سی و شش سال پیش رژیم وقت عراق جنایت نسل‌‌كشی در حلبچه را انجام داد
در آن حمله‌ی شیمیایی به حلبچه ۵هزار غیرنظامی جان باختند
اربیل (کوردستان ۲۴)- امروز شنبه ۱۶ مارس ٢٠۲۴ برابر ٢۶ اسفند ١۴٠٢ هجری شمسی، سی و ششمین سالگرد حمله‌ی شیمیایی به حلبچه است، اما ١٣ سال پس از تصویب این جنایت تحت عنوان نسل‌کشی از سوی مجلس نمایندگان عراق فدرال، دولت این کشور که میراث‌دار رژیم قبلی است، تا کنون در جهت جبران خسارات قربانیان این نسل‌کشی اقدام نکرده است.
هواپیماهای جنگی عراق در ۱۶ مارس ۱۹۸۸، مرکز حلبچه و اطراف آن را با گاز شیمیایی بمباران کردند که بر اثر آن بیش از ۵۰۰۰ غیرنظامی کشته و بیش از ۱۰۰۰۰ نفر دیگر مصدوم شدند که برخی از آنها هنوز از درد آن مصدومیت رنج می برند.
بر اساس آمار‌ها ۶۸ درصد قربانیان زیر ۱۸ سال بوده‌اند بر اثر آن حمله شیمیایی ۱۹۸ روستا از ۲۱۶ روستا به طور کامل ویران شده‌اند و احشام و محصولات کشاورزی و طبیعت منطقه به طور صددرصد دچار زیان شد.
این در حالی است که ۲۱۱ کودک از ۷۴ خانواده در پی فرار شهروندان به شرق کوردستان و ایران مفقود شده‌اند و تعداد کمی از آنان توانسته به آغوش خانواده‌هایشان برگردند.
با گذشت بیش از سه دهه، هنوز ۹۰۰ نفر از مجروحان تحت‌تأثیر گازهای شیمیایی هستند و در میان ساکنان این منطقه میزان سقط جنین ۴ برابر، سرطان روده‌ی بزرگ ۱۰ برابر و بیماری‌های قلبی چهار برابر افزایش یافته است و بیماری های پوست و چشم افزایش یافته و بسیاری از مصدومان هنوز تحت درمان مستمر هستند.
در ۱۷دسامبر ۲۰۰۲، روزنامه آلمانی Die Tagesteitung در ١٧ دسامبر ٢٠٠٢، در گزارشی فاش کرد که بیش از ۱۵۸ شرکت بین‌المللی به طور غیرقانونی به رژیم بعث برای دستیابی به سلاح های مختلف از جمله سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی کمک کرده‌اند.
این روزنامه در گزارش خود نوشته است که کشور آلمان با ٨٠ شرکت در ردیف اول ارسال‌کنندگان مواد به رژیم قبلی عراق قرار دارد و در پی آن کشورهای آمریکا با ۲۴ شرکت، بریتانیا با ١٧ شرکت، فرانسه با ٨ شرکت، بلژیک با ٧ شرکت، روسیه با ۶ شرکت، ژاپن با ۵ شرکت چین، اسپانیا و هلند هرکدام با ٣ شرکت و سوئد با ٢ شرکت از دیگر حامیان تأمین سلاح شیمایی و بیولوژیک رژیم پیشین عراق قرار دارند.
در ٢٣ دسامبر ۲۰۰۵، دادگاه عالی هلند یک تاجر هلندی به نام فرانس ون آن را به دلیل خرید مواد شیمیایی در بازارهای بین المللی، فروش آنها به رژیم بعث و استفاده از آنها علیه غیرنظامیان در حلبچه به ۱۵ سال زندان محکوم کرد.
پس از جنگ آزادی عراق و دستگیری رهبران بعثی، علی حسن مجید معروف به "علی کیمیاوی" در ۲۴ ژوئن ٢٠٠٧ به عنوان عامل اصلی حمله‌ی شیمیایی به حلبچه دستگیر و در ۲۵ دسامبر١٠١٠ اعدام شد. پس از ٣۴ جلسه دادگاه عالی جنایی عراق در سال ٢٠١٠ حمله‌ی شیمیایی به حلبچه را نسل‌کشی اعلام کرد.
مجلس نمایندگان عراق در ١٧ مارس ٢٠١١، در چهل و چهارمین جلسه‌ی عادی خود نسل‌کشی حلبچه را اعلام کرد و دادگاه عالی جنایی عراق این حمله را نسل‌کشی نامید. اما دولت‌های پی‌درپی عراق که از میراث‌داران رژیم قبلی هستند، تاکنون حاضر نشده‌اند که به شهروندان حبلچه غرامت بپردازند.
در سطع بین‌الملل نیز تاکنون پارلمان‌های کانادا در ۱۶ مارس ٢٠١٠ و اتریش در ۲۴ مارس ٢٠٢٣ حمله‌ی شمیایی حلبچه را به عنوان نسل‌کشی تصویب کرده‌اند.
