K24 ÖZEL - D. Bakır’da kaç Süryani var?

Emin Bozan - MARDİN

Mardin Kırklar Kilisesi rahibi Gabriel Akyüz, Çözüm Süreci döneminde başta Avrupa olmak üzere, dünyanın çeşitli yerlerine göç eden Mardinli Süryaniler’in dönüş yaptığını ancak sürecin bozulmasıyla dönüşlerin durduğunu söyledi.

K24’e konuşan Mardin Kırklar Kilisesi rahibi Gabriel Akyüz, Süryaniler’in kültürü, yaşamı, yaşadıkları sorunlar, göç ve Kürt Hristiyanlar gibi konularda çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.

Son 10-15 yılda özellikle Çözüm Süreci döneminde Türkiye’den göç eden Süryaniler’de dönüş fikrinin hayata geçmeye başladığını belirten Akyüz, “Fakat yaşanan siyasi sorunlardan dolayı dönüş projesi de durdu diyebiliriz. Çözüm Süreci çok olumluydu. 50’ye yakın Süryani aile dönüş yaptı” dedi.

O dönemde gelen ailelerin evlerini restore ettiğini, birçok kişide iş kurma fikrinin geliştiğini belirten Gabriel Akyüz, şöyle devam etti:

“İşte o biraz durdu. İnşallah önümüzdeki yıllarda, önümüzdeki süreçte tekrar eski haline döner ve dönüş yapanların sayısı çoğalır.”

URFA’DA 1 KİŞİ KALMADI

“Sürekli Mardin’deki çokkültürlü yapıya dikkat çekiliyor, gerçekten söylendiği gibi mi, hiçbir toplumsal baskı yok mu?” şeklindeki sorumuza Gabriel Akyüz, şu yanıtı verdi:

“100 yüz yıl öncesine gidecek olursak Urfa’dan tut Adıyaman, Elazığ, Malatya,Mardin ve bu bölge diyelim, Süryaniler’in büyük bir nüfusu vardı. Şimdi Urfa’da bir Süryani bile kalmadı. Diyarbakır’da çok az kişi kaldı. Mardin’de daha fazla var. Bunun bir sebebi vardır ve bu da hoşgörüyle alakalıdır. Bir hoşgörü olmasaydı, kalan aileler de kaçıp giderdi.”

Süryaniler’in bir kısmının dillerini unuttuğunu ama ailede Süryanice konuşanların da olduğunu belirten Akyüz, “Biz küçüklüğümüzden beri hem din, hem dil dersi vermeye çalışıyoruz çocuklarımıza. Çünkü kiliseye ailece gelir Süryaniler. Mesela biz evde Süryanice konuşuruz. Çocuklarımız okullarda din dersinden muaf. Bunun için çok mücadele ettik ve bu bizi çok rahatlattı” şeklinde konuştu.

ARAP, KÜRT, TÜRK…

Yüzyıla yakın bir zamandır Mardin’de Süryani protestan kilisesi de olduğunu belirten Akyüz, “Onlar da Süryani ama aramızda mezhep farklılığı var. Hristiyanlığa geçmiş bir grup var; içlerinde Kürt de, Türk de, Arap da vardır elbette. Biz kira karşılığında onlara kilise verdik. Onlar daha çok yeni Hristiyanlar.”

“Din insanın vicdanına bağlı bir şey” diyen Akyüz, şöyle devam etti:

“İnsan her zaman dini inacını değiştirebilir ama milletini değiştiremez. Biz Süryani’yiz, 2000 yıl önce putperesttik. Ama o inancı bırakıp Hristiyan olduk. İslamiyet’e geçiş yapanlar da oldu. Türk, Arap, Kürtler İslamiyet’ten önce hangi inançlara sahipti? Birçok Arap, Türk, Kürt Hristiyanlığı seçmiştir.”

KÜRDİSTAN BÖLGESİ’NDEKİLER

Kürdistanlı Hristiyanlar’ın durumuna da değinen Akyüz, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Erbil’de cemaatimiz var. Durumları iyi, memnunlar. Orada temsilcileri var (Diyanet İşleri Bakanlığı Süryani Temsilciliği). Okulları var. Süryanice dilinde liseye kadar eğitim yapabildiklerini biliyorum. Kendilerini çok rahat hissediyorlar. Bu sevindirici bir olay. İnşallah bu şekilde devam edecek.”

GABRİEL AKYÜZ KİMDİR?

1959 yılında Bakısyan (Alagöz) köyünde doğdu. İlköğrenimini köyde, Süryanice öğrenimini de Mor Gabriel Manastırı'nda tamamladı. Orta öğrenimini Nusaybin ve Mardin'de yaptı. 10 Mart 1985 tarihinde Metropolit Samuel Aktaş tarafından papazlık rütbesiyle takdis edildi.

Yayınlanmış eserleri: 1- Deyrulzafaran Manastırı'nın Tarihi 2- Nusaybin'de Mor Yakup Kilisesi ve Nusaybin Okulu 3- Süryani Müziği 4- Süryaniler’de Felsefik Şiirler 5- Mardin İli'nin Merkezinde, Civar Köylerinde ve İlçelerinde Bulunan Kiliselerin ve Manastırların Tarihi 6- Azizlerin Şefaati (Süryanice'den ve Arapça'dan Türkçe'ye çeviri) 7-Diyarbakır'daki Meryemana Kilisesi'nin Tarihçesi 8- Susamışlığı Gideren Söyleşi (Suruçlu Mor Yakup'un Öz Yaşam Öyküsü - Süryanice'den Çeviri) 9- Yezidiler’in Dini (Süryanice'den çeviri) 10- Osmanlı Devleti'nde Süryani Kilisesi 11- Bakısyan (Alagöz) Köyü'nün Tarihçesi (Sabo Aktaş'la)