اسرائیل تا پایان سال ۲۰۲۵ به "پرتو آهنین" مجهز می‌شود

دنی گلد، رئیس اداره‌ی تحقیق و توسعه‌ی دفاعی وزارت دفاع اسرائیل (DDR&D)، روز دوشنبه ۱۰ آذر (۱ دسامبر ۲۰۲۵) در همایش تکنولوژی دفاعی در دانشگاه تل‌آویو گفت: سامانه‌ی لیزری پرانرژی «پرتو آهنین» که برای رهگیری سریع پهپادها، راکت‌ها، موشک‌ها و خمپاره‌ها طراحی شده است، تا پایان دسامبر ۲۰۲۵ (۹ دی ۱۴۰۴) به‌طور کامل در ارتش اسرائیل به کار گرفته می‌شود و «معادله‌ی درگیری را به طور اساسی تغییر خواهد داد».

«پرتو آهنین» که توسط شرکت رافائل (Rafael Advanced Defense Systems) توسعه یافته است، قرار نیست جایگزین «گنبد آهنین» یا دیگر سامانه‌های پدافندی شود، بلکه مکمل آنهاست. این سامانه پرتابه‌های کوچک را با لیزر نابود می‌کند و پرتابه‌های بزرگ‌تر را به سامانه‌های موشکی قوی‌تر مانند «فلاخن داوود» و «پیکان» واگذار می‌کند. مقامات دفاعی می‌گویند تا وقتی منبع انرژی لیزر تأمین باشد، مهمات آن «هرگز تمام نمی‌شود» و به همین دلیل آن را یک «تغییردهنده‌ی بازی» در برابر حملات راکتی و پهپادی می‌دانند.

قابلیت‌ها و مزایای اقتصادی

مقامات امنیتی گفته‌اند «پرتو آهنین» قادر به مقابله با هجوم هم‌زمان تهدیدهای هوایی است و محدود به سرنگونی یک یا دو هدف در هر بار نیست. این سامانه نه تنها پهپادها، بلکه موشک‌ها، راکت‌ها و خمپاره‌ها را هم سرنگون می‌کند؛ تهدیدهایی که سرعت بالاتری نسبت به پهپادهای کند دارند و این سامانه را بسیار قدرتمندتر می‌کند. وزارت دفاع و ارتش اسرائیل انتظار دارند «پرتو آهنین» فوراً هزینه‌ی سرنگونی تهدیدهای هوایی را کاهش دهد؛ مشکلی که در جنگ‌های اخیر با پرتاب ده‌ها هزار تهدید از جبهه‌های مختلف، کنترل‌ناپذیر شده بود. شلیک رهگیرهای «پیکان» میلیون‌ها شکل هزینه دارد، رهگیرهای «گنبد آهنین» ده‌ها هزار شکل، اما شلیک «پرتو آهنین» به اندازه‌ی روشن کردن یک لامپ هزینه دارد (حدود ۳.۵۰ دلار برای هر شلیک).

نسخه‌های مختلف و توسعه‌ی آینده

امیر برام، مدیرکل وزارت دفاع اسرائیل، قبلاً گفته بود «پرتو آهنین» سنگ بنای فرآیندی است که میدان‌های نبرد جهانی را دگرگون می‌کند و آنها را پر از پلتفرم‌های لیزری ارزان خواهد کرد. «پرتو آهنین» از سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۲ شمسی) در حال توسعه بود و در شهریور ۱۴۰۴ (سپتامبر ۲۰۲۵) رسماً عملیاتی اعلام شد. نسخه‌ی کامل «پرتو آهنین» پرتو ۱۰۰ کیلوواتی با قطر ۴۵۰ میلی‌متر شلیک می‌کند و برای استقرار طولانی‌مدت طراحی شده است. «پرتو آهنین-ام» (Iron Beam-M) نسخه‌ی متحرک با قدرت ۵۰ کیلووات است که روی کامیون‌های بزرگ نصب می‌شود، و «لایت بیم» (Lite Beam) کوچک‌ترین و کوتاه‌بردترین سامانه‌ی لیزری اسرائیل با پرتو ۱۰ کیلوواتی است که قابل نصب روی خودروهای نیروهای زمینی است.

تجربه‌ی میدانی و محدودیت‌ها

در جریان جنگ با حزب‌الله که در آبان ۱۴۰۳ (اکتبر ۲۰۲۴) با آتش‌بس پایان یافت، گردان ۹۴۶ پدافند هوایی ارتش اسرائیل از نسخه‌ی کم‌قدرت و کوتاه‌بُرد این سامانه استفاده کرد و موفق شد حدود ۳۵ تا ۴۰ پهپاد پرتاب‌شده از لبنان به سمت شمال اسرائیل را سرنگون کند. تنها نقطه‌ی ضعف این سامانه، کاهش کارایی در شرایط جوی نامناسب مانند ابر سنگین یا باران شدید است.