١٠١ سال از معاهده لوزان گذشت

اربیل (کوردستان٢٤) – بیش از صد سال از معاهده لوزان و تقسیم خاک کوردستان می‌گذرد و هنوز مردم کورد در نتیجه آن معاهده، بدون دولت باقی مانده است.

١٠١ سال پیش در چنین روزی، قدرت‌های جهانی با امضای معاهده لوزان، کوردستانِ تحت سلطه امپراتوری عثمانی را تقسیم کردند.

نمایندگان ترکیه، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، یونان، رومانی، بلغارستان، پرتغال، بلژیک و یوگسلاوی در ٢٤ ژوئیه ١٩٢٣ در مراسم امضای قرارداد در لوزان، شرکت کردند.

مذاکراتی که در ٢٠ نوامبر ١٩٢٢ آغاز شده بود، به دلیل اختلاف نظر بر سر تقسیم تنگه‌های آبی، موصل - کرکوک و بدهی‌های انباشته شده امپراتوری عثمانی، چندین بار متوقف شده بودند.

بر اساس این معاهده، مرزهای شمال و جنوب کوردستان در نشستی که بین انگلیس و مقامات پارلمان وقت ترکیه برگزار شد، ترسیم شدند.

در مقدمه معاهده لوزان که مشتمل بر ١٤٣ ماده است، اصل احترام به استقلال و حاکمیت کشورها قید شده است.

مردم کورد به دلیل عدم توافق در مورد خواسته‌های خود، نتوانستد در مذاکرات حضور پیدا کرده و سرنوشت خود را تعیین کنند.

بنابراین معاهده لوزان بدون توجه به خواسته‌های کوردها در ٢٤ ژوئیه ١٩٢٣ امضا شد.

پس از امضای این معاهده، ترکیه، ایران، عراق و سوریه با تمام قوا، سیاست انکار و از میان برداشتن مردم کورد را در پیش گرفتند.

اگرچه مواد ٣٩ و ٤١ این معاهده حق آموزش، زبان و حفظ فرهنگ کوردی را به رسمیت می‌شناسد، اما هرگز رعایت نشدند.

بدین ترتیب کوردستان بزرگ رسما به چهار بخش تقسیم شد.

٧٢ دولت در سرزمین عثمانی تاسیس شدند، اما بزرگترین ملت به خاطر منافع قدرت‌ها بدون دولت باقی ماند و هر بار با بهانه‌های بی‌اساس از قیام‌های آن که پس از توافق بر پا شدند، جلوگیری شد.

خاک کوردستان در سال ١٦٣٩، پس از نبرد خونین چالدران در چارچوب عهدنامه قصرشیرین، بین دو امپراتور عثمانی و صفوی تقسیم شده بود.

ب.ن