دەستەی نوێی سەرۆکایەتیی پەرلەمانی عێراق بناسە و، بزانە چۆن هەڵبژێردراون؟

لە کۆبوونەوەکانی ڕۆژانی 29 و 30ی کانوونی یەکەمی 2025، پەرلەمانی عێراق دەستەی نوێی سەرۆکایەتیی خۆی بۆ خولی شەشەمی یاسادانان هەڵبژارد. پرۆسەکە بە هەڵبژاردنی هەیبەت حەلبووسی وەک سەرۆکی پەرلەمان، عەدنان فەیحان وەک جێگری یەکەم و فەرهاد ئەترووشی وەک جێگری دووەم کۆتایی هات.

هەڵبژاردنی هەیبەت حەلبووسی وەک سەرۆکی نوێی پەرلەمان

ڕۆژی دووشەممە، 29ی کانوونی یەکەمی 2025، لە یەکەم دانیشتنی خولی نوێی پەرلەماندا، هەیبەت حەلبووسی، کاندیدی حزبی "تەقەدووم"، بە زۆرینەی دەنگی 208 پەرلەمانتار لە کۆی 309 دەنگ، وەک سەرۆکی پەرلەمانی عێراق هەڵبژێردرا. ڕکابەرەکانی دیکەی بریتین بوون لە سالم عیساوی کە 66 دەنگی بەدەستهێنا و عامر عەبدولجەبار کە 9 دەنگی وەرگرت.

هەیبەت حەمەد عەباس حەلبووسی، سیاسەتمەدارێکی عێراقییە و لەدایکبووی ساڵی 1980ـە. پێشتر لە خولی چوارەم و پێنجەمی پەرلەماندا سەرۆکی لیژنەی نەوت و وزە بووە.

 ناوبراو بە یەکێک لە سەرکردە دیارەکانی حزبی "تەقەدووم" دادەنرێت کە لەلایەن محەممەد حەلبووسییەوە سەرۆکایەتی دەکرێت. پێشتر، زۆرینەی لایەنە سوننییەکان لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی سیاسیی نیشتمانیی سوننەکاندا، لەسەر کاندیدکردنی هەیبەت حەلبووسی ڕێککەوتبوون؛ تەنیا موسەننا سامەڕائی نەبێت، کە ئەویش دواتر کشانەوەی خۆی ڕاگەیاند. 

هەڵبژاردنی عەدنان فەیحان وەک جێگری یەکەمی سەرۆک

هەر لە هەمان ڕۆژدا، دوای هەڵبژاردنی سەرۆکی پەرلەمان، پرۆسەی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی جێگری یەکەمی سەرۆکی پەرلەمان بەڕێوەچوو. لەم پڕۆسەیەدا کە 306 پەرلەمانتار بەشدارییان تێدا کرد، عەدنان فەیحان، کاندیدی چوارچێوەی هەماهەنگی و سەر بە بزووتنەوەی "عەسائیبی ئەهلی حەق"، توانی 177 دەنگ بەدەستبهێنێت و وەک جێگری یەکەمی سەرۆکی پەرلەمان هەڵبژێردرێت. ڕکابەرەکەی، موحسین مەندەلاوی، 107 دەنگی بەدەستهێنا و 22 دەنگیش بە پووچەڵ هەژمار کران.

عەدنان فەیحان لە دوای هەڵبژاردنی لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، پەرلەمان کار بۆ دەرکردنی یاسا وەستاوەکان دەکات و ئەم دەستکەوتە بەرهەمی ڕێژەی زۆری دەنگدەرانە.

عەدنان فەیحان لە ساڵی 1973 لە پارێزگای بابل لەدایکبووە و هەڵگری بڕوانامەی دبلۆمە لە بواری کارگێڕی. پێشتر پۆستی پارێزگاری بابلی بەدەستەوە بووە کە لە شوباتی 2024 بۆ ئەو پۆستە هەڵبژێردرابوو. هەروەها بۆ چەندین خول ئەندامی پەرلەمانی عێراق بووە.

فەیحان بەرپرسی پێشووی مەکتەبی سیاسیی بزووتنەوەی "عەسائیب ئەهلی حەق" بووە و وەک کاندیدی کوتلەی "سادقون" و چوارچێوەی هەماهەنگی بۆ پۆستی جێگری یەکەمی سەرۆکی پەرلەمان خۆی کاندید کردبوو.

کشانەوە و هاتنەپێشەوەی فەرهاد ئەترووشی

لە ڕۆژی 29ی کانوونی یەکەم و بەرەبەیانیی 30ـی کانوونی یەکەم، پرۆسەی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی جێگری دووەمی سەرۆکی پەرلەمان ئەنجامدرا. لە گەڕی یەکەمی دەنگداندا، هیچ کام لە کاندیدەکان، کە دیارترینیان شاخەوان عەبدوڵڵا و ڕێبوار کەریم بوون، نەیانتوانی زۆرینەی پێویست (166 دەنگ) بەدەستبهێنن. ئەمەش وایکرد کە پرۆسەکە بچێتە گەڕی دووەمی دەنگدانەوە.

دوای ئەوەی لە گەڕی دووەمیش هیچ کاندیدێک نەیتوانی متمانەی زۆرینەی پەرلەمانتاران بەدەستبهێنێت، پارتی دیموکراتی کوردستان گۆڕانکاری لە کاندیدەکەیدا کرد. لەم چوارچێوەیەدا، شاخەوان عەبدوڵڵا لە کێبڕکێکە کشایەوە و فەرهاد ئەترووشی وەک کاندیدی نوێی پارتی هاتەپێشەوە. ئەم هەنگاوە تاکتیکی بوو بۆ شکاندنی بنبەستی سیاسی و مسۆگەرکردنی پۆستەکە بۆ پارتی دیموکراتی کوردستان.

لە گەڕی سێیەمی دەنگداندا، فەرهاد ئەترووشی، کاندیدی پارتی ، بە بەدەستهێنانی 178 دەنگ لە کۆی 294 دەنگ، وەک جێگری دووەمی سەرۆکی پەرلەمان هەڵبژێردرا. ڕکابەرەکەی، ڕێبوار کەریم، 104 دەنگی بەدەستهێنا و 12 دەنگیش پووچەڵ بوون.

لە دوای هەڵبژاردنی فەرهاد ئەترووشی، شاخەوان عەبدوڵڵا لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، هۆکاری سەرەکیی سووربوونی پارتی لەسەر وەرگرتنی ئەو پۆستە، بۆ پووچەڵکردنەوەی ئەو پیلانانە بووە کە دژی بەرژەوەندییەکانی خەڵکی کوردستان ئاراستە دەکران. ناوبراو جەختی کردەوە، ئەم پۆستە بۆ ئەوان وەک سەنگەرێک بووە بۆ بەرگریکردن لە قەوارەی هەرێمی کوردستان و مافە دەستوورییەکانی.

فەرهاد ئەترووشی لە دوای هەڵبژاردنی ڕایگەیاند، هەوڵدەدەن لەم خولەی پەرلەماندا ئەو بەندانەی دەستوور کە تا ئێستا جێبەجێ نەکراون، جێبەجێ بکەن. هەروەها ئاماژەی بەوەشدا کە وەک پارتی، نیازیان وایە لەگەڵ عێراق سەرەتایەکی نوێ دەست پێبکەن و کێشەکان لەسەر بنەمای هاوبەشی، هاوسەنگی و سازان چارەسەر بکەن.

ژیاننامە و کاری سیاسیی فەرهاد ئەترووشی

فەرهاد ئەمین سەلیم ئەترووشی، ناسراو بە فەرهاد ئەترووشی، سیاسەتمەدارێکی دیاری کوردە و وەک یەکێک لە کارەکتەرە سیاسییە کاریگەرەکانی گۆڕەپانی سیاسیی هەرێمی کوردستان و عێراق دەناسرێت. 

فەرهاد ئەترووشی لە ساڵی 1978 لە پارێزگای دهۆک لە دایک بووە. ناوبراو خاوەنی پاشخانێکی زانستی بەرزە و بڕوانامەی دکتۆرای لە یاسای نێودەوڵەتیدا بەدەستهێناوە. ژیانی ئەکادیمیی ئەترووشی لە زانکۆی دهۆک دەستیپێکرد، کە وەک مامۆستا و توێژەر خزمەتی دەکرد پێش ئەوەی بە تەواوی خۆی بۆ کاری سیاسی تەرخان بکات.

ئەترووشی یەکێکە لە کادیرە دیارەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان و خاوەنی ئەزموونێکی دەوڵەمەندە لە هەردوو بواری یاسادانان و کارگێڕیدا.

لە نێوان ساڵانی 2010 بۆ 2014، فەرهاد ئەترووشی ئەندامی پەرلەمانی عێراق بووە. لەو ماوەیەدا، ڕۆڵێکی کارای لە لیژنەی نەوت و گاز و لیژنەی یاسایی پەرلەماندا هەبووە.

لە بواری کارگێڕیدا، ئەترووشی لە ساڵی 2014 تا 2020 پۆستی پارێزگاری دهۆکی بەدەستەوە بووە. لە ماوەی شەش ساڵی پارێزگاریدا، سەرپەرشتیی چەندین پڕۆژەی خزمەتگوزاری و کارگێڕی ستراتیژیی لە پارێزگاکەدا کردووە.