K24 ÖZEL - Trump - Erdoğan görüşmesinden neler bekleniyor?

K24 - ANKARA

ABD - Türkiye ilişkilerini değerlendiren uluslararası ilişkiler uzmanları, Trump ile Erdoğan’ın önümüzdeki hafta bir araya gelerek güvenli bölge, F-35, S-400 ve mülteci konularını konuşacaklarını belirtiyor.

17-27 Eylül tarihleri arasında ABD’nin New York kentinde gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler (BM) 74’üncü Genel Kurul Toplantısı’nda, ABD Başkanı Donald Trump ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir araya geleceği açıklandı.

Uzmanlar, Trump ile Erdoğan arasında gerçekleştirilecek görüşmede, Rojava’da oluşturulması planlanan güvenli bölge meselesi ile iki ülke arasında gerginliğe neden olan F-35 savaş uçakları ve Rusya’dan satın alınan S-400 hava savunma sistemleri konularının konuşulacağını ifade etti.

Öte yandan, Suriye’nin geleceği konusunun da tartışılacağını dile getiren uzmanlar, asıl önemli konunun ABD Kongresi'nin Ağustos 2017'de çıkardığı ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) olduğunu belirtti.

Türkiye'nin Rusya'dan S-400 satın almasının CAATSA'nın 231'inci maddesini ihlal edeceği ve yaptırımların gündeme gelmesi gerektiği belirtilmişti.

Bu madde, Rusya'nın istihbarat veya savunma sektörleri ile alışveriş yapan kişi veya kurumlara yönelik yaptırım uygulanmasını öngörüyor.

BOLTON’IN GÖREVDEN ALINMASI

Uzmanlara göre Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton'ın Trump tarafından görevden alınması, ABD - Türkiye ilişkilerini daha normal hale getirebilir.

Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (KAFKASSAM) Uzmanı Ömer Gök, önümüzdeki günlerde Türkiye’nin dile getirdiği tezlerin ön plana çıkacağını belirterek, Bolton’ın görevden alınmasının güvenli bölge derinliğinde Türkiye’nin elini güçlendireceği değerlendirmesinde bulundu.

K24’e konuşan Ömer Gök, “Öyle görünüyor ki, ABD Başkanlık Seçimleri öncesi Trump iç siyasetle daha yakından ilgilenecek. Bu nedenle CAATSA yaptırımlarını ertelemek söz konusu olabilir. Bana göre Ankara - Washington ilişkileri normal hale gelecek” dedi.

Güvenlik Uzmanı Yusuf Alabarda da BM Genel Kurulu Toplantısı’nda olası Trump - Erdoğan görüşmesiyle ilgili şu yorumu yaptı:

“Bolton’ın görevden alınması ABD - Türkiye ilişkilerinde yüzde yüzlük bir etki yaratmayabilir. Bana göre Erdoğan - Trump görüşmesinin ana gündemi CAATSA yaptırımları olacaktır. Eğer ikisi arasında bir anlaşma sağlanırsa, CAATSA konusunda sadece sembolik yaptırımlar uygulanabilir. Diğer yandan Suriyeli mültecilerin Fırat’ın doğusuna yerleştirilmesi konusu da görüşülebilir. Bu ikili görüşmenin sonucuna göre Ankara bazı adımlar atacaktır.”

CAATSA NEDİR?

Kongre'nin 2017'de onayladığı CAATSA yasası, Rusya, İran ve Kuzey Kore'ye son dönemlerde uygulanan yaptırımların önünü açmıştı.

Eylül 2018'de ise ilk kez Çin'in Merkezi Askeri Komisyonu'nun Cihaz Geliştirme Departmanı'na karşı CAATSA altında dolaylı yaptırım uygulandı.

Trump'ın Kongre'nin baskısıyla 2017'de imzaladığı yasa, Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi, Ukrayna'nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemesine karşı 2016'da Barack Obama döneminde uygulamaya konan yaptırımları güvence altına alıyor.

Yasa, ABD Başkanı'nın aralarında vize yasağı getirmek, ABD merkezli ithalat-ihracat bankasına (ABD Eximbank) erişimi engellemek, ABD finans kurumlarıyla işlemleri kısıtlamak ve ihracat ruhsatlarını iptal etmek gibi seçeneklerin olduğu 12 yaptırım maddesinden 5'ini seçmesini öngörüyor.

Ancak CAATSA, yaptırımlar için takvim oluşturulmasında belirleyici olmuyor, dolayısıyla ABD Başkanı Trump'ın yaptırımları süresiz erteleme yetkisi de bulunuyor.

GÜVENLİ BÖLGE PLANI

Türkiye Savunma Bakanlığı, 13 Ağustos'ta ABD'li altı kişilik bir heyetin Urfa’ya gittiğini ve altyapı kurulum çalışmalarına başlandığını bildirmişti.

ABD ile Türkiye arasında Rojava’da kurulacak ‘güvenli bölge’ için şu kararların alındığı ifade edilmişti:

-Türkiye'nin güvenlik endişelerini giderecek ilk aşamada alınacak tedbirlerin bir an önce uygulanması.

-Bu çerçevede güvenli bölge tesisinin ABD ile koordine ve yönetimi için Türkiye'de Müşterek Harekat Merkezinin en kısa zamanda kurulması.

-Güvenli bölgenin bir barış koridoru olması ve yerinden edilmiş Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri için her türlü ilave tedbirin alınması.