Tekli seçim bölge sistemi uygulansaydı KDP 46 sandalye kazanacaktı

Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) iki seçim arasında aldığı oyu 100 binden fazla arttırdı anacak, Federal Mahkemenin Parlamentodaki sandalye sayısı ve seçim bölgesi kararı sandalye için belirlenen oy oranında adaletsizlik yarattı. 

KDP, önceki seçim ile 20 Ekim’de gerçekleştirilen seçim arasında aldığı oyu 100 binden fazla arttırdı anacak, Federal Mahkemenin Parlamentodaki sandalye sayısını azaltma ve tek seçim bölgesi sisteminden çoklu seçim bölgesi sistemine geçiş kararı sandalye için belirlenen oy oranında adaletsizlik yarattı. Kararlar alınmasaydı KDP, Kürdistan Parlamentosu 6. dönem seçimlerinde 46 sandalye kazanacaktı. 

Kürdistan Bölgesi 5. dönem Parlamento seçimleri, Kürdistan Bölgesi Bağımsız Seçim ve Referandum Yüksek Komisyonu tarafından gerçekleştirildi. Komisyona göre söz konusu seçimlerde Kürdistan Bölgesi'nde 3 milyon 85 bin 461 kişi oy kullanma hakkına sahipken, sürece 1 milyon 845 bin 979 kişi katıldı ve katılım oranı yüzde 59 oldu.

2018'de yapılan son seçimlerde 29 liste 100 sandalye için yarışmış ve 16 liste parlamentoda sandalye kazanmıştı. Bunların arasında Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 183 numaralı listeyle 688 bin 70 oy alarak 45 sandalye elde etmişti.

Ancak, 20 Ekim 2024’te Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu gözetiminde gerçekleştirilen Kürdistan Parlamentosu 6. dönem seçimlerinde 2 milyon 686 bin 578 seçmen oy kullanma hakkına sahipti ve seçimlerde 2 milyon 87 bin 972 kişinin oy kullanmasıyla, katılım oranı %72 oldu.

Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonunun ön sonuçlarına göre 190 numaralı listeyle yarışan KDP, 809 bin 172 oy alarak altıncı döne Parlamento seçimlerinde oyların yüzde 39'unu alarak, 39 sandalye kazandı.

Ancak bu yılki seçimlerde Irak Federal Mahkemesi, 21 Şubat 2024'te verdiği kararla Kürdistan Parlamentosundaki sandalye sayısını 111'den 100'e düşürdü ve bileşenlerin kota sandalyesinin anayasaya aykırı olduğunu ilan ederek, 11 sandalyenin 5’e düşürülmesine karar verdi.

Federal Mahkeme, Kürdistan Bölgesi’ndeki siyasi güçlerin ve partilerin 95 sandalye için yarışmasına ve bileşenlerin kota sandalyesinin aşağıdaki gibi üç seçim bölgesine bölmesine karar verdi:

Kürdistan Parlamentosunun altıncı dönem seçimlerinde Hıristiyanların kota sandalyesinin dağılımı:

- Erbil'de bir 

- Süleymaniye'de bir 

- Duhok'ta bir 

Kürdistan Parlamentosunun altıncı dönem seçimlerinde Türkmenlerin kota sandalyesinin dağılımı:

- Erbil'de bir 

- Süleymaniye'de bir 

Ayrıca Federal Mahkeme, çok sayıda oy kaybına neden olan Kürdistan Parlamentosu altıncı dönem seçim sisteminin tekli bölgeden çoklu bölgeye değiştirilmesine karar verdi ve Kürdistan Bölgesi dört seçim bölgesine (Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Halepçe) bölündü.

Kurdistan24’ün araştırmalarına göre bu seçimde oy kullanma hakkına sahip vatandaşların sayısında önceki seçimlere göre azalma olmasına rağmen, KDP’nin oyları 121 bin 102 arttı, yani sistem tek seçim bölgesi olsaydı KDP 46 sandalye kazanacaktı.

Erbil ve Duhok seçim bölgelerinde sandalye için belirlenen oy oranının Süleymaniye ve Halepçe seçim bölgelerine göre farklı olmasının bir başka nedeni de çok seçimli yapıdır. Çünkü Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) toplam 408 bin 141 oyla 23 sandalye kazandı, yani sandalye için gerekli olan oy oranı eşit olsaydı KDP KYB'nin oylarının iki katı 809 bin 197 oyla 46 sandalye kazanacaktı.

KDP’nin oylarındaki düşüşün bir diğer nedeni de elektronik oylama sistemindeki teknik sorunlardı. Kurdistan24’ün bu soruna yönelik araştırmasında 100 KDP’li seçmenin, parmak izlerinin okunmasında yaşanan teknik sorunlar nedeniyle oy kullanamadığını ortaya koydu.