شکایت ۲۱.۵ میلیون یورویی خانواده‌ی یهودی از دولت فرانسه

پرونده‌ای حقوقی و تاریخی بر روابط دیپلماتیک پاریس و بغداد سایه افکنده است. خانواده «لاوی»، از یهودیان سرشناس عراقی که دهه‌ها پیش مجبور به ترک وطن شدند، مدعی مالکیت ساختمانی هستند که اکنون پرچم فرانسه بر فراز آن در بغداد در اهتزاز است. فیلیپ خزام، نوه این خانواده که اکنون ساکن کانادا است، در نامه‌ای سرگشاده به تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ خطاب به امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، خواستار مداخله مستقیم وی برای پایان دادن به آنچه «اشغال غیرقانونی» نامیده، شده است.

در این نامه که لحنی گلایه‌آمیز دارد، آمده است: «آقای رئیس‌جمهور، فرانسه به عنوان مهد حقوق بشر، نباید در ملکی غصبی ساکن باشد. ساختمان سفارت متعلق به خانواده من است، اما پاریس بیش از ۵۰ سال است که از پرداخت اجاره‌بها و جبران خسارت خودداری می‌کند.» وکیل این خانواده در پاریس، ژان پیر مینیارد، خواهان پرداخت غرامتی معادل ۲۱.۵ میلیون یورو بابت اجاره‌بهای معوقه شده است.

ریشه این اختلاف به اواخر دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد؛ زمانی که پس از تشکیل اسرائیل و تشدید تنش‌ها در خاورمیانه، دولت وقت عراق فشارهای سنگینی را بر جامعه‌ی یهودیان وارد کرد. بر اساس قوانین «سلب تابعیت» (تسقیط الجنسیة)، بیش از ۱۲۰ هزار یهودی عراقی مجبور به ترک کشور شدند و اموال غیرمنقول آن‌ها، از جمله املاک خانواده لاوی، توسط دولت مصادره شد.

وزارت خارجه‌ی فرانسه استدلال می‌کند که طبق قوانین آن زمان عراق، قرارداد اجاره را با دولت عراق منعقد کرده و مبالغ را به خزانه‌داری این کشور پرداخته است. با این حال، خانواده‌ی خزام معتقدند که فرانسه با علم به ماهیت ظالمانه‌ی مصادره‌ی اموال، نباید با دولت عراق وارد معامله می‌شد. این پرونده اکنون در دستگاه قضایی فرانسه در حال بررسی است، اما پیچیدگی‌های حقوقی بین‌المللی، صدور رأی نهایی را با دشواری روبرو کرده است.