نیویورکتایمز: احتمال درگیری ایران و اسرائیل در هر لحظه وجود دارد
کارشناسان منطقهای هشدار میدهند: خطر درگیری نظامی با اسرائیل به مسئلهای زمانی تبدیل شده است
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، میگوید حملات ارتش آمریکا به تأسیسات هستهای ایران در تیر ماه گذشته، برنامهی غنیسازی اورانیوم این کشور را «نابود» کرده است.
اما به گزارش «نیویورکتایمز»، کارشناسان و مقامهای منطقهای هشدار میدهند که خطر همچنان پابرجاست و درگیری نظامی با اسرائیل دیگر یک احتمال دور نیست، بلکه به مسئلهای زمانی تبدیل شده است.
خطر درگیری نظامی قریبالوقوع
پایان مدت زمان اجرای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴ شمسی)، که سطح غنیسازی اورانیوم ایران را محدود کرده بود، وضعیت را به نقطهی صفر بازگردانده است. تحریمهای آمریکا دوباره اعمال شده و مذاکرات هستهای متوقف مانده است. در همین حال، تهران اذعان میکند که بخش زیادی از تأسیساتش نابود شده، اما اسرائیل مدعی است ایران ذخایر اورانیوم غنیشده را به مکانهایی محرمانه منتقل کرده است.
«نیویورکتایمز» اضافه کرد کارشناسان میگویند ایران فعالیتهای خود را در سایتی موسوم به «کوه تبر» ادامه میدهد؛ مکانی که بازرسان بینالمللی اجازهی دسترسی به آن را ندارند. بر همین اساس، این کشور در مرکز معادلهای خطرناک قرار گرفته است: نه مذاکرهای در جریان است، نه نظارتی، و نه شفافیتی دربارهی میزان ذخایر هستهای. این معادله، نگرانیها در منطقه را از احتمال توسل دوبارهی اسرائیل به گزینهی نظامی افزایش داده است.
آمادگی ایران برای دور جدیدی از رویارویی
علی واعظ، مدیر پروژهی ایران در گروه بینالمللی بحران، گفته است تهران که در «مجموعهای از بحرانهای بینالمللی» قرار دارد، خود را برای دور جدیدی از درگیری آماده میکند. به گفتهی او، خطوط تولید موشک شبانهروزی فعالاند و فرماندهان سپاه پاسداران قصد دارند «بهجای ۵۰۰ موشک، دو هزار موشک بهطور همزمان شلیک کنند تا سامانههای دفاعی اسرائیل را از کار بیندازند.»
هرچند فعلاً نشانهای از حملهی قریبالوقوع دیده نمیشود، اما تحلیلهای امنیتی در منطقه میگویند اسرائیل مأموریت خود را ناتمام میداند و اگر احساس کند ایران به آستانهی ساخت سلاح هستهای نزدیک شده، ممکن است دوباره حمله کند.
موضع قدرتهای عربی و دیپلماسی
«نیویورکتایمز» مینویسد قدرتهای عربی بزرگ در عین نزدیکی به واشینگتن و شخص ترامپ، در تلاشاند کانالهای ارتباط با تهران را نیز حفظ کنند.
صنم وکیل، مدیر برنامهی خاورمیانه در سازمان «چتم هاوس»، میگوید این کشورها خواهان جنگ جدیدی نیستند، اما «میدانند که ایران، با وجود ضعفش، همچنان از طریق شبکههای نیابتی خود در لبنان، عراق، یمن و منطقهی خلیج، قادر به برهمزدن ثبات است.»
برخی مراکز مطالعاتی در آمریکا معتقدند «ضعف نسبی» ایران میتواند فرصتهایی برای دیپلماسی ایجاد کند، اما در عین حال ممکن است این کشور را به رفتارهای شتابزده سوق دهد.
سوزان ملونی از اندیشکدهی بروکینگز میگوید: «ایرانِ ضعیفتر آسانتر مهار میشود، اما از سر ناامیدی همین ضعف میتواند آن را به اقدامات پرخطری وادار کند.»
شکاف در سیاست داخلی ایران
در تهران، علی خامنهای، رهبر ایران، در اظهاراتی بهمناسبت سالگرد اشغال سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ (۱۹۷۹ میلادی) گفت دشمنی آمریکا «ریشهدار» است و واشینگتن تنها تسلیم کامل را میپذیرد. این سخنان بهطور گسترده بهعنوان رد صریح هرگونه مذاکره با دولت ترامپ تعبیر شدهاند.
عباس عراقچی، وزیر خارجهی ایران، گفته است ایران «شروط غیرقابلقبول» آمریکا را رد میکند، اما در صورت توقف حملات و رفع تحریمها و پرداخت خسارتهای جنگ ۱۲ روزه، حاضر به مذاکرهی غیرمستقیم خواهد بود؛ درخواستهایی که واشینگتن آن را «غیرواقعی» خوانده است.
بنا به گزارش «نیویورکتایمز»، در فضای سیاسی ایران دو جریان در حال رقابتاند: یکی خواهان توافق برای کاهش فشار اقتصادی است، دیگری مذاکره با ترامپ را بیفایده میداند و بر حتمیبودن درگیری با اسرائیل تأکید دارد.
با این حال، هر دو جریان متفقاند که دور جدیدی از مواجهه در راه است و تهران در تلاش است این مواجهه را بهشکلی متفاوت رقم بزند تا توازن بازدارندگی را در منطقه بازسازی کند.
گزینهی نظامی اسرائیل همچنان روی میز
در سوی دیگر، اسرائیل میداند برنامهی هستهای ایران آسیب دیده، اما نابود نشده است، و هرگونه سهلانگاری ممکن است فرصت بازسازی را در اختیار تهران قرار دهد. از همین رو، با حمایت صریح دولت ترامپ، تلآویو گزینهی نظامی را همچنان روی میز نگه داشته است. رئیسجمهور آمریکا مقابله با تهران را بخشی از رویارویی خود با «تهدید ایران در غزه، لبنان و یمن» میبیند.
