K24 ÖZEL - Uzmanlar: Türkiye adım atmazsa sert yaptırımlar uygulanabilir

ANKARA (K24)

10 Aralık’ta gerçekleştirilecek Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi’nde Türkiye’ye yönelik olası yaptırım kararını değerlendiren uzmanlar, Ankara’nın reformlara dönük adım atması gerektiğini, aksi takdirde sert yaptırımların mümkün olduğunu söylüyor.

Doğu Akdeniz'de Yunanistan ve Fransa'yla yaşanan gerilimin artması sonucunda, yaz aylarından bu yana Avrupa Birliği’nin yaptırımları gündeme almasını erteleyen ve Yunanistan ve Türkiye'nin kıta sahanlığı sorununu çözmesi için arabulucu olan Almanya Başbakanı Angela Merkel, ilk kez yaptırımların gündeme gelebileceğinin sinyalini vermişti.

AB liderlerinin video konferans yöntemiyle gerçekleştirdiği toplantının ardından basın toplantısı düzenleyen Merkel, 10 Aralık'taki liderler zirvesinde AB'nin Türkiye'ye yönelik yaptırımları konuşabileceğini söylemişti.

ALMANYA DIŞİŞLERİ BAKANI: ANKARA'YA KARŞI SABRIMIZ TÜKENİYOR

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Mass ise, aynı gün konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Türkiye'yi Doğu Akdeniz'deki provokasyonlarını durdurmalı” diyerek, aksi takdirde Türkiye'nin gelecek ayki zirvede olası AB yaptırımlarıyla yüzleşmek zorunda kalacağını ve Berlin'in Ankara'ya karşı sabrının tükendiğini ifade etmişti.

PROF. DR. BAĞCI: DURUM TERSİNE DÖNDÜ

Konuyla ilgili K24’e konuşan Dış Politika Enstitüsü Başkanı ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta “Ekonomide ve hukukta reform yapacağız” ifadelerinin Avrupa’da çok önemli beklenti uyandırdığını belirterek, “Ancak son konuşmasında ‘En büyük reform başkanlık sistemidir’ dediği için durum yeniden tersine dönmüş oldu” ifadelerini kullandı.

Dolar ile euronun TL karşısında yenide değer kazandığını vurgulayan Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, Türkiye’ye yönelik olası yaptırım kararına ilişkin, “Bunu önümüzdeki on gün içerisinde göreceğiz. Türkiye’nin davranışları, verdiği sözleri yerine getirip getirmeyeceği belirli olacaktır. Şu anda Avrupa Birliği’nde Türkiye’ye yaptırım eğilimi daha fazla gibi gözüküyor” değerlendirmesinde bulundu.

Almanya’nın rolünden söz eden Bağcı, şunları dile getirdi:

“Almanya hem dönem başkanı hem de Türkiye’nin ticaret ortağı olduğu için bu ülkenin rolü belirleyici olacaktır. Dolayısıyla Merkel’in ‘yaptırımlar gelebilir’ sözü önemli mesajlar içeriyor. Yine de son ana kadar müzakereler yapılır, karşılıklı sözler alınır-verilir. Müzakerelerin artacağı bir süreçte olacağız. Türkiye’nin taviz vermemesi veya sözlerini yerine getirmemesi durumunda yaptırımlar gelebilir. Eğer yaptırım kararı çıkarsa, Türkiye-AB ilişkileri kötüye gider. Özellikle ekonomik anlamda Avrupa’dan Türkiye’ye gelecek yatırımlar durur.”

PROF. DR. ÇOLAKOĞLU: GERGİNLİKLER ARTTI

Asya Pasifik Araştırmaları Merkezi Başkanı ve Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selçuk Çolakoğlu da benzer ifadeler kullanarak, geçtiğimiz eylül ayında gerçekleştirilen zirvede yaptırım kararının ertelendiğini söyledi:

“Geçtiğimiz eylül ayında AB Liderler Zirvesi’nde; Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi ve Fransa’nın başını çektiği bir grup devlet, Türkiye’ye ciddi yaptırımları uygulanması konusunda ısrarcı oldu. Türkiye’yle yakın ticari ilişkileri olan bazı ülkeler ise buna karşı çıktı, bunların başında da Almanya geliyordu. Ancak Doğu Akdeniz, Ege Adaları’nın silahlandırılması ve Kapalı Maraş’ın açılması konularında Kıbrıs ile Yunanistan’la gerginlik arttı.”

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Erdoğan arasında da birtakım gerginliklerin yaşandığını anımsatan Prof. Dr. Selçuk Çolakoğlu, “Yaşanan gelişmeler eylülden aralık ayına giden süreçte ilişkileri daha kötü etkiledi. Dolayısıyla eylül ayında Türkiye’ye yaptırımların uygulanmasını engelleyen Merkel, biraz daha Türkiye’yi eleştiren bir tutum takınmaya başladı” ifadelerini kullandı.

“AÇIKLAMALARINI DESTEKLEYECEK ADIMLAR ATMALI”

Türkiye’nin halihazırda Almanya ve AB ile temaslarını sürdürdüğünü söyleyen Çolakoğlu, kalıcı yaptırımların olma ihtimalinin arttığını vurgulayarak, sözlerine şöyle devam etti:

“Erdoğan’ın AB’yle ilgili son açıklaması olumlu, ancak bu açıklamaların bazı adımlarla desteklenmesi gerekiyor. Hem Kıbrıs’la hem de Yunanistan’la olan gerilimin bazı yönleri itibariyle düşürülmesi gerekiyor. Türkiye, Fransa’yla üst düzey diyaloglarını arttırmalı ve AB’nin istediği reformlar doğrultusunda ılımlı adımlarla söz konusu açıklamaları desteklemeli. Eğer Türkiye bu yönde kararlı mesajlar verirse, AB’den Türkiye’ye yönelik sert bir yaptırım çıkma ihtimali zayıflar.”

BORRELL'DEN YAPTIRIM SİNYALİ

Aynı zamanda AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de geçtiğimiz hafta perşembe günü yaptığı açıklamada, Türkiye'ye yönelik olası yaptırımlar konusunda aralık ayına kadar verilen süreyi hatırlatmıştı.

"Türkiye'nin Kıbrıs konusunda son dönemdeki eylem ve açıklamalarının BM kararlarıyla bağdaşmadığı ve gerilimi daha da tetiklediği görüşündeyiz" demişti.

"Türkiye'nin bu tavrının AB ile arasındaki ayrılığı daha da derinleştirdiğini anlaması gerektiğini" söyleyen Borrell, "Arzu ettiğimiz üzere pozitif bir gündeme geri dönebilmek için Türk tarafının tavrında köklü bir değişiklik gerekmektedir" diye konuşmuştu.

Ekim ayı başındaki AB liderler zirvesinde Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs'ın Türkiye'ye karşı yaptırım uygulanması talepleri, başını Almanya'nın çektiği ülkeler tarafından beklemeye alınmış, ancak zirve sonuç bildirisinde Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki doğalgaz arama ve sondaj faaliyetlerini sürdürmesi durumunda aralık ayındaki zirvede yaptırımlar konusunun gündeme alınacağı tehdidinde bulunulmuştu.

Borrell, bu konuyla ilgili olarak “Zaman doluyor ve Türkiye ile ilişkilerimizde bir dönüm noktasına doğru ilerliyoruz” ifadesini kullanmıştı.