مالیکی بۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی عێراق کاندید کرا

نووری مالیکی بە شێوەیەکی فەرمی بۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی داهاتووی عێراق کاندید کرا. 

ئەمڕۆ شەممە، 22ـی تشرینی دووەمی 2025، لە ڕاگەیەنراوێکدا کە لەلایەن حزبەکەوە دەرچووە و میدیای (ئەلرابیعە) وەریگرتووە، ئاماژە بەوە کراوە: "ئەنجوومەنی شوورای حزبی دەعوەی ئیسلامی بە کۆی دەنگ بڕیاری داوە، نووری مالیکی، ئەمینداری گشتیی حزب، وەک کاندیدی فەرمیی حزبەکە، بۆ پۆستی سەرۆکایەتیی ئەنجوومەنی وەزیران کاندید بکات."

ئەمە لە کاتێکدایە، پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ شەممە، 22ـی تشرینی دووەمی 2025، نووری مالیکی، کە هاوکات سەرۆکی هاوپەیمانیی دەوڵەتی یاسایە، بە یاوەری شاندێکی هاوپەیمانیی چوارچێوەی هەماهەنگی گەیشتە هەولێر. لە سەردانەکەیدا، مالیکی لەگەڵ سەرۆک بارزانی و بەرپرسانی باڵای هەرێمی کوردستان کۆدەبێتەوە و پێکهێنانی حکوومەتی نوێی عێراق تاوتوێ دەکەن. 

ئەوەی پێویستە لەبارەی مالیکییەوە بیزانیت:

- ناوی تەواو: نووری کامیل محەممەد حەسەن مالیکی.

- لەدایکبوون: 20ی حوزەیرانی 1950، لە هیندییە، پارێزگای کەربەلا لە عێراق.

- بنەماڵە: لە خێزانێکی سیاسی لە دایکبووە، باپیری (محەممەد حەسەن ئەبوولمەحاسین) یەکێک بووە لە سەرکردەکانی شۆڕشی بیستەم و ماوەیەک وەزیری پەروەردە بووە لە سەردەمی پاشایەتیدا.

- خوێندن: بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە خوێندنی ئیسلامی لە کۆلێژی (ئوسوول ئەلدین) لە بەغدا لە ساڵی 1973 بەدەستهێناوە. هەروەها بڕوانامەی ماستەری لە ئەدەبی عەرەبی لە زانکۆی سەڵاحەددین لە هەولێر وەرگرتووە.

کاروانی سیاسی و دەربەدەری

- حزبی دەعوە: لە سەرەتای حەفتاکانی سەدەی ڕابردوو، پەیوەندی بە حزبی دەعوەی ئیسلامییەوە کردووە، کە لەو کاتەدا پارتێکی ژێرزەمینی (نهێنی) بوو و دژایەتی ڕژێمی بەعسی دەکرد.

- هەڵاتن لە عێراق: لە ساڵی 1979، دوای ئەوەی ڕژێمی سەدام حوسێن دەستیکرد بە سەرکوتکردنی حزبی دەعوە، نووری مالیکی بەهۆی ئەوەی سزای لەسێدارەدانی بۆ دەرچوو، ناچار بوو عێراق جێبهێڵێت.

- ماوەی دەربەدەری: نزیکەی 24 ساڵ لە دەرەوەی عێراق بەسەر برد، لە سووریا (لە ساڵی 1979ەوە) و ئێران (لە ساڵی 1982ەوە) ژیا، وەک سەرکردەیەکی باڵا لە حزبی دەعوەدا کاری کردووە و پەیوەندی لەگەڵ ئێران و سووریادا دروست کردووە.

گەڕانەوە بۆ عێراق و پۆستەکانی دوای 2003

- دوای ڕووخانی ڕژێمی سەدام حوسێن لە ساڵی 2003، گەڕایەوە بۆ عێراق.

- بووە جێگری سەرۆکی لیژنەی باڵای نەهێشتنی بەعس.

- لە هەڵبژاردنەکانی 2005دا وەک ئەندامی ئەنجوومەنی نیشتمانیی کاتی و پەرلەمانی عێراق هەڵبژێردرا.

- ئەندامێکی سەرەکی بوو لە لیژنەی داڕشتنی دەستووری هەمیشەیی نوێی عێراق.

سەرۆک وەزیرانی عێراق (2006-2014)

- پۆستی سەرۆک وەزیران: لە 20ی ئایاری 2006 تا 8ی ئەیلوولی 2014، نووری مالیکی بۆ ماوەی دوو خولی یەک لە دوای یەک سەرۆک وەزیرانی عێراق بوو.

- حکوومەتەکەی بە حکومەتی یەکێتیی نیشتمانی پێکهات و هەوڵیدا ململانێ تائیفییەکان هێور بکاتەوە، بەڵام ماوەی دەسەڵاتەکەی بە زیادبوونی ململانێی تائیفی و ناسەقامگیری سیاسی ناسراوە.

- لە سەردەمی ئەودا، بەتایبەتی لە ساڵی 2014دا، ڕێکخراوی تیرۆریستی داعش دەستی بەسەر ناوچەیەکی فراوانی عێراقدا گرت. ڕەخنە لە سیاسەتە تائیفی و تاکڕەوییەکانی حکوومەتەکەی گیرا، کە بەشێکیان وەک هۆکاری سەرهەڵدانی داعش و دوورخستنەوەی سوننەکان لە پرۆسەی سیاسی دادەنرێن. لەم ماوەیەدا پۆستەکانی وەزارەتی ناوخۆ، بەرگری و ئاسایشی نیشتمانی بە وەکالەت لە ئەستۆ گرتبوو.

دەستبەرداربوون: لە ساڵی 2014، دوای زنجیرەیەک شکستی سەربازی بەردەم داعش، و بە فشار و داواکاری نێودەوڵەتی و ناوخۆیی (بەتایبەت لەلایەن ئەمەریکاوە)، لە پۆستی سەرۆک وەزیران کشایەوە و پشتگیری حەیدەر عەبادی کرد بۆ ئەو پۆستە.

پۆست و ڕۆڵی ئێستا

- جێگری سەرۆک کۆمار: لە دوای کشانەوەی لە سەرۆک وەزیران، وەک جێگری سەرۆک کۆمار کاری کرد (لە 2014 بۆ 2015 و دووبارە لە 2016 بۆ 2018).

- سکرتێری گشتیی حزبی دەعوە: لە ساڵی 2007ەوە ئەمینداری گشتیی حزبی دەعوەی ئیسلامییە و تا ئێستاش لەو پۆستەدا بەردەوامە.

- سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا: ئێستا سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسایە، کە کوتلەیەکی سیاسی گەورەی شیعەیە لە پەرلەمانی عێراقدا و ڕۆڵێکی بەرچاوی لە دیاریکردنی پرۆسەی سیاسی و پێکهێنانی حکومەتەکاندا هەیە.