Guterres: İnsan hakları barışın temeli olmalı
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Guterres, "İnsafsız bir insan acıları çağına girdik. BM ilkeleri kuşatma altında. Barışın temelleri, cezasızlık ve eşitsizliğin ağırlığı altında çöküyor." dedi.
Guterres, 23 Eylül 2025 Salı günü BM Genel Kurul salonunda BM 80. Genel Kurul oturumu açılış konuşmasını yaptı.
BM’nin 80 yıl önce kurulduğunu hatırlatan Guterres, önlerinde yapılacak çok iş olduğu halde bu işi yürütme yeteneklerinin ellerinden alındığını söyledi.
Guterres, “İnsafsız insan acılarının yaşandığı bir çağa girdik. Etrafınıza bakın, kurduğunuz BM ilkeleri kuşatma altında. Dinleyin, barış ve ilerlemenin temelleri, cezasızlık, eşitsizlik ve kayıtsızlığın ağırlığı altında çöküyor.” dedi.
Guterres, dünyanın giderek daha çok kutuplu hale geldiğini, daha çeşitli ve dinamik bir küresel manzara için bunun olumlu olabileceğini ancak etkili çok taraflı kurumlar olmadan çok kutupluluğun kaosa davetiye de çıkarabileceği uyarısında bulundu.
Bugün ülkelerin karşı karşıya kaldığı seçimlerin “milyonlarca insan için ölüm kalım meselesi” olduğuna vurgu yapan Guterres, ilk olarak, uluslararası hukuka dayalı bir barışı seçmek gerektiğini belirtti ve “Ancak bugün, asla izin vermeyeceğimize yemin ettiğimiz bir barbarlıkla savaşlar şiddetleniyor.” ifadesini kullandı.
Guterres, bu bağlamda BM Şartı’nın önemine dikkati çekerek “Dünyanın dört bir yanında bazı ülkelerin, kuralların kendileri için geçerli olmadığını düşünerek hareket ettiğini görüyoruz. İnsanlara, insandan daha aşağı muamele edildiğini görüyoruz. Bunu dile getirmeliyiz. Cezasızlık kaosun anasıdır ve çağımızın en korkunç çatışmalarından bazılarını doğurmuştur." değerlendirmesinde bulundu.
Guterres, hiçbir şeyin Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırılarını ve akabinde Filistin halkının topluca cezalandırılması ile Gazze'nin sistematik olarak yok edilmesini haklı çıkaramayacağını belirterek hemen kalıcı ateşkes ve Orta Doğu’da sürdürülebilir barış için iki devletli çözümden taviz verilmemesi çağrısı yaptı.
Bu bağlamda, BM Güvenlik Konseyinin de sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini hatırlatan Guterres, “(BM Güvenlik Konseyi) Daha temsili, daha şeffaf ve daha etkili olmalıdır. Kriz müdahalesinin ötesinde dışlanma, eşitsizlik, yolsuzluk ve cezasızlık ile çatışmayı tetikleyen adaletsizliklerle de mücadele etmeliyiz. Silahları susturmanın en kesin yolu, adaletin sesini yükseltmektir." diye konuştu.
Guterres, insan haklarının barışın bir süsü değil, temeli olduğuna vurgu yaparak insan haklarının evrensel, bölünemez ve birbirine bağımlı olduğunu ve uygulanması için siyasi irade gerektiğini kaydetti.
