ما آن توافق‌نامه‌هایی را که در آمریکا امضا کردیم، حق قانونی و مبتنی بر قانون اساسی اقلیم کوردستان می‌دانیم
مسرور بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کوردستان، روز چهارشنبه ۲۵ ژوئن ۲۰۲۵ (۴ تیر ۱۴۰۴)، در یک کنفرانس خبری با رسانه‌ها، به تشریح آخرین تحولات منطقه، روابط با بغداد و چالش‌های داخلی پرداخت.
در بخش دوم این کنفرانس خبری، نخست‌وزیر اقلیم کوردستان به پرسش‌های دقیق‌تری در خصوص توافق‌نامه‌ی نفتی امضاشده در آمریکا، عملکرد دادگاه فدرال و تصمیمات آن، روند تشکیل کابینه‌ی جدید دولت اقلیم و همچنین نقش اقلیم در فرایند صلح میان ترکیه و پ‌ک‌ک پاسخ می‌دهد. وی بار دیگر بر حقوق قانونی اقلیم کوردستان تأکید کرده و مواضع دولت را در قبال چالش‌های داخلی و خارجی تشریح می‌کند.
توافق نفتی آمریکا و واکنش بغداد
سوال(کوردستان ۲۴): جناب نخست‌وزیر، دو پرسش دارم. اول اینکه در سفر اخیرتان به آمریکا، توافق‌نامه‌های مهمی را امضا کردید. بلافاصله پس از آن، حقوق کارمندان اقلیم از سوی وزارت دارایی عراق قطع شد. آیا این اقدام واکنشی به آن توافق‌نامه بود؟ سوال دوم، تحلیل شما از کناره‌گیری دسته‌جمعی قضات دادگاه فدرال چیست، به‌ویژه که مردم کوردستان منتظر بودند این دادگاه رأیی در جهت حل مشکل حقوق صادر کند؟
مسرور بارزانی: ما آن توافق‌نامه‌هایی را که در آمریکا امضا کردیم، حق قانونی و مبتنی بر قانون اساسی اقلیم کوردستان می‌دانیم. زیرا پیش از این، دو توافق‌نامه‌ی مشابه با دو شرکت دیگر وجود داشت، اما متأسفانه آن دو شرکت نتوانستند به قرارداد خود عمل کنند و پس از یک مشکل حقوقی، این حق برای اقلیم کوردستان ایجاد شد که هر دو قرارداد را بازگرداند و سپس آن‌ها را به دو شرکت دیگر واگذار کند که در نتیجه‌ی آن، در واشنگتن قراردادها را با این دو شرکت آمریکایی امضا کردیم.
پس این قراردادها از قبل وجود داشتند، اما با دو شرکت دیگر بودند. از سوی دیگر، این دو شرکتی که قرارداد با آن‌ها امضا شد، هر دو بیش از ۱۵ سال است که در اقلیم کوردستان فعالیت می‌کنند. بنابراین هیچ اقدام غیرقانونی صورت نگرفته بود که بهانه‌ای برای دولت فدرال شود تا حقوق را قطع کند.
دادگاه فدرال و مداخله در امور اقلیم
اما در مورد سوال دوم، واقعیت این است که طبق گفته‌های خود مقامات بغداد، دادگاه فدرال زمانی در موضوع حقوق اقلیم کوردستان مداخله کرد که برخی طرف‌های داخلی در اینجا (اقلیم) شکایت کردند و از دولت فدرال خواستند که در موضوع حقوق مردم کوردستان دخالت کند و حقوق را مستقیماً از بغداد برای مردم بفرستد.
آنچه حق مردم کوردستان و حق کیان اقلیم کوردستان به عنوان یک موجودیت قانونی است، این است که اقلیم کوردستان بودجه داشته باشد، نه اینکه در بودجه‌اش دخالت شود. اما این اتفاق متأسفانه در نتیجه‌ی شکایتی بود که برخی طرف‌ها در اینجا انجام دادند و راه را برای دادگاه فدرال باز کردند تا در این موضوع دخالت کند. نتیجه‌ی همین امر هم این بود که حقوق‌ها هر بار با تأخیر مواجه می‌شد یا ارسال نمی‌شد. در سال ۲۰۲۳ سه ماه حقوق ارسال نشد و در سال ۲۰۲۴ نیز دو ماه حقوق ارسال نشده، هرچند دولت اقلیم با توانایی‌های خود بخشی از آن را جبران کرده است.
حالا اتفاقی که پس از آن رخ داد، یعنی کناره‌گیری قضات، مربوط به یک مشکل حقوقی داخلی در شورای عالی قضایی و خود دادگاه فدرال بود. من ترجیح می‌دهم از خودشان بپرسید که چرا دسته‌جمعی از کار کناره‌گیری کردند. ما هم منتظر بودیم که رأیی به نفع شهروندان کوردستان صادر شود، اما متأسفانه اکنون خود دادگاه از هم پاشیده است. به همین دلیل ما اکنون منتظریم که شورای عالی قضایی راهی برای حل مشکل حقوق از منظر قانونی پیدا کند.
ادامه‌ی گفتگو با بغداد
سوال: جناب نخست‌وزیر، آیا این آخرین تلاش دولت اقلیم است یا راه دیگری برای گفتگو با مقامات عراق وجود دارد؟ آیا هیئتی که می‌آید در سطح تصمیم‌گیری است یا یک هیئت فنی؟
مسرور بارزانی: بدون شک ما به گفتگو ادامه می‌دهیم، هرگز درهای گفتگو را نمی‌بندیم و نمی‌گوییم این آخرین فرصت است. درهای گفتگو برای ما همیشه باز است و آماده‌ایم تمام مشکلات را با بغداد از طریق گفتگو حل کنیم. هیئتی که می‌آید، قطعاً در سطح بالایی خواهد بود. با خود نخست‌وزیر صحبت کرده‌ام؛ هیئتی خواهد آمد که بتواند در اینجا تصمیم‌گیری کند، نه یک هیئت فنی. آن‌ها قول داده‌اند که برای اتخاذ تصمیم و رسیدن به نتیجه‌ای مثبت به نفع شهروندان کوردستان بیایند.
تشکیل دولت و بازنگری قانون اساسی
استیر حکیم (شبکه‌ی جزیره): سوال اولم در مورد تشکیل دولت است که بیش از ۸ ماه از انتخابات می‌گذرد. موانع اصلی چیست؟ سوال دوم، در مورد درخواست‌ها برای بازنگری در قانون اساسی و کاهش اختیارات اقلیم، موضع شما چیست؟
مسرور بارزانی: در مورد سوال دوم، ما به هیچ وجه آماده نیستیم از هیچ‌یک از حقوق قانونی اقلیم کوردستان که در قانون اساسی تثبیت شده، کوتاه بیاییم. اگر کسی هم درخواست بازنگری در قانون اساسی را دارد، ما بدون شک خواستار حقوق بیشتری برای مردم کوردستان خواهیم بود، نه کمتر. این را به هیچ وجه قبول نمی‌کنیم که حقوق قانونی که برای اقلیم به دست آمده، کاهش یابد.
در مورد تشکیل دولت، متأسفانه، ما از همان ابتدا شخصاً تلاش زیادی کردم که در زمانی بسیار کوتاه دولت را تشکیل دهیم. اما واقعیت این است که ما می‌خواستیم دولتی تشکیل شود که مشکلی ایجاد نکند. یعنی تنها به اکثریت عددی پناه نبریم. هرچند در توان ما بود و هنوز هم هست که دولت اکثریت را تشکیل دهیم، اما ما می‌خواستیم که شرکای ما و طرف‌های اصلی اقلیم کوردستان در تشکیل دولت سهیم باشند تا از هرگونه تنش و مشکل دور بمانیم.
در اینجا برخی دیدگاه‌های متفاوت بر سر پست‌ها وجود دارد، نه بر سر برنامه و دستور کار دولت. ما به یک توافق و دیدگاه مشترک در مورد نحوه‌ی اداره‌ی دولت در آینده رسیده‌ایم، به‌ویژه با اتحادیه‌ی میهنی کوردستان. اکنون مشغول گفتگو بر سر این هستیم که پست‌ها چگونه تقسیم شوند. هرچند زمان زیادی گذشته، اما به هیچ وجه خلأ قانونی ایجاد نشده و ما به اداره‌ی امور و خدمت به مردم ادامه داده‌ایم.
راه‌حل‌های جایگزین و وضعیت بازنشستگان
سوال: جناب نخست‌وزیر، اگر اربیل و بغداد به توافق نرسند، دولت اقلیم چه سازوکاری برای تأمین حقوق دارد؟ سوال دوم، بازنشستگان چندین ماه است حقوق نگرفته‌اند، راه‌حل چیست؟ و در مورد نفت، نقطه‌ی اختلاف چیست و آیا اقلیم گزینه‌ای برای صادرات مستقل دارد؟
مسرور بارزانی: اگر توافق نشود، شرایط سخت خواهد بود. زیرا همان‌طور که گفتم درآمد داخلی ما برای تأمین همه‌ی هزینه‌ها کافی نیست. اما ما به هیچ وجه از حقوق قانونی مردم کوردستان کوتاه نمی‌آییم و با هر شیوه‌ای تلاش می‌کنیم این حقوق در بغداد تأمین شود.
در مورد بازنشستگان، آن‌ها حق خود را دارند. من از آن‌ها تشکر می‌کنم و از صبرشان سپاسگزارم. مطمئن باشید حقوقشان از بین نمی‌رود و ان‌شاءالله در آینده‌ای نزدیک تمام حقوق معوقه‌ی آن‌ها پرداخت خواهد شد.
مشکل صادرات نفت و اختلافات فنی
نقطه‌ی اختلاف بر سر نفت این است که شرکت‌های نفتی خواستار تأمین هزینه‌های تولید نفت هستند. استخراج نفت در اقلیم با بغداد متفاوت است. بغداد بیش از ۱۸ میلیارد دلار برای نگهداری، تداوم و مسائل دیگر تخصیص داده است. در اقلیم همه‌ی این‌ها یک هزینه‌ی واحد است. هزینه‌ی تولید، حمل و نقل، حق شرکت‌ها بر اساس قراردادهایشان. همه‌ی این‌ها اگر با هم جمع شوند و با توجه به اینکه نوع نفت ما هم متفاوت است، هزینه‌ی تولید در اقلیم بسیار بیشتر از بغداد است. آن‌ها می‌گویند هزینه‌ی واقعی ما باید به صورت عادلانه تأمین شود و آن وقت ما آماده‌ایم نفت را تحویل دهیم. آن‌ها خواستار تضمین هستند و این تضمین را باید دولت فدرال با شرکت‌ها ایجاد کند.
سوال: آیا ممکن است اقلیم کوردستان دوباره به صورت مستقل صادرات نفت را آغاز کند؟
مسرور بارزانی: رأی دادگاه پاریس مانع از این شد که ما بتوانیم نفت را در بازار جهانی بارگیری کنیم. ما در پنج شکایتی که دولت فدرال علیه ترکیه مطرح کرده بود، در چهار مورد پیروز شدیم و تنها در یک مورد که مربوط به بارگیری نفت بود، رأی به نفع آن‌ها صادر شد. ما پیش‌تر هم موافقت خود را اعلام کرده بودیم که شرکت سومو به عنوان یک شرکت بازاریاب در فروش نفت کوردستان مشارکت کند و حتی یکی از معاونان رئیس سومو اکنون یک فرد کورد است. پس ما مشکلی با این نداریم که سومو نفت اقلیم را بفروشد.
حمایت از پارلمان کوردستان
سوال: آخرین سوال، تلاش‌هایی در پارلمان عراق برای منحل کردن پارلمان کوردستان وجود دارد. پاسخ شما چیست؟
مسرور بارزانی: پارلمان عراق با چه حقی می‌تواند پارلمان کوردستان را منحل کند؟ پارلمان کوردستان در نتیجه‌ی یک فرایند دموکراتیک و با رأی مردم انتخاب شده و تشکیل جلسه داده است. بنابراین هیچ راهی برای این کار وجود ندارد و هیچ‌کس چنین حقی ندارد که بتواند پارلمان اقلیم کوردستان را منحل کند.
برای خواندن بخش اول این کنفرانس خبری اینجا را کلیک کنید
