گزارش المانیتور: تلاش سودانی برای محدود کردن انرژی اقلیم کوردستان و پیامدهای سیاسی آن

یک مقام ارشد کورد در عراق که نخواست نامش فاش شود، به آژانس خبری «المانیتور» گفت که آن‌ها از بی‌تفاوتی محمد شیاع سودانی، نخست‌وزیر عراق، نسبت به درخواست توقف تولید گاز در میدان کورمور شوکه شده‌اند. این مقام تأکید کورد که اگر سودانی به هدف خود می‌رسید، اقلیم کوردستان با وضعیت دشواری روبرو می‌شد.

این اظهارات پس از آن مطرح شد که بحث‌ها بین محمد شیاع سودانی و دولت اقلیم کوردستان، به دنبال حمله‌ی موشکی هفته‌ی گذشته در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۵ (۵ آذر ۱۴۰۴) به میدان گازی کورمور که منجر به قطع برق در سراسر اقلیم کوردستان شد، شدت گرفت. بغداد کمیته‌ای وزارتی برای تحقیق در مورد این حمله تشکیل داد.

دستور توقف تولید و پیامدهای آن

سودانی به شرکت «دانه‌گاز» که در میدان کورمور فعالیت می‌کند، دستور داد تا پایان تحقیقات این کمیته، تولید گاز طبیعی را متوقف کند. به گفته‌ی منابعی که با المانیتور صحبت کرده‌اند، این اقدام می‌توانست اقلیم کوردستان را در تاریکی فرو ببرد، زیرساخت‌ها را مختل کند و مشکلات زیادی برای شهروندان ایجاد کند. این منابع افزودند که سودانی هیچ توجیهی برای این کار ارائه نداد. سودانی ۷۲ ساعت برای ارائه‌ی نتایج به کمیته مهلت داده بود، اما این مهلت بدون اعلام هیچ خبری از نتایج به پایان رسید. میدان گازی کورمور، یکی از بزرگترین میادین گازی اقلیم کوردستان است که سوخت لازم برای تولید برق منطقه را تأمین می‌کند و بیش از ۶۵ درصد نیاز برق اقلیم را برطرف می‌کند.

بحران سیاسی و نفوذ ایران

ریاست دولت اقلیم کوردستان مدت‌هاست بر سر سهم درآمدهای نفتی و بودجه‌ی فدرال با بغداد درگیر است. ارتباطات کنونی با بغداد پیچیده‌تر از هر زمان دیگری است، که این امر بر مذاکرات سیاسی داغ در بغداد برای تشکیل دولت جدید پس از انتخابات پارلمانی عراق تأثیر منفی گذاشته است. المانیتور به موفقیت چشمگیر پارت دموکرات کوردستان در انتخابات پارلمانی عراق اشاره کرد که با کسب بیش از یک میلیون رأی، به عنوان قوی‌ترین حزب سیاسی در رتبه‌ی اول قرار گرفت و قدرت چانه‌زنی بالایی در تعیین نخست‌وزیر آینده‌ی عراق به دست آورد. ائتلاف سودانی، معروف به «چهارچوب هماهنگی» که از حمایت ایران برخوردار است، بیشترین کرسی‌ها (۴۶ کرسی) را به دست آورد، اما پارت دموکرات کوردستان به تنهایی ۲۷ کرسی کسب کرد. با وجود تمایل سودانی برای تصدی پست نخست‌وزیری برای دور دوم، کمتر کسی باور دارد که او بتواند این جایگاه را بدون حمایت کوردها حفظ کند.

هیچ گروهی فوراً مسئولیت حمله‌ی ۲۶ نوامبر ۲۰۲۵ (۵ آذر ۱۴۰۴) به میدان گازی کورمور را که شرکت‌های اماراتی دانه‌گاز و کرسنت پترولیوم آن را اداره می‌کنند، بر عهده نگرفت. اما اجماع گسترده‌ای وجود دارد که این حمله توسط یکی از شبه‌نظامیان شیعه‌ی مورد حمایت ایران انجام شده است. این حمله بزرگترین تجاوز پس از سلسله حملات پهپادی در ماه جولای به پنج میدان نفتی اقلیم کوردستان بود که منجر به کاهش تولید ۲۲۰ هزار بشکه در روز و کاهش ۷۰ درصدی تولید کلی اقلیم کوردستان شد.

واکنش‌های بین‌المللی و داخلی

مارک ساوایا، فرستاده‌ی ویژه‌ی دونالد ترامپ برای عراق، که از تبار عراقی است، در پلتفرم ایکس حمله‌کنندگان به کورمور را محکوم کرد و گفت: «دولت عراق باید مسئولان این حمله را شناسایی و به دست عدالت بسپارد. باید روشن شود: در یک عراق کاملاً مستقل، جایی برای گروه‌های مسلح از این دست وجود ندارد.» او افزود که ایالات متحده به طور کامل از تلاش‌ها برای مقابله با هر گروه مسلح غیرقانونی و حامیانشان حمایت می‌کند و آن‌ها را پاسخگو خواهد کرد. ایران همچنان نفوذ قابل توجهی بر سیاست داخلی عراق دارد و نگران است که اقلیم کوردستان به منبع پایدار برق برای سایر نقاط کشور تبدیل شود، زیرا هرگونه تضعیف این وابستگی، قدرت و نفوذ ایران را کاهش می‌دهد.

یک مقام دولت اقلیم کوردستان به المانیتور گفت که هدف سودانی «خنثی کردن کامل» اقلیم کوردستان بوده است که بخشی از یک کارزار مداوم برای بازگرداندن کنترل مرکزی شدید بر کوردستان است، با وجود اینکه فدرالیسم در قانون اساسی گنجانده شده است. عبدالامیر شمری، وزیر کشور عراق، حمید شطری، رئیس سازمان اطلاعات ملی عراق و ریبر احمد، وزیر امور داخلی اقلیم کوردستان، روز جمعه، ۲۸ نوامبر ۲۰۲۵ (۷ آذر ۱۴۰۴)، از کورمور بازدید کردند تا خسارات را بررسی و تحقیق کنند. سفارت آمریکا در بغداد نیز این حمله را به شدت محکوم کرد و بر لزوم کنترل تمامی تسلیحات توسط دولت عراق تأکید نمود. همچنین، نشریه‌ی فوربس (Forbes) بر ضرورت تأمین سامانه‌ی دفاعی برای حفاظت از منابع انرژی اقلیم کوردستان تأکید کرده است، زیرا شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ آمریکا در آنجا فعالیت دارند و منافع مشترکی با اقلیم کوردستان دارند.