K24 ÖZEL - Paraya mağlup olan 1 milyon oy!

Adem Özgür

Türkiye’de yaklaşık 1 milyon işçi ekonomik nedenlerden dolayı seçimlerde oy kullanamayacak. Sivil toplum kuruluşları (STK), “Bu, devletin sorumluluğundadır, işçiler bulundukları yerlerde oy kullanmalıdır” diyor.

Türkiye’de kuzey, güney ve batı Anadolu’daki 48 ilde mevsimlik tarım işçileri çalışıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre, sayıları 300 bin civarında verilen mevsimlik tarım işçileri fiilen kayıtdışı ve çocuklarla birlikte en az 1 milyonluk bir nüfusa karşılık geliyor.

Turizm ve inşaat sektörü de hesaba katıldığında, yüzbinlerce işçi Türkiye’de 24 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinde “adrese dayalı nüfus kayıt sistemi” nedeniyle oy kullanamayacak.

İŞÇİLER NE DİYOR?

Ankara’nın Polatlı ilçesinde mevsimlik tarım işçisi olarak çalışan 35 yaşındaki Ahmet Yeşil, ailesinde 5 kişinin oy kullanma hakkının bulunduğunu söyledi.

K24’e, ekonomik zorluklardan dolayı oy kullanmaya gidemeyeceklerini belirten Yeşil, “Nasıl oy kullanmaya gidelim ki? Gidip gelmek yaklaşık 3 günümüzü alır. Çoluk çocuk burada perişan olur. Bu yüzden oy kullanmaya gidemeyiz” dedi.

İsmini vermek istemeyen bir başka işçi ise, “Seçimlerden başka sorunlarımız da var. Burada elektrik yok, temiz su yok, sağlıksız yaşıyoruz. Oy kullanmaya gitsem bu sorunlarımız çözülecek mi? Hayır! O zaman gitmeye gerek yok” ifadelerini kullandı.

MALİYETİ YÜKSEK

Kalkınma Atölyesi Başkanı Ertan Karabıyık, mevsimlik tarım işçilerinin şu anda ağırlıklı olarak Mersin ve Adana bölgesinde bulunduğunu belirterek, “Yavaş yavaş bu bölgeden Orta Anadolu’ya geçecekler. Orada şeker pancarı çapasına ve kiraz toplamaya başlayacaklar” dedi.

K24’e konuşan ve işçilerin sürekli başka bölgelere gittiğini belirten Karabıyık, işçilerin oy kullanmaya gidip gitmeyecekleriyle ilgili sorumuza şu yanıtı verdi:

“Bu konuyu geçmişte siyasi partilerle de konuştuk. Mevsimlik tarım işçilerinin oy kullanmak için memleketlerine gitmeleri çok düşük bir ihtimal. Bir ailede 3 kişi oy kullanmaya gitse, 3 gün iş kaybetse 9 yevmiye eder. Tabii bunun gidiş - geliş maliyeti de var. Bu, 15 -20 yevmiye demektir. 20 yevmiyenin karşılığı 1200 - 1200 lira.”

İşçilerin oy kullanıp kullanmayacağını öğrenmenin tek yolunun onlarla görüşmek olduğunu belirten Karabıyık, partilere sempatizanlık duyan işçilerin dışında, hiçbir işçinin oy kullanmak için memleketine gitmeyeceğini söyledi.

YASAK DEĞİL AMA…

Eşit Haklar İçin İzleme Derneği (ESHİD) Koordinatörü Nejat Taştan, işçilerin önünde yasal engel olmadığını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu insanlar oy kullanmaya gidebilir, gitmelerinin önünde bir engel yok. Ancak bu insanların bunu yapabilmesi için en az 2 gün çalıştıkları yerlerden izin almaları ve yevmiyelerinden vazgeçmeleri gerekiyor. 2 günlük ücretlerinden vazgeçmek o insanlar için zor.”

K24’e konuşan Taştan, ailede seçmen sayısının da önemli olduğunu belirterek, “Bir aile düşünün 3 tane çocuğu var ve karı-koca seçmenler o çocukları bırakamayacakları için onları da götürmek zorunda. Seyahat etmek, artan oranda bir harcamayı gerektiriyor” dedi.

DEVLETİN SORUMLULUĞU

Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi nedeniyle işçilerin oy kullanamayacağını söyleyen ESHİD Koordinatörü Nejat Taştan, bunun devletin sorumluluğunda olduğunu şu sözlerle dile getirdi:

“Diyarbakır’dan Trabzon’a fındık, Adana’ya pamuk toplamaya gittiğinizde o ilin güvenlik birimleri bunu kayıt altına alıyor. Dolayısıyla bu insanlar yer değiştirilip kayıt altına alındığı zaman seçmenlikle ilgili bilgilerin verilmesi ve işlemlerin devlet tarafından yapılması lazım.”

1 MİLYON OYUN ETKİSİ

Türkiye’de 24 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinde 57 milyon seçmen sandık başına gidecek.

Bu seçimlerde 1 milyon 585 bin genç ilk kez oy kullanacak.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini getiren 2017 referandumunda AK Parti - MHP ittifakı 25 milyon 157 bin (yüzde 51.4), "Hayır" bloku 23 milyon 779 bin (yüzde 48.6) oy almıştı. Yüzde 2.8'lik farkı yaratan 1 milyon 378 bin oy olmuştu.