنان و کودکان بازداشت‌شده خواهد بود.
- به ازای هر جسد گروگان اسرائیلی که بازگردانده می‌شود، اسرائیل اجساد ۱۵ فلسطینی را تحویل خواهد داد.
ساختار حکمرانی و بازسازی غزه:
- غزه تحت حاکمیت موقت یک کمیته‌ی فنی و غیرسیاسی قرار می‌گیرد که مسئول مدیریت خدمات عمومی و شهرداری‌ها خواهد بود. این کمیته متشکل از متخصصان فلسطینی و بین‌المللی است.
- نظارت و سرپرستی این کمیته بر عهده‌ی یک نهاد موقت بین‌المللی با عنوان "شورای صلح" خواهد بود که ریاست آن را دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بر عهده خواهد داشت. تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، نیز از اعضای این شورا است.
- این شورا چارچوب توسعه و بودجه‌ی غزه را تعیین خواهد کرد تا زمانی که تشکیلات خودگردان فلسطین اصلاحات لازم را بر اساس طرح‌های صلح پیشنهادی (از جمله طرح ترامپ در سال ۲۰۲۰ و پیشنهاد سعودی-فرانسه) اجرا کند.
- هیچ‌کس مجبور به ترک غزه نخواهد شد؛ کسانی که تمایل به خروج دارند آزاد خواهند بود، اما مردم تشویق می‌شوند برای ساختن غزه‌ای بهتر بمانند.
- حماس و دیگر گروه‌ها توافق می‌کنند که هیچ نقشی، مستقیم یا غیرمستقیم، در حکمرانی غزه نداشته باشند.
- آمریکا با شرکای عربی و بین‌المللی برای ایجاد یک نیروی ثبات‌ساز موقت جهت تضمین امنیت غزه همکاری خواهد کرد. در این زمینه با اردن و مصر که تجارب گسترده‌ای دارند، رایزنی می‌شود.
- اسرائیل غزه را اشغال نخواهد کرد و آن را ضمیمه‌ی خود نخواهد ساخت.
- پس از پذیرش طرح، کمک‌های کامل و فوری بشردوستانه شامل بازسازی زیرساخت‌ها (آب، برق، فاضلاب، بیمارستان‌ها و نانوایی‌ها) و ورود تجهیزات لازم برای پاکسازی آوارها وارد غزه خواهد شد. این میزان کمک باید حداقل معادل توافق ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ (۳۰ دی ۱۴۰۳) باشد.
پذیرش اسرائیل و اولتیماتوم به حماس
دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی در کاخ سفید، بر تعهد تل‌آویو به این طرح تأکید کردند.
نتانیاهو ضمن حمایت از "طرح ۲۰ ماده‌ای" ترامپ، اظهار داشت که این طرح اهداف نظامی اسرائیل برای پایان دادن به جنگ را تأمین می‌کند. وی اهداف اصلی اسرائیل را شامل بازگرداندن تمام گروگان‌ها، انحلال توانایی‌های نظامی و پایان دادن به قدرت سیاسی حماس، و تضمین این امر که غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل ایجاد نکند، برشمرد.
نتانیاهو هشدار داد: «اگر حماس این پیشنهاد را رد کند، تل‌آویو کار را تمام خواهد کرد.»
وی در مورد آینده‌ی حکمرانی در غزه تصریح کرد: «غزه دارای یک اداره‌ی مدنی آرام خواهد بود که نه حماس و نه تشکیلات خودگردان فلسطین آن را اداره نمی‌کنند.» وی تأکید کرد که تشکیلات خودگردان، بدون تغییرات اساسی، نقشی در نوار غزه نخواهد داشت. نخست‌وزیر اسرائیل افزود که تل‌آویو «مسئولیت امنیتی» در نوار غزه را حفظ خواهد کرد و یک منطقه‌ی امنیتی در آینده‌ی نزدیک ایجاد خواهد شد.
واکنش حماس و حمایت بین‌المللی از طرح
هم‌زمان با اعلام موافقت اسرائیل، جنبش حماس توسط کشورهای میانجی (قطر و مصر) پیشنهاد ترامپ را دریافت کرد.
خبرگزاری فرانس‌پرس به نقل از یک منبع مطلع گزارش داد که هیئت مذاکره‌کننده‌ی حماس به میانجی‌گران اطلاع داده‌اند که «با حسن نیت» به پیشنهاد ترامپ می‌نگرند و پس از بررسی و مطالعه، پاسخ خود را اعلام خواهند کرد.
حمایت منطقه‌ای و جهانی:
- فرانسه: امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در شبکه‌ی اجتماعی (ایکس) نوشت که از تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ استقبال می‌کند و تأکید کرد حماس چاره‌ای جز آزادسازی فوری تمام گروگان‌ها و پیروی از طرح ترامپ ندارد. ماکرون گفت: «این نکات هم‌راستا با راه‌حل دو دولتی و بر اساس اصول مورد تأیید ۱۴۲ کشور عضو سازمان ملل متحد هستند که با ابتکار عربستان سعودی و فرانسه به تصویب رسیده‌اند.»
- کشورهای عربی و اسلامی: وزرای خارجه‌ی هشت کشور عربی و اسلامی، از جمله عربستان سعودی، اردن، امارات، مصر و قطر، در بیانیه‌ای مشترک، حمایت خود را از تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه اعلام کردند. آن‌ها آمادگی خود را برای همکاری با واشنگتن جهت تضمین اجرای توافق ابراز داشتند.
- ترکیه: رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، نیز از تلاش‌های ترامپ برای آتش‌بس تمجید کرد و آمادگی کشورش را برای ارائه‌ی هرگونه کمک برای دستیابی به صلح دائمی اعلام نمود.
پیشینه‌ی طرح
این طرح پیشنهادی، که توسط استیو ویتکوف، فرستاده‌ی ویژه‌ی آمریکا در امور خاورمیانه، با عنوان «طرح ۲۱ ماده‌ای ترامپ برای صلح» معرفی شده، پیش از این در حاشیه‌ی نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۵ (۱ مهر ۱۴۰۴) به رهبران ترکیه، مصر، پاکستان، قطر، امارات، اردن و اندونزی ارائه شده بود.
در این طرح پیش‌بینی شده است که پیشرفت در بازسازی غزه و اجرای جدی برنامه‌ی اصلاحات توسط تشکیلات خودگردان فلسطین، در نهایت ممکن است شرایط را برای مسیری به سوی خودمختاری و تشکیل دولت فلسطین فراهم کند. همچنین، آمریکا مذاکراتی بین اسرائیل و فلسطینی‌ها را برای توافق در زمینه‌ی سیاسی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز سازماندهی خواهد کرد.
