Irak’ta sadece 4 Yahudi kaldı

HABER MERKEZİ

Irak’ta yoksul insanlara gönüllü olarak hizmet veren Dr. Dhafer Eliyahu’nun ölümü birçok kesimi derin bir üzüntüye boğarken, bu ölümle birlikte ülkede sadece 4 Yahudi insanın kalması, bir başka üzüntüye yol açtı.

Bağdat’taki Habibiye Yahudi Mezarlığını artık ziyaret eden yok. Sadece yaşlı bir Müslüman ara sıra burayı ziyaret ediyor.

AFP’ye konuşan Dr. Dhafer Eliyahu’nun, ismini açıklamak istemeyen kız kardeşi, “Onun mezarında dua eden tek Yahudi bendim” dedi.

Irak’ta Yahudilerin kökleri 2 bin 600 yıl öncesine dayanırken, günümüzde ülkenin başkenti Bağdat’ta tek bir sinagog kalmış ve onun da hahamı yok.

IRAK’TA YAHUDİLERİN GEÇMİŞİ

İncil geleneğine göre, Babil kralı II. Nebukadnezar Kudüs'teki Süleyman Tapınağı’nı yıktıktan sonra Yahudiler, tutsakları olarak MÖ 586'da buraya geldiler.

Yahudiler Irak'ta, Hz. İbrahim'in doğduğu ve Aden (Cennet) Bahçesi'nin bulunduğu düşünülen topraklarda, kutsal kitapları Babil Talmudu'nu yazdılar.

Bağdat’ın Osmanlı’nın hakimiyetinde olduğu dönem, kent nüfusunun yüzde 40’ını oluşturuyordu.

YAHUDİLERE YÖNELİK KATLİAM

AFP’nin haberinde, Yahudilerin Irak’ta evlerinde ibadet edebildiğini, dışarda kendilerine kötü gözle bakıldığına yer verildi.

1955'te Irak'ta dünyaya gelen ve 16 yaşından beri İngiltere’de sürgünde bulunan bir Yahudi olan Edwin Shuker'e göre, Kürdistan Bölgesi hariç, "Yahudi bir ailenin soyundan gelen Irak uyruklu sadece dört Yahudi kaldı."

20. yüzyılın ortalarındaki ilk pogromlar, Irak'taki Yahudiler için bir dönüm noktası oldu. Haziran 1941'de Bağdat'taki Farhud pogromunda 100'den fazla Yahudi öldürüldü, malları yağmalandı ve evleri yıkıldı.

1948'de İsrail devleti kuruldu ve sonraki yıllarda Irak’taki 150 bin Yahudi’nin neredeyse tamamı sürgün edildi. Kimlik kartları alındı ve “gönüllü olarak” ülkeyi terk edip Irak vatandaşlığından feragat ettiklerine dair belgeler imzalatıldı.

Shuker, bugün hala Irak yasalarının vatandaşlıklarının iadesini yasakladığını söyledi.

1951'e gelindiğinde Yahudi nüfusunun yüzde 96'sı Irak’tan ayrılmıştı. 1969'da Baas Partisi başa geçince, geriye kalan Yahudilerin neredeyse tamamı “İsrail ajanı” suçlamasıyla idam edildi.

ABD diplomatik kaynaklarına göre 2009 yılında Irak’ta sadece 8 Yahudi yaşıyordu, onlar da git gide azaldı. Milislerden sürekli tehdit alan bir Yahudi kuyumcu da 2011 yılında Irak’ı terk etmek zorunda kaldı. Ardından ünlü yazar ve ekonomist Mir Basri’nin büyük yeğeni Amer Musa Nesim Irak’tan ayrıldı.

6 ay önce Sitt Marcelle isimi Yahudi aktivist yaşamını yitirdi. Bu yılın 15 Mart’ında 61 yaşındaki Elyahu hayata gözlerini yumdu. İsrail ise şu anda 219.000 Irak kökenli Yahudi'ye ev sahipliği yapıyor.

219 bin Iraklı Yahudi şu an İsrail’de yaşıyor.

Shuker, Irak'taki evlerin ve sinagogların 2003 yılına kadar çok iyi durumda olduğunu şimdi ise ihmal edilmeleri nedeniyle harabe durumda olduğunu belirterek, “Parlamentoda yapılacak bir oylamayla bütün bu yerler sahiplerine geri verilebilir” diyor.