موسەننا سامەڕائی لە کێبڕکێی پۆستی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق کشایەوە

موسەننا سامەڕائی لە کێبڕکێی پۆستی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق کشایەوە و پشتیوانیی خۆی بۆ هەیبەت حەلبووسی ڕاگەیاند. 

ئەمڕۆ دووشەممە، 29ـی کانوونی یەکەمی 2025، پەرلەمانی دەرچووی خولی شەشەمی پەرلەمانی عێراق سوێندی یاساییان خوارد؛ دواتر، عامر فایز، سەرۆکی بە تەمەنی پەرلەمان، دەرگای خۆکاندیدکردنی بۆ هەر سێ پۆستی سەرۆکی پەرلەمان، جێگری یەکەم و جێگری دووەم کردەوە. 

موسەننا سامەڕائی، سەرۆکی هاوپەیمانیی عەزم، کە یەکێک بوو لە کاندیدانی پێکهاتەی سوننە بۆ پۆستی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق؛ لە گوتارێکدا کشانەوەی خۆی لە کێبڕکێی ئەو پۆستە ڕاگەیاند و پشتیوانیی خۆی بۆ هەیبەت حەلبووسی دووپات کردەوە. 

سامەڕائی لە گوتارەکەیدا گوتی "بە ڕەچاوکردنی ئارەزوو و خواستی پەرلەمانتاران لە پێکهاتەی سوننە و براکانمان لە چوارچێوەی هەماهەنگی و لایەنە سیاسییەکانی دیکە، لە کاندیدکردنی هەیبەت حەلبووسی بۆ پۆستی سەرۆکایەتیی پەرلەمان، کشانەوەی خۆم ڕادەگەیەنم، بۆ پشتیوانیکردنی پرۆسەی سیاسی و دوورکەوتنەوە لە دابەشکاری لەناو هۆڵی پەرلەماندا."

سەرۆکی هاوپەیمانیی عەزم هیواشی خواست "هەیبەت حەلبووسی هەڵبژاردنەکە بباتەوە و پیاوی قۆناغێکی نوێ بێت لە بەڕێوەبردنی پەرلەمان لە بواری چاودێری و یاساداناندا، هەروەها بەدواداچوون بۆ ڕۆڵی حکوومەتی داهاتوو و جێبەجێکردنی بەڵێنە دەستوورییەکان لە کاتی خۆیدا بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری بۆ هەموو عێراقییەکان لە بەسرەوە تا زاخۆ."

دوای ئەوەی سامەڕائی خۆی کشاندەوە، کاندیدانی پۆستی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق بریتین لە (هەیبەت حەلبووسی، سالم عیساوی و عامر عەبدولجەبار)

دەستخستنی زۆرینەی ڕەها

- بەپێی ماددەی 55ی دەستوور و ماددەی 12ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان، بۆ دەرچوونی کاندیدی پۆستی سەرۆکی پەرلەمان و جێگرەکانی، پێویستە کاندید زۆرینەی ڕەهای دەنگی تەواوی ئەندامانی پەرلەمان بەدەستبهێنێت. ئەم خولەی پەرلەمانی عێراق لە 329 ئەندام پێکدێت، بۆیە زۆرینەی ڕەها بریتییە لە نیوە کۆی یەک (50% + 1)، واتە 166 دەنگ.

- ئەگەر لە گەڕی یەکەمدا هیچ کاندیدێک نەیتوانی زۆرینەی ڕەها بەدەستبهێنێت، دەنگدان دووبارە دەکرێتەوە. دەستوور و پەیڕەوی ناوخۆ ڕێکارێکی دیاریکراویان بۆ گەڕی دووەم دەستنیشان نەکردووە (بۆ نموونە، ئایا کێبڕکێیەکە لەنێوان تەنها دوو بەرزترین دەنگدا دەبێت)، بۆیە ئەم بابەتە بەپێی ڕێککەوتنی سیاسی و نەریتی پەرلەمانی یەکلایی دەکرێتەوە و چەندین گەڕی دەنگدان بەردەوام دەبێت تا یەکێک لە پاڵێوراوەکان زۆرینەی پێویست مسۆگەر دەکات.

- بەپێی ماددەی 72ی دەستوور، دوای هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆکایەتیی پەرلەمانی عێراق، ماوەی 30 رۆژ لەبەردەم پەرلەماندایە بۆ هەڵبژاردنی سەرۆک کۆماری نوێی وڵات. 

نەریتی دابەشکردنی پۆستەکان

بەپێی نەریتی سیاسیی دابەشکردنی پۆستە سیادییەکان لە عێراق، کە لە دوای 2003ـەوە جێبەجێ دەکرێت؛ پۆستی سەرۆک کۆمار بۆ کوردە، پۆستی سەرۆک وەزیران بۆ پێکهاتەی شیعە و پۆستی سەرۆکی پەرلەمانیش پشکی پێکهاتەی سوننەیە. لە دەستەی سەرۆکایەتیی پەرلەمانیش، جێگری یەکەم بۆ شیعە و جێگری دووەمیش بۆ کورد دانراوە. 

ئەم دابەشکارییە، هەرچەندە یاسایی نییە، بەڵام بووەتە بەشێکی دانەبڕاو لە پرۆسەی سیاسی عێراق و لایەنەکان پێشوەختە لەناوخۆی پێکهاتەی خۆیاندا گفتوگۆ دەکەن بۆ دیاریکردنی کاندیدی خۆیان.