آمریکا بانک مرکزی عراق و شرکت سومو را تهدید به تحریم کرد

مصطفی جبار سند، نماینده‌ی مستقل پارلمان از استان جنوبی بصره عراق و عضو کمیته‌ی مالی پارلمان عراق، هشدار داده است که ثبات سیاسی و مالی عراق ممکن است با اختلال جدی مواجه شود زیرا ایالات متحده در حال بررسی اعمال تحریم‌هایی علیه نهادهای کلیدی مالی و انرژی عراق، از جمله بانک مرکزی عراق و سازمان دولتی بازاریابی نفت (سومو) است.

سند فاش کرد که واشنگتن مستقیماً نیروهای سیاسی عراق را به اقدامات تنبیهی، از جمله تحریم‌های احتمالی علیه بانک مرکزی عراق و سومو، همراه با محدودیت‌هایی بر حساب‌های بانکی شخصی و ممنوعیت سفر برای شخصیت‌های سیاسی برجسته تهدید کرده است.

او هشدار داد که چنین اقداماتی معاملات بانکی بین‌المللی عراق را فلج خواهد کرد و بازارهای مالی کشور را از کار خواهد انداخت، در حالی که همچنین خطر جدی برای صادرات نفت - منبع اصلی درآمد دولت - ایجاد می‌کند.

اظهارات سند باعث نگرانی کارشناسان و مقامات شده است که معتقدند تحریم‌های اعمال شده توسط آمریکا می‌تواند عراق را به آشفتگی اقتصادی سوق دهد، بی‌ثباتی مالی گسترده‌ای را به وجود آورد و چشم‌انداز سیاسی ظریف عراق را پیچیده‌تر کند.

احتمال تحریم سومو، شرکت ملی بازاریابی نفت عراق، در میان کارشناسان انرژی بحث‌برانگیز شده است. صلاح موسوی، تحلیلگر انرژی، استدلال می‌کند که چنین اقدامی فاقد توجیه است، زیرا سومو هیچ تخلفی تحت قوانین آمریکا یا استانداردهای بین‌المللی مرتکب نشده است.

موسوی توضیح داد: "عملیات قاچاق نفت توسط گروه‌های شناخته شده‌ی محلی عراقی انجام می‌شود که نفت خام را به بندر عباس ایران منتقل می‌کنند، جایی که با قیمت پایینی حتی تا ۲۰ دلار در هر بشکه فروخته می‌شود یا با نفت ایران مخلوط شده و با استفاده از اسناد جعلی تحت برند دیگری برای بازار جهانی عرضه می‌شود. با این حال، این فعالیت‌ها توسط خود سومو انجام نمی‌شود."

موسوی تأکید کرد که به جای تحریم سومو، مقامات آمریکایی باید عاملان واقعی عملیات قاچاق نفت را هدف قرار دهند. "سومو طبق قوانین عراق فعالیت می‌کند و مجازات آن پیامدهای گسترده‌ای برای توانایی عراق در فروش قانونی نفت خواهد داشت."

نقش عراق در دور زدن تحریم‌های ایران: تحقیقی از رویترز

به گزارش بخش انگلیسی وبسایت کوردستان٢٤، رویترز اسناد درز شده‌ای را فاش کردە است که نشان می‌دهد نهادهای عراقی در تسهیل قاچاق نفت ایران از طریق سومو همدست بوده‌اند. طبق این اسناد، نفت ایران ظاهراً به عنوان نفت خام عراق با استفاده از کشتی‌های ثبت شده تحت نام‌های مختلف و استفاده از اسناد جعلی صادر می‌شده است. این گزارش بر نگرانی‌هایی می‌افزاید که عناصری در درون سیستم سیاسی و اقتصادی عراق ممکن است به تهران امکان دور زدن تحریم‌های اعمال شده توسط آمریکا بر بخش انرژی ایران را می‌دهند.

اگر این افشاگری‌ها ثابت شوند، می‌توانند اساس تهدیدهای واشنگتن باشند، زیرا آمریکا به طور مداوم به دنبال محدود کردن صادرات نفت ایران و جلوگیری از استفاده‌ی عراق به عنوان مجرایی برای نفت تحریم شده‌ی تهران بوده است.

گزارش  در گزارش ویژه‌ی رویترز آمده است که چگونه ایران به طور سیستماتیک با استفاده از نفتکش‌های سایه، اسناد جعلی و انتقال کشتی به کشتی برای پنهان کردن منشاء نفت خود، تحریم‌های غربی را دور زده است.

در قلب این شبکه‌ی تجارت مخفیانه عراق قرار دارد که اسناد و مسیرهای صادرات نفت آن برای تسهیل عملیات غیرقانونی ایران دستکاری شده است.

پرونده‌ی رمی: نفتکشی با هویت دوگانه

یکی از شاخص‌ترین افشاگری‌ها در تحقیق رویترز، پرونده‌ی نفتکش رمی بود که به طور رسمی در فوریه‌ی ۲۰۲۳ (بهمن ۱۴۰۱) به عنوان حامل ۱ میلیون بشکه نفت خام از پایانه‌ی نفتی بصره‌ی عراق ثبت شده بود. گواهی مبدأ از عراق این ادعا را تأیید می‌کرد و آن را به عنوان تجارت مشروع نشان می‌داد.

با این حال، ایمیل‌های درز کرده از شرکت صحرا تاندر مستقر در تهران، یک شرکت قاچاق نفت ایرانی، واقعیت متفاوتی را آشکار کرد. رمی، که همچنین تحت نام مستعار دیپ اوشن فعالیت می‌کرد، در واقع محموله‌ی خود را از سونیا ۱ ایران از طریق یک انتقال مخفیانه‌ی کشتی به کشتی بارگیری کرده بود که مستقیماً با اسناد رسمی عراق مغایرت داشت. تصاویر ماهواره‌ای آژانس فضایی اروپا این انتقال غیرقانونی را تأیید کرد و بیشتر نشان داد که چگونه نفت ایران به نادرستی به عنوان نفت خام عراق برچسب‌گذاری شده بود تا تحریم‌های بین‌المللی را دور بزند.

جعل و نقش اسناد عراقی

طبق گزارش رویترز، ایمیل‌های درز کرده‌ی صحرا تاندر نشان می‌دهد که محموله‌های نفتی ایران اغلب بر اسناد جعلی عراقی متکی بوده تا به عنوان صادرات مشروع به نظر برسند. این سوابق جعلی شامل گواهی‌های مبدأ جعلی صادر شده در عراق، همچنین بارنامه‌ها و فهرست‌های محموله بود که بنادر عراق را به عنوان نقاط عزیمت فهرست می‌کرد تا مقامات را گمراه کند. علاوه بر این، مدارک ترخیص بندر جعل شده بود تا به محموله‌ها کمک کند از بازرسی‌ها فرار کنند و منشأ واقعی نفت را بیشتر پنهان کنند.

پس از استعلام، مقامات عراقی این اسناد را به عنوان جعل‌های ضعیف رد کردند و سومو تأیید کرد که رمی هرگز به طور رسمی از بنادر عراق نفت بارگیری نکرده است. با این حال، استفاده‌ی مکرر از اسناد عراقی نشان‌دهنده‌ی وجود بازیگران فاسد در بخش نفت عراق یا نقص‌های جدی در نظارت است.

چگونه عراق دور زدن تحریم‌های ایران را ممکن می‌سازد

تحقیق رویترز روش‌های متعددی را کشف کرد که در آن زیرساخت‌های نفتی عراق برای تسهیل دور زدن تحریم‌های ایران دستکاری شده بود. یک روش کلیدی شامل گواهی‌های مبدأ جعلی بود که به نفت خام ایران اجازه می‌داد به نادرستی به عنوان نفت عراق برچسب‌گذاری شود، که آن را برای خریداران بین‌المللی قابل قبول‌تر می‌کرد. 

علاوه بر این، سوابق کشتیرانی دستکاری شده بود، با نفتکش‌هایی که رسماً به عنوان بارگیری در بصره ثبت شده بودند در حالی که در واقعیت، در انتقال‌های غیرقانونی کشتی به کشتی در دریا درگیر بودند. نزدیکی جغرافیایی عراق به ایران عملیات قاچاق را بیشتر تسهیل می‌کرد، زیرا بنادر و مسیرهای تجاری آن پوشش مناسبی برای صادرات نفت مخفی ایران فراهم می‌کرد. 

در حالی که مقامات عراقی هرگونه مشارکت رسمی را انکار می‌کنند، استفاده‌ی مکرر از اسناد جعلی نگرانی‌های جدی در مورد نظارت ضعیف و همدستی احتمالی در بخش نفت عراق ایجاد می‌کند.

پیامدهای اقتصادی و سیاسی موضوع برای عراق

پتانسیل تحریم‌های آمریکا تهدید قابل توجهی برای اقتصاد عراق ایجاد می‌کند که برای تقریباً ۹۰٪ از درآمد دولتی خود به صادرات نفت وابسته است. هرگونه اختلال در فروش نفت خام می‌تواند توانایی دولت در پرداخت حقوق، حفظ خدمات ضروری و حفظ رشد اقتصادی را به خطر بیندازد.

فراتر از پیامدهای اقتصادی، عواقب سیاسی می‌تواند شدید باشد و روابط آمریکا و عراق را که قبلاً با روابط نزدیک بغداد با تهران و فشار واشنگتن برای کاهش وابستگی به واردات انرژی ایران آزمایش شده است، بیشتر تحت فشار قرار دهد. یک سرکوب مالی از سوی واشنگتن می‌تواند ناخواسته عراق را عمیق‌تر به حوزه‌ی نفوذ ایران سوق دهد و اهرم آمریکا در منطقه را کاهش دهد.

گزارش رویترز خطرات فزاینده‌ای را که عراق با افزایش نظارت بین‌المللی بر تجارت نفت ایران مواجه است، برجسته می‌کند. استفاده‌ی مکرر از اسناد جعلی با مبدأ عراقی نگرانی‌های جدی در مورد نظارت و فساد احتمالی در بخش نفت عراق ایجاد می‌کند.

اگر واشنگتن تحریم‌هایی علیه سومو یا بانک مرکزی عراق اعمال کند، دولت عراق ممکن است با پیامدهای اقتصادی فلج‌کننده مواجه شود که موقعیت حساس آن را پیچیده‌تر می‌کند.

علاوه بر این، مشارکت نهادهای سیاسی و تجاری عراقی در تسهیل دور زدن تحریم‌های ایران می‌تواند تنش‌ها با آمریکا را تشدید کند و احتمالاً آسیب‌پذیری‌های دیپلماتیک و مالی بغداد را عمیق‌تر کند.

نقطه‌ی عطفی بحرانی برای حکومت عراق

همانطور که واشنگتن در حال بررسی اقدام بعدی خود است، مقامات عراقی با یک تعادل دشوار مواجهند - حفظ روابط دیپلماتیک با آمریکا در حالی که از درگیر شدن بیشتر نهادهای مالی و انرژی عراق در تجارت غیرقانونی نفت ایران جلوگیری می‌کنند.

اینکه آیا عراق اقدام قاطعی برای محدود کردن عملیات قاچاق انجام می‌دهد یا خطر گرفتار شدن در مجازات‌های اقتصادی گسترده‌تر آمریکا را می‌پذیرد، هنوز مشخص نیست. با این حال، افشاگری‌های رویترز نشان می‌دهد که بدون اجرای قوی‌تر، شفافیت و هماهنگی جهانی، عملیات پرسود قاچاق نفت تهران احتمالاً علی‌رغم تحریم‌های مداوم آمریکا ادامه خواهد داشت.