K24 ÖZEL - Diyarbakır’da tarihe ışık tutan konak
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde bulunan Cemil Paşa Konağı, 1888 - 1902 yılları arasında Ahmet Cemil Paşa tarafından yaptırıldı.
K24 - DİYARBAKIR
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde bulunan Cemil Paşa Konağı, 1888 - 1902 yılları arasında Ahmet Cemil Paşa tarafından yaptırıldı.
Diyarbakır’ın tarihi mekanlarından biri olan konak, bugün Cemil Paşa Ailesi’nin çabalarıyla ayakta duruyor.
Birçok tarihi hatıraya ışık tutan konak, 2015’te müzeye dönüştürülmüştü.
Diyarbakır evlerinin yapı karekteristiği gibi bu konakta da kesme bazalt taş ve yapıya görsel hareketlilik kazandırmak için kireçtaşı kullanılmış. Geniş havuzlu bahçesi, ahırı, misafirhanesi ve diğer bölümleriyle küçük bir saray niteliğinde olan konak, taş işçiliğinin en güzel örneklerden biri olarak kabul ediliyor.
K24’e konuşan aile üyelerinden Ferda Cemiloğlu, “Konağın yapım tarihi 350 yıl öncesine dayanıyor. Konak üç kez yanınca, 1888’de yeniden restore edildi. Dedelerimiz de bu konakta dünyaya geldi” dedi.
Ferda Cemiloğlu, Mele Mustafa Barzani’nin Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında, konağa geleneksel Kürt kıyafetlerini hediye olarak gönderdiğini, Cemil Paşa Ailesi’nin 2 bin ferdinin dünyanın çeşitli ülkelerine dağıldığını sözlerine ekledi.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında ailenin dört sürgün dönemi yaşadığından söz eden Cemiloğlu, “1919’da küçük bir sürgün dönemi oldu. Şeyh Said İsyanı’ndan sonra yeni bir sürgün daha yaşanmıştı. En kapsamlı sürgün 1933’te olmuştu ve aile, 1945’te yeni bir sürgünle karşı karşıya bırakıldı” şeklinde konuştu.
CEMİL PAŞA AİLESİ
Cemil Paşa Ailesi; Hevî Cemiyeti (1912-22), Kürt Teali Cemiyeti (1917) ve 1925 Şeyh Sait Hareketi içerisinde yer almıştı. Şeyh Sait Hareketi ardından Cemil Paşa ailesindeki bireylerin hepsi tutuklanıp yargılanmış, daha sonra her ne kadar beraat etseler de sürgünden kurtulamamışlardı.
1927’de ailenin bir kısmı İzmir Buca’ya, 1933 ve 1936 yıllarında aile hısımlarıyla birlikte Türkiye’nin birçok iline sürgüne gönderilmiş, devlet tarafından mallarına el konulmuştu.
Bu sürgünlerde dağılan aileden; Kadri, Ekrem, Mehmet Ferid, Bedri ve Mikdat beyler Suriye tarafına geçti. Ardından Vecdi Cemil Paşa, Mustafa Nühzed ve ailenin birçok bireyi 1932’de Xoybûn ve Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti’nin kurucuları arasında yer aldı.
