قانون سرمایه‌گذاری اقلیم کوردستان؛ فرصتی راهبردی برای آشوری‌های مقیم خارج
شبکه‌ی رسانه‌ای گلوبال استارت ویو در گزارشی ویژه، قانون سرمایه‌گذاری اقلیم کوردستان را دروازه‌ای جدید برای بازگشت و سرمایه‌گذاری آشوری‌های مقیم خارج از کشور در سرزمین‌های اجدادی‌شان با مالکیت ۱۰۰ درصدی خارجی و معافیت‌های مالیاتی معرفی کرد
شبکه‌ی رسانه‌ای گلوبال استارت ویو در گزارشی ویژه، فرصت راهبردی را که قانون سرمایه‌گذاری اقلیم کوردستان برای آشوری‌های مقیم خارج از کشور فراهم می‌کند، مورد بررسی قرار داده است. این گزارش نشان می‌دهد که چگونه این قانون، با اعطای حق مالکیت ۱۰۰ درصدی به سرمایه‌گذاران خارجی، می‌تواند به نقطه عطفی برای مقابله با مهاجرت و بازسازی سرزمین‌های اجدادی آن‌ها تبدیل شود و حفاظت از فرهنگ را به محرکی برای توسعه‌ی اقتصادی پایدار مبدل سازد.
در این گزارش آمده است که در جریان سفر هیئتی آشوری-آمریکایی به عراق و دیدار آن‌ها با مقامات دولت اقلیم کوردستان، از جمله محمد شکری، رئیس هیئت سرمایه‌گذاری در دولت اقلیم کوردستان، قوانین پیشرفته‌ی سرمایه‌گذاری در اقلیم به عنوان فرصتی طلایی برای بازگشت سرمایه‌ی جوامع مسیحی مقیم خارج از کشور مطرح شد. هدف اصلی این اقدام، تقویت حضور و آینده‌ی آشوری‌ها، کلدانی‌ها و سریانی‌ها در سرزمین‌های اجدادی‌شان است.
برگشت اکرئی، سخنگوی هیئت سرمایه‌گذاری اقلیم کوردستان، به کوردستان۲۴ گفت که قرار است فردا یکشنبه، ۱۶ نوامبر ۲۰۲۵ (۲۵ آبان ۱۴۰۴)، هیئتی تجاری از آمریکا به ریاست دیوید تافوری، رئیس شورای بازرگانی آمریکایی کوردستان، از اقلیم کوردستان بازدید کند. وی افزود: «این هیئت متشکل از سرمایه‌داران، بازرگانان و سرمایه‌گذاران آمریکایی و سایر ملیت‌هاست که هدف از سفرشان مشاهده‌ی نزدیک فرصت‌های سرمایه‌گذاری در اقلیم کوردستان و تبادل فرصت‌هاست، همچنین برای همکاری مشترک با سرمایه‌گذاران ما، تا آن‌ها نیز بتوانند در آمریکا سرمایه‌گذاری کنند.» او همچنین گفت: «این هیئت سالانه بیش از یک بار از اقلیم بازدید می‌کند و هر بار که به اینجا می‌آیند، یادداشت تفاهمی با اقلیم کوردستان و بازرگانان و سرمایه‌گذاران خودمان امضا می‌کنند.» همچنین قرار است رئیس شورای بازرگانی آمریکایی کوردستان با رئیس هیئت سرمایه‌گذاری اقلیم کوردستان دیدار کند.
برای ده‌ها سال، مهاجرت گسترده‌ی جوانان و افراد خلاق، روستاهای آشوری در دشت نینوا، دره‌های دهوک و مناطق تاریخی مانند عنکاوه و القوش را به سمت ضعف سوق داده است. در پاسخ به این نگرانی، راهبردهای جدید به جای تکیه بر کمک‌های بشردوستانه، بر سرمایه‌گذاری‌های جسورانه و پایدار تأکید می‌کنند که میراث فرهنگی را به فرصت‌های اقتصادی تبدیل کرده و جوامع را توانمند می‌سازند تا در سرزمین خود رشد کنند.
اقلیم کوردستان؛ محیطی مناسب برای سرمایه‌گذاری
اقلیم کوردستان به عنوان یکی از مناسب‌ترین محیط‌ها برای سرمایه‌گذاری در خاورمیانه ظاهر شده است. برخلاف قانون فدرال عراق که خواستار مالکیت ۵۱ درصدی سرمایه توسط شریک داخلی است، قانون سرمایه‌گذاری اقلیم کوردستان (شماره ۴ سال ۲۰۰۶) اجازه‌ی مالکیت ۱۰۰ درصدی خارجی را می‌دهد. این قانون دروازه‌ای تاریخی برای تسهیل و حفاظت از سرمایه‌ی مردم مقیم خارج از کشور، به ویژه آشوری‌های آمریکا و اروپا، گشوده است.
مهم‌ترین تسهیلات و حمایت‌ها برای سرمایه‌گذاران:
- مالکیت ۱۰۰ درصدی خارجی: سرمایه‌گذاران آشوری و مقیم خارج از کشور می‌توانند به طور کامل مالک پروژه‌های خود باشند.
- معافیت مالیاتی: پروژه‌ها به مدت ۱۰ سال از مالیات شرکت‌ها و گمرک بر واردات تجهیزات و مواد اولیه معاف هستند.
- حق استفاده از زمین: سرمایه‌گذاران می‌توانند قراردادهای بلندمدت استفاده از زمین (تا ۵۰ سال با قابلیت تمدید) را به دست آورند که گاهی اوقات با قیمت‌های تشویقی یا رایگان ارائه می‌شود.
- بازگرداندن سرمایه و سود: سرمایه‌گذاران حق کامل دارند که سود و سرمایه‌های خود را به ارز خارجی به خارج از کشور بازگردانند.
- مجوز آسان برای پروژه‌های بزرگ: سرمایه‌گذاری‌هایی که مبلغ آن‌ها از حدود ۲.۵ میلیون دلار فراتر می‌رود، واجد شرایط تأیید سریع و تشویق‌های بیشتر می‌شوند، از جمله اولویت در تخصیص زمین، پشتیبانی زیرساختی و امتیازات گمرکی.
- رفتار یکسان: این قانون رفتار یکسانی را بین سرمایه‌گذار خارجی و داخلی تضمین می‌کند.
ساختاردهی سرمایه‌گذاری: از آمریکا تا کوردستان
برای ایجاد یک حضور بین‌المللی قانونی و محافظت‌شده، سرمایه‌گذاران باید از یک ساختار دو سطحی پیروی کنند: یک نهاد هلدینگ در آمریکا (holding entity) و یک شرکت عملیاتی در کوردستان (operating company). این رویکرد، حمایت‌های اجرایی بین‌المللی را تضمین می‌کند، در حالی که از پایبندی به قوانین سرمایه‌گذاری داخلی اطمینان می‌دهد.
گام اول: تأسیس شرکت LLC در آمریکا
یک شرکت آمریکایی با مسئولیت محدود (LLC) به عنوان نهاد مادر عمل می‌کند که مالک سهام شرکت کوردستان است و بر اساس قوانین آمریکا حمایت‌های قانونی را فراهم می‌آورد.
ساختارهای اصلی:
- اسناد تأسیس (Articles of Organization): در یکی از ایالت‌های آمریکا ثبت می‌شود (به عنوان مثال، میشیگان، دلاور، ایلینوی).
- توافق‌نامه‌ی عملیاتی (Operating Agreement): نحوه‌ی مدیریت، توزیع سود و حل و فصل اختلافات را تعیین می‌کند.
- حساب بانکی و شماره شناسایی مالیاتی آمریکا (EIN): برای انتقال شفاف سرمایه.
- بندهای داوری (Arbitration clauses): مرجع قضایی بی‌طرف را تعیین می‌کند (به عنوان مثال، لندن، ژنو).
گام دوم: ثبت شرکت در کوردستان (فرم شماره ۱)
دولت اقلیم کوردستان از فرم شماره یک برای ثبت شرکت استفاده می‌کند که شامل اطلاعات زیر است:
- نام شرکت به زبان‌های انگلیسی، عربی و کوردی.
- شرح فعالیت‌ها (به عنوان مثال: تولید، کشاورزی، ساخت‌وساز، گردشگری).
- ساختار مالکیت (شرکت LLC آمریکایی می‌تواند ۱۰۰ درصد سهام را داشته باشد).
- آدرس ثبت‌شده در اربیل، دهوک یا سلیمانیه.
- هدف و مدت فعالیت شرکت.
پس از تأیید، ثبت‌کننده‌ی شرکت‌های دولت اقلیم کوردستان گواهی تأسیس را صادر می‌کند. سپس شرکت می‌تواند برای دسترسی به زمین، معافیت‌های مالیاتی و پشتیبانی زیرساختی، از هیئت سرمایه‌گذاری مجوز درخواست کند.
راهبردهای حفاظت از سرمایه در کوردستان
سرمایه‌گذاران باید اقدامات قانونی و اداری را برای کاهش خطرات سیاسی، مالی و تجاری اتخاذ کنند.
- استفاده از شرکت داخلی با مسئولیت محدود: شرکت‌های از نوع (LLC) در کوردستان، سهامداران را از مسئولیت شخصی فراتر از سهم سرمایه‌ی آن‌ها محافظت می‌کنند.
- توافق‌نامه‌های دوجانبه‌ی سرمایه‌گذاری و صلاحیت قانونی: توافق‌نامه‌های عراق (BITs) راه را برای رجوع به داوری بین‌المللی (مانند ICSID) هموار می‌کنند. قراردادها باید به وضوح به این حمایت‌ها اشاره کنند.
- بندهای داوری در تمامی قراردادها: تعیین داور بی‌طرف مانند (AAA, LCIA, یا ICC Paris).
- جداسازی سرمایه بر اساس پروژه: تأسیس شرکت‌های جداگانه برای هر پروژه به منظور کاهش خطرات.
- حفاظت از قرارداد زمین و مالکیت: ثبت تمامی قراردادها، شامل حق تمدید و انتقال مالکیت، و بیمه (بیمه در برابر مصادره).
- بیمه (Insurance) و مشارکت داخلی: استفاده از بیمه در برابر خطرات سیاسی (مانند OPIC و MIGA).
بخش‌های راهبردی برای سرمایه‌گذاری پایدار
برای تضمین بقای پایدار، سرمایه‌گذاری باید در چند بخش راهبردی متمرکز شود که فرصت‌های شغلی و زیرساخت‌های لازم را برای جوامع آشوری فراهم می‌کنند، از جمله:
- کشاورزی و امنیت غذایی: توسعه‌ی آبیاری مدرن، کارخانه‌های آرد و روغن زیتون.
- آموزش و فناوری: افتتاح مدارس حرفه‌ای و مراکز آموزش دیجیتال.
- بهداشت: تأسیس کلینیک، آزمایشگاه و خدمات پزشکی از راه دور.
- ساخت‌وساز و املاک: ساخت واحدهای مسکونی با قیمت مناسب و نوسازی زیرساخت‌ها.
- گردشگری فرهنگی: نوسازی آثار باستانی، کلیساها و دیرها برای جذب گردشگران بین‌المللی.
- مالی و وام‌های کوچک: صندوق‌های وام و برنامه‌های اعطای وام به کسب‌وکارهای کوچک با حمایت مردم مقیم خارج از کشور.
این تلاش تنها یک اقدام تجاری نیست، بلکه عملی برای حفاظت از فرهنگ و هویت است. از طریق چارچوب قانونی اقلیم کوردستان، سرمایه‌گذاران آشوری می‌توانند با اعتماد و شکوه سرمایه‌گذاری کرده و نهادهایی را بنا نهند که ملتشان را در سرزمین اجدادی‌شان قوی و مقاوم نگه دارند.
